Aιτούντες άσυλο στη Σερβία

Τα πρώτα χιόνια έχουν πέσει στη Σερβία ήδη από το Νοέμβριο. Το τοπίο είναι ειδυλλιακό ακόμη και στις μεγάλες πόλεις. Για τους αιτούντες άσυλο όμως που καταφθάνουν στη χώρα χωρίς κατάλυμα το χιόνι προκαλεί τρόμο. Πολλοί είναι αναγκασμένοι να κοιμούνται στην ύπαιθρο, ακόμη και σε δάση. «Φτάσαμε στη Σερβία το καλοκαίρι με καλοκαιρινά ρούχα και τώρα είμαστε εκτεθειμένοι στο κρύο», λέει ο 17χρονος Αλί Καμράν από το Πακιστάν στην σερβική εφημερίδα Κurir, συνεχίζοντας: «Φύγαμε από τις χώρες μας για να γλιτώσουμε από τον πόλεμο, αλλά και εδώ υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να μας λιντσάρουν. Τι έχουμε κάνει λάθος;».

Για την ώρα βρίσκονται στη Σερβία περίπου 500 αιτούντες άσυλο, κυρίως από τη Συρία, τη Σομαλία την Ερυθραία, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Μόλις πριν από μία εβδομάδα οι αρμόδιες αστυνομικές αρχές κατάφεραν να τους εξασφαλίσουν πρόσκαιρη στέγη. «Η κυβέρνηση ενήργησε με μεγάλη καθυστέρηση», λέει ο Ράντος Ντούροβιτς από το Κέντρο Βοήθειας Μεταναστών, μία σερβική ΜΚΟ. «Το πρόβλημα με την στέγαση είναι χρόνιο. Ωστόσο η Σερβία, σε αντίθεση με άλλες γειτονικές χώρες, δεν φρόντισε να φτιάξει επιπλέον καταλύματα για πρόσφυγες. Η κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε αντιδράσει νωρίτερα, δεδομένης της κρίσης στη Συρία», επισημαίνει ο Ντούροβιτς.

Βία, λαϊκισμός, ξενοφοβία

Η σερβική κυβέρνηση πρόσφατα ήρθε αντιμέτωπη με βίαιες διαδηλώσεις που στρέφονταν κατά των νεοεισερχόμενων στη χώρα αιτούντων άσυλο. Περί τα τέλη Νοεμβρίου ένα κέντρο όπου διέμεναν 70 αιτούντες άσυλο στο χωριό Σκέλα κοντά στο Βελιγράδι παραδόθηκε στις φλόγες μετά από πυρκαγιά που έβαλαν διαδηλωτές που το είχαν περικυκλώσει. «Δεν θα ήταν καλή λύση εάν εκατοντάδες αστυνομικών είχαν εμποδίσει με τη βία τους διαδηλωτές», εκτιμά η Γελένα Μάριτς από την Υπηρεσία Αλλοδαπών, τονίζοντας ότι «μία επίδειξη ισχύος από την πλευρά των αστυνομικών στη διαδήλωση των πολιτών κατά των αιτούντων άσυλο δεν θα άλλαζε τίποτα». Για πολλά χρόνια, λέει η ίδια, οι αρχές προσπαθούν να φτιάξουν ένα νέο κέντρο υποδοχής αιτούντων άσυλο στη πόλη Μλαντένοβατς, χωρίς όμως επιτυχία.

Ο ακτιβιστής Ράντος Ντούροβιτς ασκεί έντονη κριτική στις τοπικές πολιτικές ηγεσίες περιοχών όπου βρίσκονται ή σχεδιάζεται να ανεγερθούν αντίστοιχα κέντρα. Ο ξενοφοβικός λαϊκισμός και η ψηφοθηρία κυριαρχούν στις πολιτικές εξαγγελίες εις βάρος των αιτούντων άσυλο. «Και η πολιτεία σιωπά», αναφέρει με οργή ο σέρβος ακτιβιστής.

Το παράδοξο της Σερβίας

Όλα αυτά φαντάζουν ανακόλουθα για την περίπτωση των Σέρβων, οι οποίοι ξέρουν πολύ καλά από την πρόσφατη ιστορία της χώρας τους τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο της π. Γιουγκοσλαβίας και το διαμελισμό της χώρας περίπου 200.000 Σέρβοι εκτοπίστηκαν από την Κροατία. Το θλιβερότερο όμως απ‘ όλα είναι ότι οι ίδιοι Σέρβοι που ήταν κάποτε οι πρόσφυγες στρέφονται τώρα κατά του νέου κύματος προσφύγων που καταφεύγουν στην χώρα τους από μακρινές εστίες συγκρούσεων. «Η οικονομική κατάσταση στη Σερβία είναι τόσο κακή, που πολλοί έχουν ξεχάσει τι θα πει ανθρωπιά και αλληλεγγύη», λέει ο Ντούροβιτς.

Από την πλευρά τους οι διαδηλωτές επιχειρηματολογούν υπέρ της στάσης τους, προτάσσοντας το φόβο τους για έξαρση της εγκληματικότητας. Δεν αποδέχονται τον χαρακτηρισμό «ρατσιστές», λένε απλώς πως είναι «πολίτες με ευαισθησίες». Η αστυνομία, πάντως, αναφέρει πως έχουν καταγραφεί στο μεταξύ πολλά περιστατικά άγριων ξυλοδαρμών κατά αιτούντων άσυλο. «Υπάρχουν ακόμη και οργανωμένες συμμορίες που ληστεύουν ξένους, γιατί ξέρουν πως πολλοί από τους αιτούντες άσυλο έχουν κάποια χρήματα πάνω τους ώστε να συνεχίσουν αργότερα το ταξίδι προς χώρες της δυτικής Ευρώπης», λέει η Γελένα Μάριτς. Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους αυτούς συνεχίζουν το ταξίδι τους προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη μετά από μερικές μέρες ή εβδομάδες. Στην πραγματικότητα όμως κανείς τους δεν θέλει να μείνει στη Σερβία.

Νemanja Rujevic / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος