«H νέα Γερμανία»

Ακριβώς μπροστά στην είσοδο της έκθεσης ένας σωρός από κιβώτια περιμένει τον επισκέπτη. Είναι βαλμένα το ένα πάνω στο άλλο και δείχνουν τους δρόμους που εδώ και χρόνια παίρνουν οι μετανάστες στην προσπάθειά τους να βρουν μια καλύτερη τύχη: Νέα Υόρκη, Παρίσι, Λονδίνο, Σύδνεϋ. Στο γερμανικό μουσείο Hygiene της Δρέσδης συναντιούνται οι διαφορετικές κουλτούρες.

Ο τίτλος της έκθεσης είναι «Η νέα Γερμανία» και μάλλον αιφνιδιάζει. «Ο τίτλος αυτός είναι ιστορικά βεβαρυμμένος» εξηγεί η διευθύντρια του μουσείου Γκίζελα Στάουμπε. Έτσι ονομαζόταν η εφημερίδα φερέφωνο του σοσιαλιστικού ενωτικού κόμματος στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Παρόλα αυτά επιλέξαμε αυτό τον τίτλο διότι θέλαμε να δείξουμε πως η Γερμανία μέσω της μετανάστευσης είναι εδώ και καιρό μια νέα Γερμανία, η οποία έχει σφραγιστεί από την πολυμορφία».

Χιούμορ, όχι πολιτικά ορθό

Όποιος περιμένει πάντως κοινωνιολογικές αναλύσεις παρουσιασμένες σε γυάλινες προθήκες μάλλον θα απογοητευθεί. Η έκθεση μοιάζει περισσότερο με μια αυλή των θαυμάτων. Τζαμιά φτιαγμένα από χάρτινες συσκευασίες γάλακτος από τη Βαυαρία και κουτάκια αϊράν αλλά και πολύχρωμοι ξύλινοι κύβοι που έχουν επιφορτιστεί για να παρουσιάζουν στατιστικές. Προτιμήθηκε το χιούμορ από το πολιτικά ορθό.

Την έκθεση συνεπιμελήθηκε και ο Ετσκάν Ετζλί, ο οποίος δίνει έμφαση σε μια πιο χαλαρή και παιγνιώδη παρουσίαση ενώ επισημαίνει τη σημασία των άκρων. «Από τη μια πλευρά υπάρχει για παράδειγμα η καλοντυμένη Γερμανοτουρκάλα παρουσιάστρια ειδήσεων με την άψογη προφορά και από την άλλη πλευρά τα τούρκικα μαγαζιά που πουλάνε γύρο και τις γυναίκες με μαντήλα που περπατάνε στην περιοχή του Κρόϊτζεμπργκ στο Βερολίνο».

Η μετανάστευση δεν είναι όμως η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. 232 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν ζουν στην πατρίδα τους. Εδώ και αιώνες το φαινόμενο παραμένει μόνο οι δρόμοι που παίρνουν οι άνθρωποι άλλαξαν. Το 19^ο αιώνα για παράδειγμα αναζητούσαν μια καλύτερη τύχη στις ΗΠΑ και στη Νότια Αμερική ενώ σήμερα πολλοί Αφρικανοί και Ασιάτες αναζητούν μια καλύτερη μοίρα στην Ευρώπη.

Εμείς και εσείς

Ποιοί είμαστε «εμείς» και ποιοι είστε «εσείς». Ένα ερώτημα που τίθεται στην έκθεση αναφερόμενο στην εθνική ταυτότητα. Τα «σύνορα» αυτά δημιουργούν το αίσθημα της ασφάλειας από τη μια πλευρά αλλά και της περιθωριοποίησης από την άλλη. Στην έκθεση δέκα πολίτες που μένουν στη Δρέσδη διηγούνται τους λόγους που τους έφεραν στη Γερμανία. Οι διηγήσεις τους προβάλλονται σε τεράστιες οθόνες τηλεοράσεων. Ο 56χρονος Χουσεϊν Ζινά από την Τανζανία, δίνει ίσως έναν από τους χαρακτηριστικότερους ορισμούς της πατρίδας. «Πατρίδα για μένα είναι εκεί όπου αισθάνομαι καλά, εκεί που χτυπάει η καρδιά μου. Εκεί είναι η πατρίδα μου. Αλλά πατρίδα επίσης για μένα είναι ο τόπος που όχι μόνο γίνομαι αποδεκτός αλλά και με αναγνωρίζουν».

Οι πρώτοι γκάσταρμπάιτερ στη Γερμανία ήρθαν τη δεκαετία του 1950 και συνέβαλαν αποφασιστικά στο γερμανικό θαύμα. Σήμερα σχεδόν το 20% του πληθυσμού στη χώρα έχει μεταναστευτική προέλευση.

Aygül Cismecioglu / Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθυνος σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος