افغانستان و پاکستان بر بیاعتمادی فایق میشوند؟

حامد کرزی رییس جمهور افغانستان، آصف علی زرداری رییس جمهور پاکستان و همتای ترکی آنها عبدالله گل روز سه شنبه، 10 عقرب/ 1 نوامبر، در استانبول گفتگو می کنند. روز چهار شنبه نیز ترکیه میزبان کنفرانس منطقه یی در مورد افغانستان است.

روابط افغانستان و پاکستان در ده سال گذشته با فراز و نشیب هایی همراه بوده است، اما در این اواخر اتهامات افغانستان بر پاکستان بیش از هر زمان دیگری صراحت یافته است. مقام های افغانستان سازمان استخباراتی پاکستان (آی اس آی) را به حمایت از گروه های شورشی و دست داشتن در قتل برهان الدین ربانی، رییس جمهور پیشین افغانستان متهم کرده اند. پاکستان با رد این اتهامات، گفته است که شورشیان پاکستانی در مناطق مرزی افغانستان پناه گرفته اند.

یک مقام ترکی به خبرگزاری رویترز گفت که فضای منطقه یی رو به خرابی است، و حالا وقت آن است که برای بهبود روابط تلاش شود. به گفته این مقام ترکی، مقام های افغانستان و پاکستان امید واقعی به گفتگو دارند، زیرا می دانند که فضای کنونی به هیچ کدام از آنها کمکی نمی کند.

همچنان در حاشیه نشست سه جانبه استانبول، اشفاق پرویز کیانی، لوی درستیز/ رییس ستاد ارتش پاکستان نیز با همتای افغان اش ملاقات می کند.

احمد سعیدی، تحلیلگر مسایل سیاسی افغانستان به این باور است که ترکیه کوشش می کند پیش از کنفرانس استانبول تنش ها میان افغانستان و پاکستان را کاهش دهد و دیدگاه پاکستان را در مورد مذاکره با طالبان درک کند.

سعیدی می گوید: «ترکیه کوشش می کند که به نحوی بین پاکستان و افغانستان اعتماد سازی کند. می خواهد که دیدگاه پاکستان و افغانستان را در مورد مذاکره و مفاهمه درک کند، یعنی اینها را گویا آشتی داده به کنفرانس استانبول ببرد».

ترکیه، کشوری که عضو پیمان ناتو است و از سوی دیگر خود را به عنوان یکی از کشورهای پرنفوذ منطقه می بیند، قبلاً ابراز آمادگی کرده است که در مصالحه دولت افغانستان با طالبان همکاری می کند. حتا از تلاش برای گشایش دفتر سیاسی طالبان در ترکیه نیز گزارش شده است.

اما با ترور برهان الدین ربانی، دیدگاه حامد کرزی در مورد مصالحه تغییر کرد. او صریحا گفت که به جای طالبان، با پاکستان باید مذاکره شود. هرچند او بعدها این اظهارات اش را معتدل تر ساخت و گفت اگر آدرسی از طالبان بیابد، با آنها مذاکره می کند.

حامد کرزی همزمان با افزایش تیرگی در روابط کشورش با اسلام آباد، با هندوستان رقیب تاریخی پاکستان موافقتنامه استراتژیک امضا کرد که در برگیرنده همکاری امنیتی میان دو کشور است. این مساله دقیقاً یکی از نگرانی های پاکستان است، زیرا به باور تحلیلگران پاکستان در تلاش جلوگیری از نفوذ هندوستان در افغانستان است.

در افغانستان کمتر کسی باور دارد که این گونه نشست ها تغییری در دیدگاه پاکستان ایجاد کند و منجر به بهبود اوضاع شود. در ده سال گذشته، چندین کنفرانس در مورد افغانستان برگزار شده است و اعلامیه هایی منتشر شده است، اما این نشست ها بر وضعیت عمومی در افغانستان تاثیر مثبتی نداشته است.

عارف فرهمند (دویچه وله، رویترز)

ویراستار: رسول رحیم