افغانستان با «نارضایتی از ایران» از مرز شمالی مواد سوخت وارد میکند

براي دومين روز افغانها در شهر هرات در مقابل قنسولگري ايران به دليل توقف تانکرهاي مواد سوخت، دست به تظاهرات زدند. حدود سه صد تن از افغانها روز يک شنبه نيز در مقابل قنسولگري ايران در شهر هرات دست به اعتراض ز ده، بر ساختمان قنسولي سنگ و تخم مرغ پرتاب کردند. تظاهرکنندگان پلاکارتهايي با شعار «مرگ بر رژيم ايران» را با خود انتقال ميدادند.

در حدود صد کيلومتري منطقه مرزي حدود دو هزار تانکر مواد سوختي تاجران افغانستان منتظر اجازه ورود به افغانستان هستند. وزارت تجارت افغانستان گفت ايران فقط روزانه به چهل تانکر مواد سوختي اجازه ميدهد از مرز عبور کنند.

انور الحق احدي، وزير تجارت افغانستان روز يک شنبه گفت: «توقيف تانکرهاي مواد سوختي براي ما مشکل بزرگ و بحراني در تامين مواد سوختي ايجاد کرده است». او افزود که به صورت معمول حدود چهل درصد مواد نفتي افغانستان که محاط به خشکه است، از طريق ايران وارد اين کشور ميشود.

انور الحق احدي در يک نشست خبري در کابل افزود: «مقامهاي ايراني به ما اطمينان داده اند که اين مشکل حل شده است، اما متاسفانه اين بحران در جايي است که بود».

قيمت مواد سوخت در سرتاسر افغانستان افزايش يافته است. اتاقهاي تجارت و صنايع افغانستان هفته گذشته گفت در برخي مناطق کشور قيمت مواد سوختي تا 35 درصد افزايش يافته است. مواد سوخت در ولايتهايي که با ايران هممرز هستند، افزايش چشمگير يافته است.

احدي افزود کابل از قزاقستان خواسته است که 200 هزار تن مواد سوخت به صورت فوري به اين کشور بفروشد. به گفته او، سکتور خصوصي نيز با يک شرکت مواد سوخت روسي قرارداد بسته است.

وزير تجارت افغانستان گفت: «ما در مورد پيشرفت گفتگوها با مقامهاي ايراني براي پايان دادن به اين بحران، ناراض هستيم».

احدي قبلاً از سوي کابينه افغانستان موظف شده بود که با مقامهاي ايراني در اين رابطه گفتگو کند. او گفت در مورد جلوگيري از عبور تانکرهاي مواد سوخت از مرز، «ما هيچ توجيه قانع کننده از مقامهاي ايراني نشنيده ايم».

ايران انتقادهاي کابل را رد ميکند و ميگويد دليل توقف اين تانکرها، «مشکلات فني» مرتبط با کاهش سبسايديهاي مواد سوختي در ايران است و حل ميشود.

هفته گذشته تظاهرکنندگان در مقابل سفارت جمهوري اسلامي ايران در کابل تجمع کرده، به دليل توقف تانکرها و مرگ افغانهايي که ظاهراً توسط مرزبانان ايراني کشته شده اند، «مرگ بر رژيم آخندي ايران» شعار دادند. تظاهرکنندگان تصويرهاي آيته الله خامنهيي، رهبر مذهبي ايران و محمد احمدي نژاد، رييس جمهور اين کشور را آتش زدند.

پيشتر مسوولين اتاقهاي تجارت و صنايع افغانستان گفته بودند که ايران به دليل اين که اين مواد سوختي براي نيروهاي ناتو در افغانستان انتقال داده ميشود، از ورود اين تانکرها به افغانستان جلوگيري کرده است. احدي گفت ممکن است ايران به همين دليل چنين کاري کرده باشد. اما مقامهاي افغانستان ميگويند از اين مواد سوختي مردم عادي افغانستان استفاده ميکنند.

يک سخنگوي نيروهاي بينالمللي کمک به امنيت (آيساف) گفت نيروهاي ناتو از اين مواد سوخت استفاده نميکنند. سونسيت بلينسکي، سخنگوي آيساف در کابل گفت: «ناتو و آيساف هيچ محمولهيي را از طريق ايران وارد نميکنند، بنابراين، عملاً جلوگيري از ورود اين تانکرها تاثيري بر آيساف ندارد».

تحليلگران معتقد اند که ايران ميخواهد از اين طريق بر نيروهاي ناتو فشار وارد کند. گران هيواد، پژوهشگر مسايل سياسي در «شبکه تحليلگران افغانستان» معتقد است که ايران با توقيف تانکرهاي مواد سوخت، دو استراتژي را تعقيب ميکند، يکي استراتژي جهاني و ديگر منطقهيي.

هيواد به خبرگزاري فرانس پرس گفت: «از نکته نظر بينالمللي، اين واکنشي در برابر فشارهاي جديدي است که جامعه بينالمللي در ارتباط به برنامه هستهيي و برخي معاملات ديگر بر اين کشور وارد ميکند».

هيواد افزود: «از بعد منطقهيي، (ايران) ميخواهد در مقابل روند مصالحه در افغانستان واکنش نشان دهد. اين کشور مخالف اين روند است».

ايران با چهارمين دور از تحريمهاي ملل متحد در مورد برنامههاي هستهيياش روبهرو است. قدرتهاي جهاني ايران را متهم به تلاش براي ساخت سلاح هستهيي ميکنند، اما ايران اين اتهامها را رد ميکند و ميگويد برنامه هستهيياش صلح آميز است.

خبرگزاريها/ عارف فرهمند

ويراستار: مجيد ملک