بزرگداشت از پیشگامان نهضت روشنفکری افغانستان

این نویسندگان و آگاهان در سخنانی که در شهدای صالحین و آرامگاه سید اسماعیل بلخی داشتند، خواستار ادامه مبارزات روشنفکری برای پایان یافتن فساد در افغانستان شدند.

شماری از آگاهان و نویسندگان افغانستان از چند سالی به این طرف روز سوم عید قربان به آرامگاه این اشخاص می روند و یادی از پیشگامان نهضت روشنفکری افغانستان می کنند.

سیف الدین سیحون، استاد دانشگاه کابل گفت روشنفکرانی مانند غبار و محمودی توانسته بودند جریان های روشنگری را در افغانستان بنا کنند، در حالی که اکنون روشنفکران افغان در پراکندگی سیاسی به سر می برند.

سیحون افزود: «امروز متاسفانه انفعال سیاسی در جامعه ما به حدی ساری و جاری است که سیاست را کار پلید و زشت می دانند. اگر ما به سیاست نپردازیم و نظام نسازیم، عاقبت کار همین است که می نگریم».

بسیاری روشنفکران افغانستان به این باور اند که غبار، محمودی و بلخی از جمله روشنفکرانی بودند که صدای عدالت طلبی بلند کردند و علیه تبعیض و استبداد مبارزه نمودند. غلام محمد غبار معروف ترین تاریخ نگار افغانستان است و از اسماعیل بلخی به عنوان پیشگام روشنفکری دینی یاد می شود.

گردهمایی و سخنرانی در رابطه به جنبش روشنفکری در افغانستان از هفت سال به این سو زیر عنوان «از غبار تا بلخی» همه ساله در سومین روز عید قربان بر آرامگاه های این شخصیت ها برگزار می شود.

دوکتور سید عسکر موسوی، استاد دانشگاه کابل و قسیم اخگر، روشنفکر و نویسنده افغانستان بنیان گذاران این گردهمایی می باشند.

نگرانی از حاشیه نشینی روشنفکران

آقای سیحون تاکید کرد که به حاشیه رفتن روشنفکران سبب شده تا مردم افغانستان شاهد یک حکومت مافیایی، فاسد و ناکارا باشند: «انفعال سیاسی نتیجه اش این است که ما باید در گورستان ها به یاد گذشتگان مویه کنیم ولی پرگماتیست ها.... از امکانات اقتصادی و قدرت تقسیم شده و فساد همه گیر برای شان بهشت بسازند».

اما بسیاری دیگر از روشنفکران نیز انتقاد می کنند که با وجود فضای باز و مساعدی که در ده سال گذشته در افغانستان در زمینه آزادی بیان و مطبوعات پیدا شده است، هنوز یک تشکل روشنفکری در این کشور ایجاد نشده است. در ده سال گذشته کارهای روشنفکری اغلب به کار رسانه ای خلاصه شده است.

چنانچه اشتراک کنندگان نیز تایید کردند که با وجود فضای نسبتا باز سیاسی اکنون جنبش ها و احزاب روشنفکری که بتوانند در سمت دهی کشور به سوی عدالت و اصلاحات گام برداند، وجود ندارند و حلقات روشنفکری متشتت، چند پارچه و نامتحد هستند.

داکتر محمد آصف بکتاش، یک تن از سخنرانان محفل گفت روشنفکران افغان متعلق به هرقومی که هستند، باید دست به دست هم داده و راه کسانی را که مال و جان شان را برای آزادی و دموکراسی فدا کرده اند، تعقیب کنند.

او افزود: «مسوولیت ما این است که چگونه می توانیم یک جنبش سرتاسری را به وجود آوریم و مافیایی که بر سرنوشت مردم افغانستان (حاکم است) باید از قدرت کنار زده شود و یک نظام سالم ملی در کشور ما به وجود آید».

این گردهمایی با تجمع نویسندگان، فرهنگیان و استادان دانشگاه ها بر آرامگاه های غبار و محمودی در قبرستان شهدای صالحین آغاز و با سخنرانی بر آرامگاه سید اسماعیل بلخی در افشار واقع در غرب کابل به پایان رسید.

گزارشگر: حسین سیرت

ویراستار: عارف فرهمند