جنبش رهایی بخش زنان واهمیت داشتن یک گفتمان

باگسترش نقش اجتماعی زنان ازطریق کارآنها درموسسات تولیدی دنیای صنعتی شده ، بینش کهنه ی مردسالار موانع وبیعدالتیهای فراوانی درراه برابری حقوق انسانی زنان خلق می نمود. زنان کارگر به تدریج وازطریق مبارزات دشوارصنفی وسیاسی توانستند خواستهای شان دایربرحق انتخاب کردن وانتخاب شدن ، وحق مزد مساوی وفرصتهای سیاسی واجتماعی برابررا برهیاتهای حاکمه ی وقت بقبولانند. دست کم یک ونیم قرن را دربرگرفت تاهیات کامل این خواستها درسطح جهانی ازطریق اعلامیه ی جهانی حقوق بشر مسجل گردد. ولی حتا اعلامیه ی جهانی حقوق بشرنیزبه تعبیری زبان مردانه داشت تا آنکه دردهه ی 60 کنوانسیون حقوق اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، مدنی وفرهنگی مصوبه ی مجمع عمومی ملل متحد با صراحت بیشتری به این مامول توجه نمود . ودرسال 1979 کنوانسیون لغو هرگونه تبعیضات علیه زنان به تصویب مجمع عمومی ملل متحد رسید که اکثراً ازآن بنام قانون بین المللی حقوق زنان یاد می کنند.

رسیدن تا بدین جاها محصول دوقرن جانفشانی به مفهوم دقیق کلمه و اثبات برحق بودن خواستهای زنان درافکارعامه ومراکزقانونگذاری بوده است.حتا درپیشرفته ترین کشورهای صنعتی جهان نیزحل قانونی وسیاسی مساله به هیچ صورت به مفهوم تحقق عملی برابری مردوزن نیست و گویا مبارزه هنوزهم ادامه دارد.

درغرب نه تنها راه برای برابری زن ومرد گشوده شده است بلکه عملاً گامهای بسیاربزرگی که تامرزبرابری کامل نزدیک میشوند ، برداشته شده است. کشورهایی مانند افغانستان ، که تازه دراین راه گام میگذارند، ناگزیرند همه تجارب انسانی ایرا که تاکنون بدست آمده اند، دقیقاً ازنظربگذرانند ،

یکی ازاین تجارب بیش بها ، اثبات حقانیت خواست تساوی طلبانه ی زنان ازطریق برانگیختن محرک های فرهنگی قوی وآگاهیهای اجتماعی ژرف برای آنست، تا بتواند افکارعامه ی مساعدی ایجاد نماید. بطورفشرده جنبش رهایی بخش زنان باید گفتمان خودرا بوجود آورد.

درحالیکه درحدود 80 سال پیش جنبش رهایبخش زنان افغانستان که درمراحل اولیه اش بود، بایک گفتمان اسلام مدرنیست که بیشترتوسط دربار ودرراس آن ملکه ثریا خانم شاه امان الله خان نمایندگی می شد، درتوجیه مواضع خود میکوشید. جنبش رهایی بخش کنونی زنان افغانستان، با آنکه بیش از40 سال ازاولین حرکت دولتی ای که بنام آزادی زنان مسماا است میگذرد ودرهمان اوایل حتا زودترازبرخی ازپیشرفته ترین کشورهای اروپایی وزیرووکیل داشتند، به عقیدهء بسیاری ازناظران تیزبین اوضاع، باوجود شرایط بالنسبه مساعدتروحمایتهای بین المللی ، تاهنوزجنبش نتوانسته است گفتمان مشخص خودرا بوجود آورد وهنوز درحول مسائل حاد روزمره یعنی نان وکاریافتن سردگردان است.

گفت وگوبا خانم انجنیرنوریه حق نگر

برای آنکه ازنزدیک درجریان جنبشهای رهایبخش زنان افغانستان قرارگیرید گفتویی با محترمه انجنیرنوریه حق نگر معاون حزب آزادیخواهان ملی افغانستان ورئیس آموزش وتبلیغات وزارت امورزنان داریم. فشرده این گفتگوقرارزیر است:

خانم حق نگر به پاسخ این سوال که درجریان سه سال پس ازسرنگونی طالبان چه تغییراتی درقسمت حقوق زنان بوجود آمده اند گفت:

این تغییرات بیشتردرشهرهامحسوس اند مثلاً : رفتن خانمها به مکاتب، داشتن یک مرکزبنام وزارت امورزنان، جاگرفتن حقوق زنان درمواد قانون اساسی ، دولت افغانستان ازطریق وزارت امورزنان یک پالیسی واستراتژی را جهت پیاده ساختن مساوات جنسیتی اجتماعی (جندر) رویدست دارد، ما برای رسیدن به این هدف درمجموع افرادجامعه را آگاهی میدهیم . دررابطه باحقوق کار، حقوق تعلیم وتربیه و حقوق قانونی خانمها پالیسیهای مشخصی درنظراست. تابدین ترتیب خانمها درمجموع درزندگی اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی وفرهنگی حمایت شوند، تابتوانند ازحقوق خود برخوردارگردند.

امروزخانمها دردوایردولتی کارمیکنند، نسبت به گذشته ها روزتاروز شمارخانمها دردوایردولتی بیشترمیگردد وازاین روند دردولت حمایت می شود.مجالس تبلیغاتی رسمی برا انداخته میشوند تا خانمها برحقوق شان آگاهی یابند.

وقتی که ازخانم نوریه حق نگردرمورد گفتمان جنبش رهایی بخش زنان ، انواع آن واینکه کدام شکل آن درجامعه مسلط است پرسش به عمل آمد اینچنین پاسخ داد:

درمجالس روشنفکری ، درمجالس دولتی ویا درسطح دولت گفتمان اصلی گفتمان جندریا گفتمان تساوی جنسیت اجتماعی است که برمبنای آن زن ومرد مساوی خلق شده اند وبنابراین باید ازتمام راسته ها وعرصه های زندگی مساویانه بهره ببرند. البته این طرزدید درگفتمان وجود دارد اما اینکه تاکجاواقعیت ما با این اهداف همنوایی دارد هنوزفاصله زیادی وجود دارد.تلاش برای آنست تا یک روزنه بازگردد تاخانمها بتوانند، ازاین اقدامات نفع ببرند.چنین گفتمانی درسطح شهرها مطرح است. درقریه ها ، قصبات ومناطق دورترازشهرها هنوزگفتمان بنیادگرایی کاملاً مسلط است. به زنان کمترحق داده میشود که ازمجموع حقوق خود ، حتا حق اسلامی خود استفاده نمایند.