بحران مواد غذایی در شمال شرق نایجریا

 هنگامی که پرستار چندین تابلِت در دست فالوماتا محمد می گذارد، او لبخند می زند. چندین روز است که مریم، دختر سه ساله محمد سرما خورده است. هنگامی که او از وجود یک کلینیک سیار خبردار شد که اطفال را معالجه می کند، دختر بیمارش را فورا به آن جا رساند.

در سال های گذشته فالوماتا عادت کرده که به تنهایی زندگی خود و خانواده اش را پیش ببرد.

دو سال پیش او همراه با شش فرزندش از قریه موسوم به زَنکاری در شمال شرق نایجریا فرار کرد. 

پیش از این گروه تروریستی و اسلام گرای بوکوحرام، قریه های مجاور را تصرف کرده بود و تقریبا هیچ چیز برای خوردن در آنجا وجود نداشت.

اطفال همسایه به خاطر سوءتغذی و نبود امکانات طبی جان می باختند. فالوماتا به منطقه مونگونو فرار کرد. اما بوکوحرام آن جا را هم در اوائل سال 2015 به مدت کوتاهی تصرف کرد.

فالوماتا پس از سه هفته که به همراه فرزندانش در میان بوته زار پنهان شده بود، توانست به مونگونو بازگردد. اردوی نایجریا این منطقه را (از دست شورشیان بوکوحرام) پس گرفت. در مونگونو قبلا 60 هزار تن زندگی می کردند، اکنون 140 هزار آواره دیگر که از خانه های شان رانده شده اند، به شمار آن ها افزوده شده است. 

یک داکتر برای 200 هزار انسان

تا ماه جون فقط یک داکتر در این شهر وجود داشت. در آن زمان حکومت نایجریا بالاخره اقرار کرد که نمی تواند به تنهایی براین بحران غلبه کند.

اکنون سازمان های امدادگر علیه این فاجعه بشری در مونگونو مبارزه می کنند. روزانه صدها کودک به خاطر سوءتغذی بسیار شدید مورد معالجه قرار می گیرند.

به گفته صندوق بین المللی حمایت از کودکان (یونیسف) ممکن است که در سال آینده در شمال شرق نایجریا تا 75 هزار کودک از گرسنگی بمیرند.

فقط 37 درصد از بودجه اختصاصی سازمان ملل برای مواقع اضطراری تمویل شده است. تنها برای تامین امنیت غذایی در سال روان، 85 میلیون دالر کمبودی وجود دارد.

هارون عبداللهی آدام، سه ماه است که در مونگونو به سر می برد و برای سازمان امدادی «الیما» کار می کند. او در طول روز در یک کلینیک سیار در حرکت است و به بیماران رسیدگی می کند.

عبداللهی روزانه در این کلینیک به 50 تا 60 بیمار رسیدگی می کند. او 25 ساله است و تحصیلات اش را در رشته پرستاری به تازگی شروع کرده است.

حالا این پرستار جوان روزانه با متفاوت ترین بیماری ها مواجه می شود و در فواصل منظم باید به اطفالی رسیدگی کند که از گرسنگی شدید رنج می برند.

روی میز پلاستیکی او کیسه های حاوی مواد غذایی پر کالوری بر روی هم چیده شده است. این کیسه ها مخصوص اطفالی است که دچار سوءتغذی بسیار شدید هستند.

عبداللهی می گوید: «ما هم انسان هستیم... دیدن این که مردم متحمل چه رنج هایی شده اند، آسان نیست.»

او نخستین پرستاری است که مریم، دختر فالوماتا محمد تا به حال به چشم دیده است.

عبداللهی خوشحال است که مریم نیازی به کیسه های حاوی غذای ویژه پرکالوری ندارد. این پرستار جوان می گوید که وضعیت در این منطقه به تدریج در حال بهبود است.

اکنون چندین سازمان امدادگر سعی می کنند نیازهای اولیه غذایی ساکنان این منطقه را تامین کنند.

«ما گرسنه ایم!»

مادو امسامی نظر دیگری دارد. او سخنگوی آوارگانی است که در کمپ های مختلف مونگونو به سر می برند.

امسامی می گوید: «به این چهره ها نگاه کن...ما گرسنه هستیم! شمار زیادی افراد تازه وارد به این جا می آیند و برای آن ها چیزی برای خوردن وجود ندارد.»

به گفته این معلم سابق، فقط صلیب سرخ است که به نیازهای غذایی مردم رسیدگی می کند. او با عصبانیت اضافه می کند: «بیشتر سازمان ها فقط راجع به تشناب...سخن می گویند...اما آدم اول باید چیزی بخورد تا بتواند به تشناب برود. یک مرد گرسنه نیازی به تشناب ندارد.»

در ابوجا، پایتخت نایجریا، وضعیت ظاهراً طور دیگری ارزیابی می شود. محمدو بوهاری، رئیس جمهور نایجریا اعلام کرد که بدترین بخش مبارزه با تروریست های بوکوحرام را پشت سر گذاشته ایم. او در حالی این سخنان را ایراد می کرد که یک کمیته را برای رشد و توسعه شمال شرق نایجریا به کار گماشت.

این کمیته وظیفه دارد که در سه سال آینده برگشت حالت عادی و ثبات را تامین کرده و طرحی را برای توسعه این منطقه آماده سازد. به گفته رئیس جمهور نایجریا «بسیاری از آن هایی که از خانه های شان رانده شده اند، حاضرند بازگردند و آینده شان را بسازند.»

استراتژی خطرناک نظامی: گرسنگی دادن

فالوماتا محمد فقط می تواند راجع به سیاست سر تکان دهد. او دست بر صورت دخترک گریانش می کشد تا مگس ها را بپراند و می گوید که تا به حال هیچگونه حمایتی از حکومت دریافت نکرده است.

گفته می شود که جنگ بر سر منطقه مونگونو هنوز به پایان نرسیده است. اردوی نایجریا البته توانسته بیشتر مناطق اشغال شده را پس بگیرد، اما گاه و بیگاه هنوز حملاتی انجام می شود.   

براساس ارزیابی های سازمان ملل هنوز ارتباط دو میلیون انسان با دنیای بیرون قطع است و آن ها هیچگونه دسترسی به کمک ندارند. 

در این میان اردوی نایجریا سعی می کند راه رسیدن مواد غذایی به اسلام گرایانی را که هنوز هم در منطقه کم جمعیت پیرامون دریاچه چاد سنگر گرفته اند، بگیرد و آن ها را گرسنگی بدهد. 

اما این سیاست می تواند وضعیت مردم ملکی را که رابطه شان با دنیای بیرون قطع شده، وخیم تر سازد.

فالوماتا محمد به این خاطر کاری را می کند که همیشه انجام داده است: او یک بار در هفته پنهانی به نزدیکی قریه اش می رود تا در زمین زراعتی اش کار کند و ساعت پنج صبح، در حالی که هوا هنوز تاریک است، آن جا را ترک می کند. این مادر شش طفل می گوید: «البته که این کار خطرناک است و من به شدت هراس دارم... ولی من راه دیگری ندارم، به غیر از این زمین دارایی دیگری ندارم و باید شکم خانواده ام را سیر کنم.»