سرنوشت مبهم پارلمان پس از ختم دوره قانونی
۱۳۹۴ اردیبهشت ۲۴, پنجشنبه
نمایندگان ولسی جرگه از برگزار نشدن انتخابات پارلمانی به شدت انتقاد می کنند. بیشتر نمایندگان به این نظر اند که پس از اول سرطان، ادامه کار ولسی جرگه مشروعیت ندارد ولی دولت افغانستان هنوز در این مورد تصمیم نگرفته است.
برخی از نمایندگان استدلال می‌کنند که به دلیل برگزار نشدن انتخابات پارلمانی، مدت کاری پارلمان باید تمدید شود. به گفته این تعداد از نمایندگان، در صورتی که پارلمان منحل شود، جنبه قانونی نظام صدمه می‌بیند و حکومت در نبود پارلمان به طرف استبداد خواهد رفت؛ در حالی که شماری دیگر تمدید مدت کار پارلمان را خلاف قانون می‌دانند.
نهادهای انتخاباتی می‌گویند قانون اساسی در مورد دوام کار پارلمان ساکت است و بهترین راه‌‍‌حل آمادگی برای انتخابات پارلمانی می‌باشد.
یوسف رشید رئیس اجرایی موسسه انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) به دویچه وله گفت: «ما جداً نگران هستیم، پارلمان باید بر حکومت نظارت داشته باشد، باید پاسخ‌دهی به پارلمان وجود داشته باشد. اگر ما پارلمان نداشته باشیم، قانون اساسی متزلزل می‌شود، حکومت داری نفی می‌شود و این خود قدمی به طرف بی‌قانونی در حکومت‌داری و دولت‌داری است.»
پارلمان افغانستان در سال پنجم قرار دارد و براساس قانون اساسی باید پیش از ماه سرطان انتخابات برگزار می‌شد. ماده 83 قانون اساسی چنین می‌گوید: «دوره کاری ولسی جرگه به تاریخ اول سرطان سال پنجم بعد از اعلان نتایج انتخابات به پایان می‌رسد و شورای جدید به کار آغاز می‌نماید. انتخابات اعضای ولسی جرگه در خلال مدت سی الی شصت روز قبل از پایان دوره کاری ولسی جرگه برگزار می‌گردد.»
دلایل تاخیر
دلیل اصلی تاخیر در برگزاری انتخابات پارلمانی، اصلاحات در کمیسیون‌های انتخاباتی است. کمیسیون‌های انتخاباتی نتوانستند انتخابات ریاست جمهوری سال 2014 به صورت شفاف برگزار کنند. تقلب گسترده در انتخابات افغانستان را به بحران برد و بالاخره حکومت وحدت ملی با پادرمیانی وزیر خارجه ایالات متحده امریکا در نتیجه یک توافق سیاسی تشکیل گردید.
یکی از ماده‌های موافقتنامه حکومت وحدت ملی، اصلاحات در نظام انتخاباتی است که باید توسط یک کمیسیون اصلاحات انتخاباتی به میان آید. هرچند اعضای این کمیسیون تعیین شده اند ولی اختلاف‌نظر بر سر رئیس این کمیسیون سبب شده تا کمیسیون اصلاحات انتخاباتی زمین‌گیر شود.
صدیق الله توحیدی معاون کمیسیون اصلاحات انتخاباتی در گفتگو با دویچه وله گفت که این کمیسیون هنوز هیچ کاری انجام نداده است: «کمیسیون نه کارش هنوز معلوم است، نه محل کارش معلوم است، نه رسماٌ کارش آغاز شده است. هنوز تاریخ مشخص آغاز کار این کمیسیون اعلام نشده است.»
قرار است این کمیسیون اصلاحاتی در نظام انتخاباتی به وجود آورد، سپس زمان برگزاری انتخابات پارلمانی اعلام گردد. اما رئیس جمهور و رئیس اجراییه برسر تعیین رئیس این کمیسیون اختلاف‌نظر دارند.
فیفا می‌گوید حکومت نباید در برگزاری انتخابات پارلمانی تعلل می‌کرد زیرا امکان برگزاری انتخابات با یک تاخیر کوتاه‌مدت ممکن بود. آقای رشید گفت: «اگر ممکن نمی‌بود که ما در ماه ثور و جوزا انتخابات برگزار می‌کردیم، حداقل این امکان وجود داشت که انتخابات را در ماه‌های سنبله، میزان یا عقرب برگزار می‌کردیم اما بدبختانه ما هیچ چیزی هنوز نداریم.»
قطع کمک به کمیسیون‌های انتخاباتی
از سال 2001 تاکنون مصارف مالی تمامی انتخابات‌هایی که در افغانستان برگزار شده، توسط جامعه جهانی پرداخت شده است. اما کمیسیون‌های انتخاباتی گفته‌اند که قرار است کمک‌های نهادها و کشورهای کمک کننده به نهادهای انتخاباتی افغانستان به زودی قطع شود. دلیل قطع کمک‌های مالی برگزار نشدن به وقت انتخابات پارلمانی عنوان شده است.
اتحادیه اروپا اخیراً اعلام کرده است تا زمانی‌که اصلاحات در نظام انتخاباتی به وجود نیاید، انتخابات پارلمانی را حمایت نمی‌کند.
فیفا از قطع کمک‌های جهانی به کمیسیون‌های انتخاباتی نگران است. این نهاد انتخاباتی می‌گوید کدرها و مدیرانی که در سیزده سال گذشته انتخابات‌ها را مدیریت کرده اند به آسانی به دست نیامده اند و سیستمی که به وجود آمده نباید به آسانی از هم بپاشد.
آقای رشید گفت: «اگر این فیصله (قطع کمک مالی از انتخابات) عملی شود، ما یک کدر بسیار ورزیده و تخنیکی را در هردو کمیسیون از دست می‌دهیم. بحث سیاسی بر سر رهبری کمیسیون‌ها به جای خودش، اما ما نباید ظرفیت تخنیکی و کدری کمیسیون‌های انتخاباتی را متضرر بسازیم. این‌ها کسانی نیستند که به سادگی به دست آمده باشند.»
این نخستین بار نیست که انتخابات در افغانستان با تاخیر برگزار می شود. دو انتخابات ریاست جمهوری در سال‌های 2009 و 2014 نیز با تاخیر برگزار شد.