انتخابات پارلماني به تعويق افتاد
۱۳۸۸ بهمن ۴, یکشنبه
اما اين کميسيون امروز اعلام کرد که به دليل عدم تامين بودجه و مشکلات امنيتي، انتخابات در بيستوهفتم ماه سنبله سال آينده برگزار ميگردد.
فضل احمد معنوي، کميشنر کميسيون انتخابات گفت: "کميسيون بادر نظرداشت عدم موجوديت بودجهي مورد نياز و عدم اطمينان در مورد تامين امنيت، مشکلات لوجستيکي و به منظور بهبود پروسهي انتخابات در کشور، در محدودهي صلاحيتهاي قانوني تسجيل يافته در مادهي 156 قانون اساسي افغانستان و مادهي 55 قانون انتخابات افغانستان، فيصله اتخاذ نمود تا انتخابات ولسي جرگهي 1389 را به تاريخ 27 ماه سنبلهي سال 1389 برگزار نمايد".
پيش از اين، مجلس نمايندگان گفته بود ابتدا بايد اصلاحات در کميسيون انتخابات وارد گردد و بعد از آن، انتخابات در زمان قانونياش برگزار گردد.
کميسيون انتخابات عدم تامين بودجه را دليل اصلي تعويق انتخابات ميخواند. براساس گزارشها برخي مقامهاي کشورهاي تمويل کننده به صورت غيررسمي گفته اند در صورتي که اصلاحات اساسي در کميسيون انتخابات وارد نشود، آن را تمويل نخواهند کرد. دفتر نمايندگي ملل متحد در کابل نيز گفته بود تمويل بودجهي انتخابات از سوي جامعه جهاني، بستگي به اين دارد که تا چه اندازه اصلاحات در کميسيون انتخابات وارد ميگردد. زيرا به گفتهي عليم صديق، سخنگوي يوناما، هرگاه انتخابات پارلماني بهتر و شفافتر از انتخابات رياست جمهوري نباشد، نمايانگر پيشرفتي در کشور نيست.
در همين حال، کميسيون انتخابات ميگويد که کشورهاي تمويل کننده به درخواست مالي آنها پاسخ رد نداده اند، اما هنوز در مورد پرداخت آن نيز وعدهاي نداده اند.
معنوي افزود: "شکي نيست که چالشهاي زيادي وجود دارد، ولي عمدهترين مشکل که تدوير انتخابات را در زمان نامعيناش ناممکن ساخته، عدم دسترسي کميسيون به امکانات مالي است که اين امکانات مالي را يا دونرها و يا هم دولت افغانستان بايد ميپرداخت. هنوز اين امکانات در دسترس کميسيون قرار نگرفته تا در مطابقت به قانون و جدول زمانياي را که از قبل تعيين کرده بود، انتخابات در موعد معينهاش برگزاري ميشد".
قبلا وزارت امور ماليه بودجهاي براي انتخابات به مجلس فرستاد، اما مجلس آن را رد کرده، خواهان اصلاحات در ساختار کميسيون انتخابات شد.
اقدامي قانوني؟
کميسيون انتخابات درحالي تصميم به تعويق انتخابات ميگيرد که برخي تحليلگران حقوقي، آن را خلاف قانون ميدانند.
کميسيون انتخابات ميگويد براساس مادهي 55 قانون انتخابات، از صلاحيت قانوني خود استفاده کرده، انتخابات را به تعويق انداخته است.
مادهي 55 قانون انتخابات ميگويد: "درصورتي که شرايط امنيتي، مالي، تخنيکي و حوادث و حالات غيرمترقبه تدوير انتخابات را غيرممکن سازد، و يا اين که مشروعيت پروسهي انتخابات را به کلي صدمه رساند، کميسيون ميتواند انتخابات را در حوزهي مربوطه الي رفع آن حالات، به تعويق انداخته يا به حالت تعليق قرار دهد".
برخي تحليلگران حقوقي ميگويند تعميم اين ماده به کل انتخابات، غيرقانوني است.
موسي فريور، استاد دانشکدهي حقوق دانشگاه کابل ميگويد: "هيچ مرجعي، نه پارلمان افغانستان و نه کميسيون انتخابات که من آن را به هيچ وجه کميسيون مستقل نميگويم، اين صلاحيت را ندارد که در قانون مداخله کند و به بهانهي ناامني و با سو استفاده از يک فقرهي قانون انتخابات، انتخابات را در کل افغانستان تعطيل کند".
خلاي پارلماني
براساس قانون اساسي کشور، در اول سرطان سال آينده زمان کار نمايندگان کنوني پارلمان کشور به پايان ميرسد. هنوز واضح نيست که تا زمان برگزاري انتخابات در 27 سنبله که احتملا تا يک ماه بعد از اين تاريخ نتايج آن معلوم خواهد شد، آيا نمايندگان مردم در پارلمان به کار شان ادامه ميدهند يا اين که پارلمان کشور تعطيل خواهد شد.
از نظر حقوقي، دليلي براي ادامهي کار مجلس نمايندگان وجود ندارد. اما، خلاي پارلماني در کشوري مثل افغانستان که با انواع مشکلات دست به گريبان است، ميتواند مشکلساز باشد.
موسي فريور ميگويد: "معلاملات يا سازشهاي عقب پرده وجود دارند هم در داخل و هم در خارج که همين پارلمان را مثل دوران رياست جمهوري آقاي کرزي، اين را تداوم ببخشند و براي پيشبرد بعضي از اهدافي که خلاف منافع افغانستان است، سو استفاده شود. به هيچ صورت بعد از اول سرطان سال 1389، پارلمان مشروعيت ندارد".
اگر پارلمان کشور در زمان قانونياش به کار خود پايان دهد، تا زمان معلوم شدن نتايج انتخابات پارلماني، يعني حدود سه تا چهار ماه، کشور با خلاي پارلماني روبهرو ميشود.
اصلاحات در کميسيون انتخابات
نمايندگان پارلمان، برخي منتقدين و دفتر نمايندگي ملل متحد در کابل، به دليل تقلبهاي گستردهاي که در انتخابات رياست جمهوري 29 اسد صورت گرفت، خواستا اصلاحات اساسي در اين نهاد شده اند.
کميسيون انتخابات ميگويد خواست اصلاحات، تاثيري در تعويق انتخابات نداشته است.
برخيها خواهان اصلاحات در ساختار و ميکانيزم تعيين اعضاي رهبري کميسيون انتخابات ميباشند. اما هرگونه تغييري در اين سطح، نياز به تغيير قانون انتخابات دارد که به باور تحليلگران، در زمان باقي مانده ممکن نميباشد.
اما تغيير در رهبري کميسيون انتخابات، از صلاحيتهاي رييس جمهور است.
معنوي گفت: "اگر قرار باشد که در سطح پاييني کميسيون کدام اصلاحات بيايد، کميسيون مستقل انتخابات در نظر دارد، اين اصلاحات را سرش کار را آغاز کرده و در سطوح مختلف اين اصلاحات را خواهد آورد. اما اگر مقصد شان در سطح رهبري و کميشنران کميسيون باشد، اين از صلاحيت رييس جمهور افغانستان است، ميتواند که تصميم بگيرد، البته آن تصميم هم در مطابقت به قانون خواهد بود".
هنوز از سوي رييس جمهور کرزي در رابطه به خواست اصلاحات در کميسيون انتخابات، چيزي گفته نشده است.
عارف فرهمند، کابل
ویراستار: یاسر