O πρώτος νεόδημητος χριστιανικός ναός στην Πόλη

Η εξαγγελία αιφνιδίασε, καθώς τα τελευταία χρόνια το κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) επικρίθηκε για το αυστηρό και άκαμπτο τρόπο διακυβέρνησης σε ότι αφορά το Ισλάμ. Η κατάσταση των θρησκευτικών μειονοτήτων στην Τουρκία ήταν δύσκολη και πριν ακόμη ανέλθει το κόμμα του Ερντογάν στην εξουσία. Από το 1924 απαγορεύεται η ανέγερση νέων ναών, ενώ επιτρέπεται μόνο η ανακαίνιση των ήδη υπαρχόντων.

Παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάννης

Η ορθόδοξη κοινότητα των Σύρων στην Τουρκία είναι ικανοποιημένη που η πρώτη χριστιανική εκκλησία από ιδρύσεως της Τουρκικής Δημοκρατίας θα απευθύνεται σε χριστιανούς Σύρους. Το 2013 η δημοτική αρχή της Κωνσταντινούπολης βρήκε το οικόπεδο και η συριακή ορθόδοξη κοινότητα της Πόλης κατέθεσε τα οικοδομικά σχέδια για να εγκριθούν. «Η οικοδομική άδεια για την ανέγερση μιας εκκλησίας θα πρέπει κανονικά να είναι μια υπόθεση ρουτίνας», δηλώνει στη DW η Ελσίν Ακτοπράκ, πολιτικός επιστήμων και εμπειρογνώμων σε θέματα μειονοτήτων στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας. «Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Λωζάννης του 1923 όλες οι μη μουσουλμανικές κοινότητες της Τουρκίας θα έπρεπε να μπορούν να χτίζουν τους δικούς τους εκκλησιαστικούς και κοινωνικούς θεσμούς, αλλά αυτό παραβιάζεται εδώ και δεκαετίες». Η Ακτοπράκ υπενθυμίζει ότι και οι κεμαλιστές παραβίασαν τη συμφωνία στο όνομα του εθνικισμού και υποβάθμισαν τους μη μουσουλμάνους σε δυνητικό κίνδυνο για τη χώρα.

«Η βάση της πολιτικής του κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης απέναντι στις θρησκευτικές μειονότητες έχει την απαρχή της στο λεγόμενο 'σύστημα των μιλετίων'. Πρόκειται για μια νομική τάξη πραγμάτων από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που προσφέρει στις μειονότητες προστασία και περισσότερα δικαιώματα. Το ΑΚΡ αυτοπροσδιορίζεται ως κόμμα που στηρίζει την εποχή του οθωμανισμού. Είναι όντως δημοκρατικό το σύστημα των μιλετίων»; αναρωτιέται η εμπειρογνώμων. «Η Συνθήκη της Λωζάννης νομιμοποιεί τις μειονότητες μέσα σε μια δημοκρατία και όχι στο πλαίσιο ενός συστήματος των μιλετίων, γιατί αυτό το σύστημα δεν αποδέχεται την ισότητα των μειονοτήτων απέναντι στους μουσουλμάνους», εξηγεί η Ελσίν Ακτοπράκ.

Γιατί δεν επαναλειτουργεί η Σχολή της Χάλκης;

Εκείνο που επικρίνει ιδιαίτερα είναι η άρνηση της τουρκικής κυβέρνησης να ξανανοίξει τη Σχολή της Χάλκης, που έχει κλείσει από το 1971. «Η Άγκυρα περιμένει ως ανταπόδοση την ανέγερση τζαμιού στην Αθήνα. Αυτό το αλισβερίσι δεν υπάρχει σε μια δημοκρατία, όταν πρόκειται για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το τζαμί στην Αθήνα δεν έχει καμιά σχέση με τα δικαιώματα των μη μουσουλμάνων πολιτών στην Τουρκία», υπογραμμίζει. Ο μητροπολίτης Προύσσης Ελπιδοφόρος Λαμπρινιάδης χαιρετίζει την τροπή με την ανέγερση ενός νέου χριστιανικού ναού, γιατί, σε αντίθεση με την ελληνική, η Συριακή Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πολυπληθής. «Αλλά και εμείς χρειαζόμαστε νεόδμητους ναούς και την άδεια να ανακαινίσουμε τις παλαιότερες εκκλησίες», δηλώνει στη DW.

Από την άλλη πλευρά επικρίνει τον άδικο τρόπο με τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση συμπεριφέρεται στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. «Στην αρχή συνδέσαμε τις ελπίδες μας με το ΑΚΡ, αλλά όταν το 2013 δημοσιεύτηκε το πακέτο μέτρων για τον εκδημοκρατισμό της χώρας, η επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης δεν αναφερόταν στον κατάλογο και η απογοήτευση ήταν μεγάλη». Ο Μητροπολίτης Προύσσας δεν τρέφει αυταπάτες ότι η κυβέρνηση εννοεί στα σοβαρά τα περί διεύρυνσης των δικαιωμάτων των θρησκευτικών μειονοτήτων.

Senada Sokollu/Ειρήνη Αναστασοπούλου