سرنوشت غم‌انگیز بیوه‌های سربازان حکومت پیشین افغانستان

مریم ۲۵ ساله مادر پنج فرزند است و در ولایت غور زندگی می‌کند. شوهر او سه سال به عنوان سرباز در زمان حکومت پیشین افغانستان خدمت می‌کرد اما در جنگ کشته شد. مریم می‌گوید که در زمان حکومت پیشین هر سال ۱۴۵ هزار به آنها معاش تقاعدی همسرش پرداخت می‌شد و با این پول امرار معاش می‌کردند، ولی بعد از سقوط حکومت پیشین تا کنون که مدت هشت ماه می‌گذرد هیچ پولی دریافت نکرده اند و در فقر و گرسنگی به سر می‌برند. مریم می‌گوید که به خانه همسایه‌ها صفاکاری می‌کند و با این کار می تواند به سختی نان خشک فرزندانش را تهیه کند.

فاطمه ۳۵ ساله، مادر چهار فرزند نیز بیوه یکی دیگر از سربازان حکومت پیشین است. شوهر او سه سال پیش در هلمند کشته شد. او می‌گوید که ده ما می شود که معاش تقاعدی شوهرش را دریافت نکرده است. فاطمه افزود که روزانه در حدود پنجاه افغانی از بابت رخت‌شویی درآمد دارد و زندگی شان به سختی می‌گذرد. 

مرتبط: فقر و سرما؛ «مجبورم گرده‌ خود را به فروش بگذارم»

شمار دقیق نیروهای امنیتی که در جنگ‌ها در افغانستان کشته شده اند معلوم نیست، اما اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین افغانستان در سال ۲۰۱۹ گفته بود که در چهار سال ۴۵ هزار تن از این نیروها کشته شده اند.

در جامعه افغانستان معمولاً زنان به حمایت مالی مردان وابسته اند. خانواده اکثر سربازان کشته شده به همین دلیل حالا در فقر و تنگدستی به سر می‌برند. علاوه بر آن حالا طالبان زنان را از کار در بیرون از خانه و بیرون شدن از خانه بدون محرم مرد منع کرده اند. 

اخیرا انتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد در کنفرانسی که به منظور جمع‌آوری کمک‌های بشردوستانه برای افغانستان برگزار شده بود گفت که ۹۵ درصد افغان‌ها غذای کافی برای خوردن ندارند. همچنان بر اساس یک سروی بانک جهانی موسوم به «سروی رفاه افغانستان» ۷۰ درصد خانواده‌ها قادر به تامین نیازهای اساسی خود نیستند.

مریم می‌گوید که در گذشته کسانی که وضعیت اقتصادی بهتری داشتند به او و فرزندانش کمک می‌کردند، اما حالا بیکاری زیاد شده و تقریبا «همه مردم مشکلات اقتصادی دارند و کسی دست نوازش بر سر اطفال یتیم نمی‌کشد.»

مرتبط: نرخ دالر در برابر افغانی کاهش یافته، اما قیمت مواد اولیه همچنان بلند است

این در حالی است که قیمت مواد خوارکه نیز شدیداً افزایش یافته است. مریم می‌گوید: «برنج فی بوجی تا ۲۵۰۰ افغانی رسیده، روغن پنج لیتره به ۱۲۵۰ افغانی شده. ما توان خرید نداریم. اگر نان افطار داشته باشیم، سحری نداریم. خیلی زندگی مشکل شده است.»

فاطمه نیز می‌گوید: «چند ماه هست که ما گوشت نخوردیم. به یک لقمه نان محتاج هستیم.» فاطمه غم دیگری نیز در سینه دارد و آن این که فقر و تنگدستی باعث شد که فرزندش از مکتب باز بماند، چرا که او نمی‌تواند پول کتابچه قلم و دیگر مصارف او را تامین کند.

چگونه باید به بیوه‌های افغان و فرزندانشان کمک شود؟

در جنگ‌ها علاوه بر بیوه‌های نیروهای امنیتی حکومت پیشین، زنان جنگجویان طالبان نیز بیوه شده اند. کارشناسان می‌گویند که باید یک از تمام بیوه‌های افغانستان که در ۲۰ سال اخیر شوهرانشان را در جنگ از دست داده اند، احصائیه گرفته شود و برای همه آنها کمک صورت گیرد.

 طارق فرهادی، کارشناس مسایل سیاسی افغانستان می‌گوید: «بیوه‌های نیروهای امنیتی پیشین هم هستند و طالبان هم می‌گویند که آنها بیوه‌های زیادی دارند. باید یک سیستم ساخته شود که ماهانه برایشان معاش برسد. بیوه‌های اردوی ملی سابقه معاش داشتند، حداقل باید همان معاش برایشان داده شود و طالبان هم لیست بیوه‌های خود را بدهند و همان معاش برای آنها هم داده شود. چون همه مردم افغانستان هستند و دید ملی با وحدت باید داشته باشیم تا از همه بیوه‌ها و فرزندان شان مراقبت شود.»

فرهادی به این نظر است که باید از جامعه جهانی هم در این رابطه کمک خواسته شود، چون جامعه جهانی علاقه مند است تا وضعیت زندگی زنان بهتر شود.

بر اساس گزارش ها در اواخر ماه قوس سال گذشته کابینه دولت موقت طالبان تصمیم گرفته بود که به خانواده شهدا، افراد دارای معلولیت و افراد بی سرپرست کمک کند. تا کنون معلوم نیست که این برنامه عملی شده و یا چه کسانی این کمک ها را دریافت کرده اند. دویچه وله تلاش کرد تا دیدگاه و برنامه طالبان را در مورد کمک به خانواده های سربازان حکومت پیشین که در جنگ ها کشته شده را جویا شود، اما موفق به این کار نشد. 

 مریم و فاطمه نام های مستعارند که در این گزارش استفاده شده است.