ایجاد دارالافتاء: یک ضرورت دینی یا یک اقدام سیاسی؟

اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان این هفته فرمان ایجاد یک دارالافتاء را صادر کرد. در خبرنامه ریاست جمهوری آمده است که این دارالافتاء به منظور صدور فتواهای شرعی ایجاد خواهد شد و مستقلانه عمل می کند.

تا حالا غالباَ در مسایل دینی از خارج از افغانستان فتوا صادر می شود. در مواردی حتی برخی ملاهای تندرو در خارج از افغانستان برای مشروعیت جنگ در این کشور فتوا صادر کرده اند. به نظر می رسد که حکومت افغانستان با ایجاد این دارالافتاء می خواهد  در صدور فتواهای شرعی در باره مسائل داخلی افغانستان وابسته به علمای کشورهای دیگر نباشد و مستقلانه عمل کند.

پرسش برانگیز ساختن موقفگیری شرعی طالبان

مصباح الله عبدالباقی، رئیس دانشگاه خصوصی سلام در کابل ایجاد این دارالافتاء را در شرایط کنونی یک اقدام سیاسی می داند. او به دویچه وله در این باره گفت: «طالبان تصور می کنند که آنان برای جامعه مرجعیت دینی را مهیا می سازند و به نظر می رسد که حکومت افغانستان با این اقدام طالبان را از نظر دینی به چالش می کشد و در تلاش ایجاد یک بدیل دیگر برای فتواهای دینی است .»

مصباح الله عبدالباقی می گوید که هر جامعه اسلامی به دارالافتاء نیاز دارد اما تاکید می ورزد در حالی که به پایان این حکومت تنها چند ماه باقی مانده است و گفتگوهای صلح میان طالبان و ایالات متحده امریکا جاری است، این اقدام حکومت در گام نخست جنبه سیاسی و بعد دینی دارد.

اما صدیق صدیقی، سخنگوی رئیس جمهور افغانستان به بی طرفی و غیرسیاسی بودن این دارالافتاء تاکید می ورزد و می گوید که به منظور جلوگیری از فتواهای خودسرانه این دارالافتاء ایجاد شده است.

صدیقی به دویچه وله گفت: «ما شاهد بودیم که بعضی افرادی وجود دارند که خود را به مذهب و شریعت نسبت داده و به گونه خودسرانه فتوا صادر می کردند که باید جلو این افراد گرفته شود.»

ایجاد دارالافتاء بدون مشوره با شورای علما

مولوی قیام الدین کشاف، رئیس شورای علمای افغانستان با انتقاد از حکومت می گوید که در ایجاد این دارالافتاء با این شورا هیچ گونه مشوره ای نشده است. مولوی کشاف به دویچه وله گفت: «دارالافتاء از طرف ما نیست. با ما [ شورای سرتاسری علما]  کسی مشوره نکرده است. من خبر ندارم که شرایط و اصول این نهاد چه است که آن را یک نهاد مستقل اعلام کردند.»

 اما سخنگوی رئیس جمهور غنی می گوید که در این باره با علمان دینی مشوره شده است و دارالافتاء یک نهاد مستقل است.

گذشته از این، افغانستان در ۱۸ سال اخیر در بخش آزادی بیان و حقوق زنان پیشرفت هایی داشته است و همواره حکومت افغانستان آن را در نشست های جهانی جزء دست آوردهای مهم اش نام می برد.

از همین رو نگرانی هایی در افغانستان وجود دارد که علمای تندرو از این مرکز برای محدودسازی آزادی های مردم استفاده کنند. اما صدیقی سخنگوی رئیس جمهور برخلاف این باورها، می گوید که این مرکز از سوی آن علمای دینی اداره خواهد شد که از وضعیت کنونی افغانستان معلومات کافی دارند و بر حفظ دست آوردها متعهد هستند.

 یار محمد رحیمی، یکی از علمای دینی خوشبین است که این دارالافتاء می تواند در مبارزه با افراطیت و ظلم تاثیر مثبت داشته باشد. او در این باره به دویچه وله گفت: «من باور ندارم که در آینده این مرکز زیر تاثیر چهره های افراطی قرار بگیرد و آنان به سود خود از این طریق فتوا صادر کنند.»

خ. حکیمي، ش. ابراهیم خیل