بحث افغانستان در ليزبن و جاي خالي کشورهاي همسايه

مقام هاي شرکت کننده در اين جلسه وارد ليزبن مي شوند و جلسه رسمي بعد از ظهر جمعه شروع مي شود. فشار افکار عمومي کشورهاي عضو ناتو براي بيرون کشيدن نيروهاي شان از يک طرف، و همزمان افزايش ناامني ها در افغانستان، چگونگي خروج نيروهاي ناتو از افغانستان را به يک سوال پيچيده تبديل کرده است.

هيلاري کلینتون، وزير خارجه ايالات متحده امريکا، پيش از سفر به پرتگال در واشنگتن گفت، اکنون برخي مناطق در کنترول نيروهاي افغانستان است و "ما در تلاش بازبيني اين نکته هستيم که انتقال مسووليت ها چگونه بايد تنظيم شود. اما در واقعيت هدف مورد نظر اين است که انتقال مسووليت ها تا سال 2014 به پايان برسد".

هرچند گزارش هايي در مورد تهديدهاي تروريستي در کشورهاي غربي به نشر مي رسند و روز به روز اين تهديدها جدي تر مي شوند، اما اين تهديدها نمي توانند دليل حمايت قاطع افکار عمومي کشورهاي غربي از اين ماموريت گردد؛ حمايتي که نيروهاي ناتو در سال 2011 هنگام شروع جنگ با طالبان، با خود داشت.

دليل کاهش حمايت افکار عمومي کشورهاي غربي از ماموريت ناتو واضح است: نتيجه نه سال جنگ در افغانستان نه صلح است و نه امنيت، بلکه تابوت هاي جواناني است که از اين کشور به خانه هاي شان برگردانده مي شوند.

برخي مقام هاي غربي مشکل طالبان را يک مشکل داخلي مي دانند و فکر مي کنند در يک جنگ ناخواسته داخل شده اند. حکومت افغانستان نيز تلاش دارد که از طريق مصالحه با طالبان به جنگ فرسايشي ده ساله در افغانستان خاتمه بخشد. حمايت کشورهاي غربي از مصالحه با طالبان نيز به همين منظور است.

با وجود اين ها، پيمان ناتو نمي تواند افغانستان را به شکلي ترک کند که طالبان دوباره قدرت گيرند، چنانچه اندرس فو راسموس، دبيرکل ناتو بيان کرده است. چنين خروجي به مفهوم شکست بزرگ ترين و قدرتمندترين پيمان نظامي در جهان است. اما اين پيمان حداقل براي رضايت افکار عمومي کشورهاي عضو، نيازمند تدوين جدول زماني خروج از افغانستان است. اين برنامه از سال آينده ميلادي آغاز و در سال 2014 ميلادي پايان خواهد يافت.

دفتر نماينده ملکي ناتو در افغانستان با نشر بيانيه اي گفته است، انتقال مسووليت هاي امنيتي مشروط به اوضاع است نه تاريخ مشخص. دفتر نمايندگي ملکي ناتو در کابل گفته است "انتقال به معناي خروج نيروهاي آيساف از افغانستان نيست، بلکه يک تغيير تدريجي" است و بستگي به توانايي هاي نيروهاي داخلي افغانستان نيز دارد.

باراک اوباما گفته است، کشورهاي عضو ناتو در نشست ليزبن بايد به تعهد خود براي انتقال مسووليت هاي امنيتي به افغان ها بازتاکيد کنند. به گزارش فرانس پرس، باراک اوباما گفته است: "سرانجام ما استراتژي و منابعي را داريم تا تحرک طالبان را بشکنيم، شورشيان را از پناه گاه هاي شان محروم بسازيم، نيروهاي امنيتي افغانستان را بيشتر آموزش بدهيم و به مردم افغانستان کمک کنيم".

ايجاد پليس محلي که برنامه ديويد پتريوس، فرمانده نيروهاي امريکايي و ناتو در افغانستان بود، تلاش ديگري است تا زمينه انتقال مسووليت هاي امنيتي مساعد شود. نهادهاي غيردولتي افغانستان، در آستانه برگزاري نشست ليزبن از ناتو خواسته اند که استفاده از پليس محلي را پايان بخشد. به گزارش "ايرين"، اين نهادها گفته اند: "ايجاد پليس محلي و ديگر ابتکارهاي دفاعي اجتماعي را پايان بخشيد. به جاي آن، منابع بيشتري را براي توسعه پليس مسلکي و حسابده اختصاص بدهيد".

به گفته دفتر ملکي نيروهاي ناتو، انتقال مسووليت هاي امنيتي در سطوح محلي صورت مي گيرد. نيروهاي ناتو در نظر دارند که با واگذاري مسووليت امنيت برخي ولسوالي ها، به ولسوالي هاي ديگر تمرکز کنند و زمينه انتقال امنيت آن ها به نيروهاي افغان را مساعد سازند.

دفتر ملکي نيروهاي ناتو گفته است، انتقال موفق امنيتي مستلزم اين است که نيروهاي امنيتي افغان توانايي مقابله با تهديدهاي موجود و پيش رو را داشته باشند.

جاي خالي کشورهاي همسايه در بحث افغانستان

جامعه جهاني حامي دولت افغانستان است، اما در گذشته مقام هاي دولت افغانستان از استراتژي کشورهاي غربي در مبارزه با تروريسم انتقاد کرده اند. حامد کرزي، رييس جمهور افغانستان چندين بار تاکيد کرده است که در مبارزه با تروريسم بايد پناه گاه هاي تروريسم هدف قرار گيرند، که منظور مناطق شمالي پاکستان است.

موضوع همکاري هاي منطقه اي در مبارزه با تروريسم در نشست ليزبن به عنوان موضوع اصلي بحث مطرح نيست. تنها موضوع گسترش همکاري هاي روسيه و ناتو به عنوان يکي از موضوعات محوري مطرح است. تحليلگران معتقد اند که پاکستان در تلاش است تا بعد از خروج نيروهاي ناتو، نفوذ خود در کشور همسايه خود را از طريق طالبان تحقق بخشند.

عارف فرهمند، ليزبن

ويراستار: رسول رحيم