"حملات طالبان موقف رييس جمهور را تضعيف کرد"

همچنان، براساس تازهترين اظهارات رابرت گيتس، وزير دفاع امريکا، اين حملات نوع نگاه جهاني به طالبان را نيز تغيير داده است.

رابرت گيتس گفته است که تازماني که طالبان تضعيف نشوند، شانس مصالحه با آنها بسيار ضعيف است. درحالي که قبلا ريچارد هالبروک از طرح دولت افغانستان در مورد مصالحه، حمايت کرده بود.

به همين دليل، تحليلگران داخلي نيز تاکيد ميکنند که هرگونه مذاکره با طالباني که تاهنوز از مذاکره سرباز زده اند، بستگي به قوت دولت افغانستان و حکومتدارياي دارد که بتواند رضايت مردم را، خصوصاً در مناطق روستايي، که اغلباً زمينهي فعاليت طالبان را تشکيل ميدهند، کسب کند.

به باور تحليلگران، حملات گستردهي ديروزي طالبان به مناطق مرکزي شهر کابل، موقف حامد کرزي در کنفرانس لندن، خصوصاً در رابطه به مصالحه با طالبان، تضعيف کرده است.

هارون مير، تحليلگر مسايل سياسي کشور ميگويد: "خوب، يک پيام طالبان همين هم است که در روزهايي که رييس دولت ميخواهد که موضوع مصالحه با طالبان را در صدر موضوعاتي که در لندن رويش صحبت خواهد شد، قرار بدهد، اين [حملات] يک عکسالعملي است که موقف رييس دولت را تضعيف ساخته است".

هرچند کسي مخالف اصل مسالهي مصالحه با طالبان نيست، اما برخيها، اظهارات رييس جمهور کرزي در رابطه به طالبان، خصوصاً خواستهاي مکرر وي از طالبان را انتقاد ميکنند. زيرا به باور تحليلگران، در شرايطي که هيچگونه نشانهي پذيرش گفتگو از سوي طالبان وجود ندارد، تاکيد به اين امر ضعف دولت افغانستان را نشان ميدهد.

به گفتهي تحليلگران، رويداد روز گذشته خوشبينيهاي رييس جمهور و حاميان مصالحه با طالبان، را به يک بدبيني در نزد افکار عمومي داخلي و جهاني تبديل کرد.

شاه حسين مرتضوي، روزنامه نگار و تحليلگر مسايل سياسي کشور ميگويد: "من فکر ميکنم که خوشبينيهايي که از مجموع تلاشهايي که در امارات متحدهي عربي، و نشستي که قرار است در آلمان و ترکيه برگزار شود و نشست لندن، خوشبينيهايي که در مورد اين نشستها به وجود آمده بود که ميتوان با اين نشست زمينهي سازش با طالبان را فراهم کرد، رويداد روز گذشته، عملا اين خوشبينيها را به يک بدبيني تبديل کرد".

سخنگوي رييس جمهور کشور گفته بود که براي کنفرانس لندن، طرحي در مورد مصالحه با طالبان آماده شده است.

به گفتهي سخنگوي رييس جمهور، اين بار مذاکره با طالبان در چند سطح خواهد بود و نيز در اين طرح، در مورد حفاظتهاي امنيتي و شغلي-معيشتي نيز مسايلي در نظر گرفته شده است.

در گذشته نيز افرادي از طالبان که به پروسهي صلح پيوسته اند، امتيازهايي داده شده است. اما به گفتهي تحليلگران برخي از اين افراد و نيز آن عده از طالباني که از زندان آزاد شده اند، دو باره به صفوف طالبان پيوسته اند.

به اين لحاظ، تحليلگران معتقد اند که درنظرگيري مشوقهاي اقتصادي براي طالبان نميتواند راهکار موفقي باشد.

باوجود انکار هميشگي طالبان از مذاکره، اين بار گفته ميشد تلاشهايي صورت گرفته تا همزمان با برگزاري کنفرانس لندن، رضايت طالبان نيز به پذيرفتن روند مصالحه، جلب گردد. اما، حملات ديروزي ممکن است نگاهها را تغيير داده باشد.

شاه حسين مرتضوي ميگويد: "به نظر من که حادثهي ديروز شايد تمام بانيان کنفرانس لندن را دچار يک شوک سياسي کرد و اينها حداقل فهميدند که ما دشمن واقعي خود را واقعا درست درک نکرديم، اهدافاش را درک نکرديم. آناني که امکان دارد با جامعه جهاني و دولت افغانستان گپ از سازش و مصالحه بزند، شايد يک تعداد از طالبان باجگير باشد".

در همين حال، ديدگاه غالب در افغانستان نيز اين است که با وجود باز گذاشتن راه مذاکره، بايد بر طالبان فشار وارد شود و دولت افغانستان از موضع قوت، وارد روند مصالحه گردد، در ضمن آن که بايد اين مساله، در سطح منطقهاي حل گردد.

زيرا به باور تحليلگران، طرح رييس جمهور کرزي که در ابتدا مورد حمايت امريکا و بريتانيا نيز قرار گرفت، عملي نيست. در ابتدا، طرف اصلي مشخص نيست که دولت افغانستان با چه کسي مصالحه ميکند. در گام دوم، به گفتهي هارون مير دولت افغانستان امکانات برگشتاندن طالبان به زندگي عادي را ندارد.

هارون مير ميگويد: "مشکل اين است که طرح رييس دولت، طرح عملي نيست. به خاطر اين، طرح عملي نيست که اول [رييس جمهور] اعتماد خود را نه تنها در بين مخالفين که طالبان باشند، از دست داده، حتا اعتماد خود را در بين يک کتلهي وسيعي از کشور هم از دست داده که اين بدبختانه موضوع انتخابات بود".

با اين وجود، به باور تحليلگران مشکل اصلي در اين است که موضوع افغانستان به صورت محلي نگريسته ميشود. در صورتي که مشکل منطقهاي است و تنها راهکارهاي داخلي، نميتواند گرهي را بگشايد.

تلاشهاي دولت افغانستان معطوف به آن عده از طالباني است که به گفتهي دولت، به دليل نارضايتي يا مسايل اقتصادي به طالبان گرويده اند. درحالي مشکل اصلي، به هستهي مرکزي طالبان برميگردد که نياز به همکاري کشورهاي منطقهاي، خصوصا پاکستان دارد.

هارون مير ميافزايد: "در اين هيچ جاي شک نيست که هماهنگي بين کشورهاي منطقه و کشورهاي ذيمنافع در افغانستان، مانند امريکا و انگلستان هماهنگي وجود ندارد. اين کشورها، سياستهاي خود، و استراتژيهاي خاص خود را در قبال قضيه افغانستان و به خصوص طالبان و پاکستان دارند".

قرار است کنفرانس لندن هفتهي آينده برگزار گردد که دولت افغانستان مي گويد پيشنهادها و طرحهاي مشخصي براي آن دارد.

عارف فرهمند، کابل

ويراستار: ياسر