بازدید یک دوست خوب: دیدار پوتین از هنگری

پوتین با یک هیئت صد عضوی به بوداپست رسید. سرگئی لاوروف وزیر خارجه، الکساندر نوواک وزیر انرژی، الکسی میلر رئیس شرکت گاز پروم و سرگئی کیرینکو رئیس "روس اتوم" شامل هیئت همراه پوتین بودند.

میزبان از رهبر کرملین با اعزاز دولتی بزرگ و تدابیر امنیتی نهایت زیاد پذیرایی کرد. در مرکز مذاکرات پوتین با ویکتور اوربان نخست وزیر محافظه کار دست راستی هنگری مسائل انرژی قرار دارد.

البته در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک قبل از همه به منازعه اوکرایین پرداخته شد. رهبر کرملین گفت که «راه حل نظامی وجود ندارد». این در حالی است که جدایی طلبان مورد حمایت روسیه، تازه منطقه دیلبالسیوه را در شرق اوکرایین تقریباً کاملاً متصرف شده اند. پوتین این جنگ شدید را نادیده انگاشته و از «چند زد و خورد» سخن به میان آورد و اذعان نمود که در کل جنگ کاهش یافته است. او به طور غیر مستقیم سربازان اوکرایین را به تسلیمی تشویق کرد. پوتین گفت: «مقامات اوکرایین نباید مانع آن شوند که سربازان شان سلاح شان را به زمین بگذارند». او تاکید کرد که در آن صورت آتش بس نیز ادامه می یابد.

مناسبات میان پوتین و اوربان

هرچند مسایل اقتصادی آجندای اصلی این دیدار عنوان شده است، اما مسکو می تواند آن را همچون وسیله فشار مورد استفاده قرار دهد.

در جریان دیدار ولادیمیر پوتین از بوداپست، برخی در هنگری یکی از مشهورترین آهنگ های مردمی را به خاطر خواهند آورد که می گوید: زیبا کسی است که چشمان آبی دارد. پوتین با چشمان سرد و آبی اش تلاش خواهد کرد تا مردم را قناعت دهد که او همان زیبای دوست داشتنی است. او لازم نیست ویکتور اوربان نخست وزیر هنگری را به این امر متقاعد سازد، زیرا اوربان پیش از این چندین بار پوتین را سر مشق خود اعلام کرده است.

با اینهم اوربان باید محتاط باشد. اینکه رئیس جمهور روسیه مذاکرات اش را در مورد فرستادن گاز طبیعی به قیمت مناسب با حمایت از سیاستش در مورد شرق اوکرایین پیوند داده است، دیگر یک راز آشکار می باشد. نخست وزیر اوکرایین که یکی از مخالفان وضع تحریمات علیه مسکو به دلیل مداخلاتش در بحران اوکرایین می باشد، نباید اتحادیه اروپا را از عقب خنجر بزند. این مطلب را انگلا مرکل صدراعظم آلمان فدرال ضمن دیدار غیرمترقبه اش از بوداپست در آغاز ماه فبروری به وی اذعان کرده بود. مرکل به اوربان خاطر نشان کرده است که از ارزش های لیبرال دفاع کند و سیاست اتحادیه اروپا را در معرض شک و تردید قرار ندهد.

روسیه، موضوع مورد مناقشه

حملات لفظی بین مرکل و اوربان در بوداپست در دو هفته قبل نشان دهنده این این امر است که اتحادیه اروپا در مشاجره جدی با نخست وزیر هنگری در مورد سیاست روسیه بوده است. این دلیلی برای پوتین بوده که هنگری را در اروپا همچون یک متحد بالقوه بشمارد.

