خوشنویسی و چاپ دیجیتل، رقابت هنر و تکنالوژی
۱۳۹۱ دی ۳, یکشنبه
مردم عام، حتی سطح سواد مکتب آموخته ها را با خوشنویسی آن ها مقایسه می کردند، اما ورود کمپیوتر در عرصه نوشتار، خوشنویسان را به حاشیه راند و نوشتن با کمپیوتر دیگر اهمیت خوشنویسی را حداقل در نوشتار روز مره، کاهش داد.
در حال حاضر لوحه هایی که در گذشته با دستان توانای خوشنویسان نوشته و تزیین می شدند در شهر و بازار بسیار اندک اند و بیشتر تابلوها با کمپیوتر نوشته شده و چاپ می شوند.
اما غلام نبی فرحتیار، استاد یک مرکز خوشنویسی در شهر کابل می گوید که هنوزهم خوشنویسی طرفداران خود را در میان افغان ها دارد. او می فزاید: «درست است که چاپ دیجیتل تاثیرات خودرا دارد. اما هیچ وقت نمی تواند جای کارهای سنتی را پر کند. چنانچه حالا هم کار خطاطی و خوشنویسی جای خود را دارد.»
"خط خوب از هنرها دل پذیر است" این نوشته بر دیوار این مرکز خوشنویسی علاقمندی فرحتیار را به این هنر نمایان می کند.
مقامات خوشنویس
آقای فرحتیار بیست سال است که شیوه های خوشنویسی را برای علاقمندان این هنر تدریس می کند. او می گوید هنر دست نویسی پس از یک دوره رکود، باردیگر در بین مردم جا باز کرده است.
به گفته فرحتیار هنر خوشنویسی در عصر حاضر نیز علاقمندانی در میان سیاستمداران و مقامات دارد. او می گوید: «در گذشته بیشتر کودکان برای پر کردن وقت شان به مرکز خوشنویسی می آمدند، ولی فعلا اکثرا انسان های آگاه و هدف مند مانند نمایندگان پارلمان و جنرالان برای یادگیری خوش نویسی این جا می آیند. آن ها متوجه اهمیت خوشنویسی شده اند.»
هنرجویان در مرکز خوشنویسی فرحتیار انواع شیوه های خوشنویسی مانند نسخ، نستعلیق، خط شکسته و ثلث را یاد می گیرند. اما به گفته فرحتیار در مجموع چهارده نوع خط به صورت علمی برای علاقمندان این هنر تدریس می شود.
با آغاز فعالیت ده ها مکتب خصوصی در کابل و ولایات، حالا خوشنویسان نیز فرصت های خوبی برای تدریس این هنر در مکاتب یافته اند. چنانچه به گفته خوشنویسان، تقاضا برای خطاطان به مراتب بیشتر از کمپیوترکاران است.
ذکی محمدی، یکی از شاگردان این مرکز خوشنویسی می گوید می خواهد احساساتش را با یادگرفتن این هنر ماندگار کند، او بر این باور است که: «مردم ما ضرب المثلی دارند که می گویند هنر از گهر بالاتر است، چون هنر را دزد برده نمی تواند. خطاطی یک هنر ماندگار است و من آن را دوست دارم.»
ارزان اما بی کیفیت
خوشنویسانی که پیش از وارد شدن چاپ دیجیتل کاروبار خوبی داشتند می گویند با وارد شدن تکنالوژی جدید در عرصه لوحه نویسی، کار خوشنویسان کساد شد.
لوحه های دیجیتالی نسبت به خطاطی در فرصت اندکی آماده می شوند. چاپ دیجیتل به مراتب ارزان تر از نوشتن تابلوها توسط خوشنویسان است. ولی از نظر کیفیت تابلوهای دیجیتالی با تابلوهایی که توسط دست نوشته می شوند، قابل مقایسه نیستند.
محمد شاه حیدری که در شهر کابل خوشنویسی می کند برای ادامه کارش مجبور شده خود را با نیازمندی های روز وفق دهد، او می گوید: «هنر برای هنرنمایی، برای خلاقیت و زیبایی است. من تابلوهایی می سازم که همیشه ماندگار باشد.»
خوشنویسان به این باورند که این هنر را نه برای به دست آوردن پول، بلکه برای اینکه هنر است و علاقمندان زیادی دارد، می خواهند. حیدری می گوید هیچ وقت نامش را بر تابلوهایی که برای فروشگاه ها تهیه می کند، نمی نویسد.
این خوشنویس می گوید هنرش را برای خلاقیت، بیان احساس و برای خلق زیبایی ها انتخاب کرده است تا آثار ماندگاری بیافریند و نام خود را با آن ها جاودان کند.
خوشنویسی همچنان بخش مهمی از فرهنگ مردم افغانستان شمرده می شود و آثار مکتوب تاریخی زیادی نیز در این زمینه در موزیم های این کشور وجود دارد.