باد بهار عربی چرا در الجزایر نمی وزد؟

یک سال پیش چنین به نظر می آمد که الجزایر کشور بعدی خواهد بود که شعله های جنبش بهار عربی، دامن اش را خواهد گرفت. در ماه فبروری سال 2011 هزاران الجزایری به خیابان ها برآمدند و با اعتراض های خود، خواهان دموکراسی و دولت قانون شدند.

اما این تظاهرات دامنه وسیع نیافت. حضور چمشگیر نیروهای پلیس و سازمان استخبارات این کشور تا حدی می تواند دلیلی باشد که اعتراض ها در این کشور مانند تونس و مصر گسترش نیافت.

خانم ایزابیله ویرینفِلس، کارشناس بنیاد علم و سیاست در برلین در این باره می گوید: «من به همین تازگی ها از الجزایر آمده ام؛ در آنجا بسیاری مردم می گویند: ما خواهان تحول، اما مخالف بی ثباتی هستیم».

پیشینه خشونت های سیاسی در الجزایر

تمایل زیاد برای امنیت و نظم نزد بسیاری از الجزایری ها، با خشونت ها در تاریخ معاصر این کشور رابطه نزدیک دارد. ورنر روف، پروفیسور علم سیاست از الجزایر با عنوان "کشوری با پیشینه وحشتناک خشونت های سیاسی" یاد می کند.

مورخین امروز تنها شمار قربانیان جنگ داخلی سال های دهه 1990 را بیش از 200 هزار کشته و تا 15 هزار گم شده حساب می کنند. جنگی که بهای سنگینی در برابر به قدرت رسیدن اسلامیست های افراطی در پی داشت. از دید پروفیسور روف، «رهبری آنها یا نابود شده اند یا در خارج به سر می برند».

اما با وجود این همه جنبش بهار عربی کاملاً در الجزایر بی تاثیر نبوده است. فشار مردم این کشور تا اندازه ای موثر بود که عبدالعزیز بوتفلیقه، رییس جمهور این کشور در ماه اپریل سال 2011 به مردم اش وعده کرد که دموکراسی و حقوق بنیادی را تقویت می کند و به احزاب اجازه فعالیت بیشتر می دهد.

از دید خانم ایزابیله ویرینفِلس، رژیم الجزایر با کمال زرنگی می داند که تمایل مردم به نظم و نیز به تغییرات شدید است. این کارشناس بنیاد علم و سیاست در برلین، توضیح می دهد: «دقیقاً رسانه های حکومتی همواره در این رابطه گزارش می دهند که چه چیز ناگوار در لیبیا رخ داد است و حتی در تونس، جایی که از دید غربی، رشد و تحولات مثبت است، از طریق این رسانه ها بارها، جنبه های منفی همراه با اعمال خشونت ها از این کشور گزارش داده می شود».

نقش رهبری ارتش

در تونس، مصر و سوریه خشم اعتراض کنندگان قبل از همه متوجه حکمرانان مستبد بوده است، اما در الجزایر، رییس جمهور این کشور در مرکزانتقادها قرار ندارد.

بوعلام صنصال، نویسنده معروف الجزایری در توضیح این مساله می گوید: «بوتفلیقه در این مورد موفق بوده است که مردم نه او را، بلکه رژیم را رد می کنند».

با وجود آن که قانون اساسی به رییس جمهور صلاحیت زیادی قایل شده است، اما نقطه بحث برانگیز برای ناظران این است که بوتفلیقه امروز واقعاً تا چه حدی قدرت دارد.

واقعیت این است که قدرت اساسی در الجزایر در دست ارتش است و رییس جمهور نمی تواند علیه جنرال ها اقدامی کند. اما مشکل در این است که نفوذ ارتش تنها در حکومت محدود نیست، بلکه ارتش بر اقتصاد کشور نیز مسلط است.

پروفیسور ورنر روف در این باره می گوید: «درآمدهای دولت الجزایر تا 98 درصد از صادرات نفت و گاز حاصل می شود که از جانب ارتش و خانواده های آن ها کنترول می شود و آنها از این طریق ثروت اندوزی می کنند».

این پروفیسوردورنمای تغییر و تحول را در الجزایر، در پنجاهمین سالروز استقلال این کشور تاریک می بیند.

اندریاس نول/ مبلغ

ویراستار: فرهمند