حقوق بشر وفرهنگ سياسي خشونتبار درپاکستان

قتل خانم بي نظيربهوتو رئيس حزب مردم پاکستان ونخست وزير پيشين آن کشور وآنهم درجريان مبارزات انتخاباتي اش ، برعلاوه اينکه يکي از بزرگترين ضربتها برحقوق اساسي بشري مانند حق حيات وآزادي هست ، پيامد هاي خطيري براي پاکستان ومنطقه نيز درپي دارد.

اعلاميه سازمان ديده بان حقوق بشر درمورد کشته شدن بي نظيربهوتو

سازمان ديده بان حقوق بشر به تاريخ 27 ام ماه دسمبر سال 2007 ، قتل بي نظيربهوتو درپاکستان را يک " تراژيدي " خوانده وتاکيد نموده است که "رعايت حقوق اساسي " انسانها درپاکستان "براي جلوگيري از آشوب جنبه حياتي دارد."

علي ديان حسن پژوهشگر حقوق بشر درآسياي جنوبي مي گويد:" خشوت سياسي اي ازاين نوع که جان انسانهاي زيادي را به کشتن داده است، بايد متوقف گردد. بي نظير بهوتو يک دموکرات بود وبه برتري حاکميت قانون اساسي اعتقاد داشت وقدرت سياسي را از طريق صندوق راي مي خواست. امروز وي درمبارزه براي کسب آراي مردم ودرحالي که خواهان اننتخابات آزاد بود، کشته شد."

ديده بان حقوق بشر ازحکومت پاکستان تقاضا نموده است تا يک تحقيقات مستقل وشفاف درمورد قتل بهوتو به راه افتد و به اين تحقيقات کاملاً همکاري بکند.ديان حسن گفته است: " با توجه به اتهامات علني اي که بهوتو عليه تهديدات حکومت و فقدان يک دستگاه قضايي مستقل درپاکستان وارد آورده است، يک تحقيقات مستقل وشفاف مطلقاً ضروري مي باشد.". "حکومت ونيروهاي امنيتي بايد تضمين نمايند که حقوق اساسي مردم پامال نمي شوند و به مردم اجازه داده مي شود تا به صورت صلح آميز درد و خشم خود را بيان دارند."

"دراين لحظات باريک ، براي جلوگيري از افتادن پاکستان دردامن يک اغتشاش ديگر لازم است تا هم حکومت وهم هواداران بهوتو نظم وقانون را رعايت کرده وصلح آميز بمانند."

سازمان ديده بان حقوق بشر به سهم خود قبلا ً عمق فاجعه را پيش بيني نموده بود. اين سازمان به تاريخ 14 ام دسمبر پس ازآنکه پرويز مشرف اعلام نمود حالت اضطراري را درظرف چند روز لغو قرار مي دهد؛ طي نامه اي عنواني کاندوليزا رايس وزيرخارجه ايالات متحده امريکا نوشت :

" ما معتقديم که لغو نامنهاد حالت اضطراري نمي تواند درعمل بحرانات پاکستان را حل بکند. قدرت رئيس جمهور مشرف به دور از نظارت هر هرنوع نهاد مستقل باقي مي ماند. تازماني که محدويتها بر آزادي بيان ودستگاه قضايي مستقل رفع نشوند؛ پاکستان نمي تواند انتخابات آزاد ومنصفانه را در 8 ام جنوري به راه بياندازد.

يک انتخابات که تحت چنين شرايط برگزار گردد، نمي تواند چنان حکومت مشروعي به وجود آورد که مردم را عليه نيروهاي افراط گرا بسيج بکند. چنين انتخاباتي احتمالاً به نا آراميها وبي ثباتي وجدايي بيشتر مردم وحکومت پاکستان منجر خواهد شد."

پاکستان در گرداب تاريخي ترورهاي سياسي

تحميل اراده سياسي به وسيله به کاربردن ترور وارعاب يکي ازشنيع ترين طرق سلب حقوق اساسي شهروندان يک کشور مي باشد.پاکستان کشوري است که از تاريخ پيدايشش تا اکنون پيوسته درگير ترورهاي سياسي درسطح مقامات عالي دولتي بوده است.نظاميان پاکستان قدرت اصلي دولتي را دردست داشته وسهم شير را از رشد اقتصادي پاکستان به خود اختصاص مي دهد. درچند دوره اي که حکومت غير نظامي وانتخابات درپاکستان به راه افتاده است، بازهم درمسائل کليدي وحياتي پاکستان اين نظاميان بوده اند که حرف آخر مي زده اند. اين وضع تا امروز تغيير نخورده است.

