بارش سنگین برف؛ رویای سالی بدون خشک سالی

افغانستان در چند سال اخیر از خشک سالی رنج برده است و شدت کمبود آب در سال گذشته به حدی بود که تمام کشتزارهای للمی خشکید و مردم در فصل های تابستان و خزان حتا با کمبود آب آشامیدنی رو به رو شدند. خشک سالی خصوصاً مردم مناطق روستایی را که اقتصاد شان به زراعت وابسته است، به شدت متضرر کرده است.

انجنیر شجاع الدین ضیایی، معین آب در وزارت انرژی و آب افغانستان در گفتگو با دویچه وله گفت بارندگی های اخیر می تواند مشکل ناشی از کم آبی را تا حدی کاهش دهد: «امیدواری برای ما پیدا شده که مشکل کمبود آب طوری که در سال های گذشته بود، در سال آینده نباشد».

آقای ضیایی می گوید برف باری های اخیر در با ثبات نگهداشتن انرژِی برق نیز موثر می باشد. وزارت انرژی و آب می گوید برای این که این کشور آب کافی برای زراعت داشته باشد به باران های بهاری نیز نیاز است، زیرا بدون این باران ها کشتزارهای للمی حاصل نمی دهند.

نیاز به آب آشامیدنی

بارندگی های اخیر مشکلاتی را نیز برای افغان ها به بار آورد، چنانچه برخی از شاهراه ها بر روی ترافیک مسدود شدند و راه های مواصلاتی ولایت های سرد سیر افغانستان مانند غور، دایکندی، بامیان و بدخشان به دلیل بارش سنگین برف مسدود شد. اما با آنهم مردم امیدوارند که دیگر شاهد خشک سالی های شدید نباشند.

این بارندگی ها نه تنها در ولایت ها بلکه در کابل نیز با استقبال مردم رو به رو شده است، زیرا کم آبی ها در سال های اخیر مردم را با مشکلات زیادی رو به رو کرده بود. باشندگان شهر کابل می گویند در سال های اخیر شاهد چنین برفباری نبوده اند.

وزارت انرژی و آب می گوید افغانستان دارای پنج حوزه دریایی است و آب این دریاها از مناطق مرتفع افغانستان سرچشمه می گیرد که بارش کافی برف بر آب این دریاها نیز می افزاید.

یخچال های مناطق مرتفع افغانستان در اثر گرمی هوا در سال های گذشته ذوب شده اما بارندگی های امسال این امیدواری را به وجود آورده که حوزه های آب دریایی افغانستان در سال جدید آب کافی داشته باشند.

کشمکش بر سر آب

خشک سالی ها در برخی از ولایت های افغانستان سبب کشمکش ها بر سر آب شده و نزاع هایی را بین باشندگان ولایات افغانستان به وجود آورده است. در سال 1388 کشمکش ها بین باشندگان تخار و کندز بر سر آب ایجاد شد، زیرا دریایی که از تخار به کندز سرازیر می شد آب کافی نداشت و این مساله منجر به نزاع شد.

چنین کشمکش هایی بین ولایات هلمند و نیمروز نیز وجود داشت به خاطری که آب کافی از دریای هلمند به نیمروز نمی رسید. آقای ضیایی در این مورد می گوید: «مسایل اعتراضات بود. مردم ناراض بودند و خوشبختانه علت را درک می کردند که مشکل اصلی خشک سالی است».

نبود بندهای آب

اما افغانستان در ده سال گذشته نتوانسته بندهایی را برای کنترول آب و استفاده از آن برای زراعت و تولید برق بسازد. به گفته مسوولان وزارت انرژی آب در حال حاضر مردم افغانستان تنها از حدود 30 درصد آب های این کشور استفاده می کنند و بقیه به کشورهای همسایه سرازیر می شود.

وزارت انرژی و آب می گوید ساختن بندها و ذخایر بزرگ آب نیاز به سرمایه های هنگفت دارد و دولت افغانستان چنین توانایی را ندارد.

آقای ضیایی می گوید: «متاسفانه ما نتوانسته ایم ذخایری را که لازم است ایجاد کنیم چون این ذخایر پول کلان نیاز دارد. ما تلاش داریم تا شش بند را بسازیم. اما به حدی که بتوانیم مشکل آب را حل کنیم چون در جریان سی سال جمعیت کشور دو برابر شده اما ما ذخایر آب هیچ نساخته ایم».

به گفته مسوولان این وزارت کشورهای کمک کننده به افغانستان در سال های گذشته با وجود تاکید دولت افغانستان از اعمار پروژه های بند آب خودداری کرده اند و درخواست های دولت را برای تمویل این بندها کمک نکرده اند.

به گفته این مقامات کشورها و موسسات کمک کننده پروژه هایی را تمویل می کنند که در کوتاه مدت نتیجه بدهد، در حالی که ساختن بند آب حد اقل ده تا 15 سال را در بر می گیرد.

گزارشگر: حسین سیرت، کابل

ویراستار: عارف فرهمند