روابط حسنه بین ویکتور اوربان و ولادیمیر پوتین از مدت ها به اینسو در اتحادیه اروپا همچون خار چشم است. اصطلاح "پوتینی شدن" اوربان با برداشت نخست وزیر هنگری از یک دموکراسی "غیر لیبرال" و سیاست دوستانه با روسیه تقویت شده است. با اینهم آیا اوربان را می توان پوتین دوم خواند؟

تعلق خاطر اروبان به غرب

چنین مقایسه ای را کای اولاف لانگ، از بنیاد علم و سیاست در برلین مناسب نمی داند. لانگ ضمن صحبتی با دویچه وله گفت: «طبعاً قدرت طلبی مانند پوتین یک مشخصه ویکتور اوربان است». حکومت به رهبری وی از سال 2010 به اینسو سیاست تمرکز قدرت و کنار زدن قدرت های مستقل و انتقادی را دنبال می کند. همچنان اوربان در نقش سیاستمداری قرار دارد که ارزش های مسلط غربی را مورد سوال قرار می دهد. با وجود این اوربان برعکس پوتین «فکر تحول دموکراتیک» را قبول دارد.

همچنان پال تاماس، جامعه شناس اهل هنگری نیز تفاوت واضحی بین این دو سیاستمدار می بیند. از نظر تاماس، آنچه آن ها را باهم پیوند می دهد «احساس مخالف در برابر لیبرالیسم غربی» است که در اروپا بعد از فرو افتادن پرده آهنین حاکم گردیده است. با اینهم، برخلاف پوتین، اوربان خود را واضحاً متعلق به غرب می داند.

از دیدگاه کای اولاف لانگ، دانشمند علوم سیاسی آلمانی، اوربان برای مدت زیادی کوشید تا از طریق سیاست خارجی "گشایش به سوی شرق"، با رژیم های اقتدارگرا نیز داخل معامله گردد، تا از این طریق از غرب امتیازات اقتصادی بگیرد و در صورت امکان وزنه سیاسی بیشتر به دست آورد. او می خواهد هنگری در جناح غرب باشد، اما وضع موجود را تغییر دهد و یا «حداقل پیش شرط هایی را به وجود آورد که وی در اتحادیه اروپا و ناتو بتواند راهش را تعیین کند».

استقلال در مسائل انرژی

روسیه یک شریک اقتصادی مهم اما نه مرکزی برای هنگری می باشد. تنها حدود سه درصد صادارات هنگری به روسیه می رود. اما روسیه صادر کننده اصلی گاز طبیعی و نفت به هنگری است. بنابراین می توان از وابستگی بوداپست به مسکو در بخش انرژی اقتصادی سخن به میان آورد. از نظر کای اولاف لانگ، روسیه تلاش می کند همچون سایر کشورهای اروپای مرکزی و جنوب شرقی «پل های اقتصادی» جدید ایجاد کند. همین حالا قرار است در بخش انرژی همکاری ها تعمیق یابند. در پهلوی توسعه برنامه ریزی شده دستگاه برق اتومی پاکس که از قرضه روسیه تمویل خواهد شد، امکان دارد معاملاتی در ارتباط با تسهیلات ذخیره گاه گاز طبیعی در هنگری و طبعاً قیمت انرژی صورت بگیرد. در اواسط سال 2015 قرارداد ارسال گاز توسط شرکت گازپروم به هنگری انقضا می یابد.

پال تاماس، جامعه شناس اهل هنگری در صحبتش با دویچه گفت که طبیعی است که این کشور در اتحادیه اروپا می ماند و مناسبات عالی اقتصادی با آلمان دارد و 25 درصد صادرات هنگری به آلمان صورت می گیرد. از «دیدگاه عملگرایانه» هنگری البته تلاش خواهد کرد «بازی اش را با رژیم های اقتدارگرا مانند روسیه و چین در شرق به اجرا در آورد».

مطمئن شدن از همه جوانب

کای اولاف لانگ، در سیاست اوربان این نکته را نیز می بیند که می خواهد روسیه را به مثابه یک شریک ذخیره شده برای زمانی در اختیار داشته باشد که مثلاً هنگری بیشتر از حالا توسط غرب به کنار رانده شود و در یک موقعیت منزوی قرار گیرد.