آن سياستمداران مهم پاکستاني که به مرگ طبيعي خود مرده باشند خوش بخت اند.رهبران پاکستاني يا به دار آويخته شده اند، يا با گلوله کشته شده اند ويا با طرحهاي اسرارآميزي مانند سقوط هواپيما جان سپرده اند. هرگا ه بسيار دورنرويم مي دانيم که چنين خشونتهايي براي بهوتو نيز نا آشنا وغريب نبوده است. پدرش وهردو برادرش با مرگهاي خشونتبار ازميان رفته اند. ذوالفقارعلي بهوتو پدر بي نظير بهوتو که اولين رهبر منتخب پاکستان بود ؛ درسال 1979 توسط حکومت نظامي محاکمه واعدام شد. قريب دهسال پس ازآن جنرال ضياءالحق رهبر دولتي ديگر پاکستان درسانحه هوايي جان سپرد. اين انفجار درفضاي پنجاب رونما شد. تا کنون دلايل انفجارهواپيماي ضياالحق اعلام نشده است. دراين انفجار آرنولد رافل سفير ايالات متحده امريکا درپاکستان نيز کشته شد.اين طرز سرپوشيده ماندن حادثه انفجارهواپيماي يک رهبر دولتي به انواع مختلف به نظريه هاي توطئه مجال داوري مي دهد.

درمورد بي نظيربهوتو، حسن عسکري رضوي يک تحليلگر سياسي و کارشناس نظامي ازلاهور هشدار مي دهد که نبايد با شتاب القاعده را متهم به اين قتل ساخت . وي خواهان يک تحقيقات قابل اعتماد درمورد قتل بي نظير بهوتو مي باشد. رضوي مي گويد:

" بي نظيربهوتو مانند حزبش ، يک موضع آشکار وقاطع عليه تروريستان وافراط گرايان درپاکستان داشت. دراين مورد هيچگونه شک وترديدي وجود ندارد. طبعاً چنين موضعي اين نيروهاي تروريستي را برعليه وي برمي انگيخت. اما ما نبايد فراموش بکنيم که بي نظيربهوتو پس ازبرگشتش به پاکستان به زودي به نيرومند ترين نيروي مخالف حکومت بدل شد.وي درهمه جا وهمچنان درايالت مهم پنجاب مطرح بود. اين موجب عصبانيت کساني گرديد که با وي رقابت مي کردند.واحتمال دارد عناصري از رقابت سياسي دراين قضيه دست داشته باشد. التبه ما نمي دانيم ، اما به نظر مي رسد عناصر سياسي اي باشند که براي رسيدن به اهداف شان کاملاً ازاين پروا نداشته باشند که ازخشونت کاربگيرند. خشونت بخشي از سياست پاکستان است."

بابر عوان يک عضو حزب مردم افغانستان که مخالف به تعويق انداختن انتخابات وشرکت درانتخابات 8 ام جنوري بود، قتل بي نظيررا اينگونه ارزيابي مي کند:

" قاتلان بي نظيربهوتو مي خواستند انتخابات را درپاکستان مانع گردند. اما ما بدون ترديد خواهان اين انتخابات مي باشيم، با آنکه ما زخمي وتيرخورد ايم اين انتخابات را مي خواهيم . ما اعتقاد داريم که پاکستان آينده اي دارد. اما اين وجه پاکستان هنگامي براي سرتا سرجهان تجلي خواهد يافت که ما يک چهره دموکراتيک داشته باشيم ."

درکشوري مانند پاکستان که برعلاوه تاريخ خشونتبار سياست دريک منطقه آشوب زده جهان قرار دارد، بروز چنين خشونتهايي مي تواند دايره شيطاني قتل وانتقام کشي مجدد را طولاني ترگرداند. تصور مي شود حزب مردم پاکستان با دانايي کامل براين نکته؛ بديل احتمال انتقام کشي ازقاتلان بهوتو را دريکي ازآرماني ترين طرحها به ميان کشيده باشد. چنانکه بيلاوال فرزند 19 ساله بي نظيربهوتو که مقام جانشيني وي را درحزب مردم پاکستان کسب نموده است درمورد مرگ مادرش ؛ ضمن اشارت به آن هواداران حزب که فکر انتقام کشي داشته باشند ؛ مي گويد:

" وي هميشه مي گفت : دموکراسي بهترين انتقام است ."