ضرورت ايجاد هماهنگي ميان تلاشهاي نظامي و ملکي جامعه جهاني در افغانستان

تلاش براي ايجاد هماهنگي در بخش نظامي، از زماني مطرح شد که عمليات هوايي نيروهاي بينالمللي در کشور و تلاشي خانهها در مناطق روستايي، باعث تلفات ملکي و برانگيختن احساسات مردم گرديد.

همچنان، در پيوند به مسالهي فساد اداري و نتيجهبخش نبودن کمکهاي جامعه جهاني، بر هماهنگي تلاشهاي ملکي تاکيد شده است، ولي هنوز اين تلاشها به جايي نرسيده اند.

حالا که تنش چند روزه ميان واشنگتن و کابل فروکش کرده و مقامها بر روابط استراتيژيک دو کشور تاکيد ميکنند، تلاشها براي ايجاد هماهنگي بيشتر شده است. در روزهاي گذشته سمينار دو روزهاي ميان مقامهاي افغان و امريکايي در کابل براي به وجود آوردن هماهنگي در فعاليتهاي نظامي و ملکي، داير گرديد که برخي وزيران کابينهي حامد کرزي و مقامهاي عالي رتبهي امريکايي در آن اشتراک داشتند.

وحيد عمر، سخنگوي رييس جمهور روز گذشته در ارتباط به جلسهي مقامهاي افغان و امريکايي در کابل گفت: "ما هميشه خواستهايم که در افغانستان بايد يک همصدايي به وجود آيد. اگر اين گفتگوها باعث شود که روابط بهتر شود، موثرتر شود، ميتواند خبر خوبي باشد".

به گفتهي عمر، ريچارد هالبروک نمايندهي خاص امريکا براي افغانستان و پاکستان، و جنرال پتريوس روز دوشنبه با رييس جمهور در ارتباط به مسايل مختلف، گفتگو داشته اند.

همچنان، مقامهاي نظامي کشور با جنرال ستانلي مک کريستال، فرمانده عمومي نيروهاي ناتو در کابل نيز روز گذشته بر ايجاد هماهنگي بيشتر تاکيد کردند.

ظاهر عظيمي، سخنگوي وزارت دفاع کشور و ايريک تريمبلي، سخنگوي نيروهاي آيساف در زمان راهاندازي عمليات مارجه گفتند که هماهنگي ميان نيروهاي داخلي و خارجي، "هيچ وقتي" چنين خوب نبوده است، اما بايد بهتر از اين شود، تا تلفات ملکي به حداقل کاهش يابد.

اما نه تنها اين که هماهنگي ميان تلاشهاي جامعه جهاني و دولت افغانستان به وجود نيامده، بلکه برخوردها نيز تنشآلود و بسيار وقتها انتقادي بوده است.

رييس جمهور کرزي معتقد است که خارجيها حدود هشتاد درصد کمکهاي ملکي را از طريق نهادهاي غيردولتي بدون هماهنگي با دولت افغانستان به مصرف ميرسانند و صرف بيست درصد کمکها از طريق دولت افغانستان مصرف ميشود. اما جامعه جهاني، به دليل ناکارآيي دستگاههاي دولتي و فساد گستردهي اداري، حاضر به مصرف کمکها از طريق دولت افغانستان نشده است.

اختلاف مواضع و ديدگاهها، ممکن است يکي از دلايل ناهماهنگي ميان جامعه جهاني و دولت افغانستان باشد. اما به باور احمد ضيا رفعت، استاد دانشکدهي ژورناليزم دانشگاه کابل، "نياز و ضرورت" کنوني، ايجاب ميکند هماهنگيهاي لازم به وجود آيد.

نيروهاي امريکايي براي راهاندازي عمليات قندهار، نياز دارند که اين عمليات را يک جنگ افغاني با طالبان جلوه دهند، زيرا در اين صورت، امکان خلق شکاف ميان مردم محل و طالبان، بيشتر است؛ چيزي که بخشي از استراتيژي مک کريستال را تشکيل ميدهد. حامد کرزي در سفرش به قندهار خطاب به مردم محل گفت، بدون موافقت آنها هيچ عملياتي در قندهار راه اندازي نميشود و اين سخن پيامي براي امريکاييها داشت: جنگ با طالبان، بايد با هماهنگي افغانستان صورت گيرد.

رفعت ميگويد: "با توجه به اين که عمليات قندهار در پيش است و ناتو سعي بر اين دارد که به گونهاي اين عمليات انجام شود تا اطمينان مردم نسبت به نيروهاي نظامي افزايش پيدا کند، از اين لحاظ شايد حالا بيشتر از گذشته ضرورت به وجود آمدن هماهنگي پيش آمده باشد؛ و نيروهاي خارجي هم حالا نسبت به گذشته خود را ناچار ميبينند که بايد به چنين هماهنگياي دست پيدا بکنند".

هماهنگي در فعاليتهاي نظامي و ملکي، نيازمند روابط خوب و اعتماد به يکديگر است. اما تنش ميان حامد کرزي و غرب، ممکن است باعث بياعتمادي غربيها به حامد کرزي به عنوان يک "شريک استراتيژيک" گردد. هماهنگ ساختن فعاليتها در صورتي که "بياعتمادي" ميان دو طرف حاکم باشد، کار سادهاي نيست.

به اين دليل است که با وجود انتقادهاي صريح حامد کرزي از غرب به خصوص امريکاييها، مقامهاي امريکايي فعاليتهاي وي را ستودند. زيرا تصور ميشود در شرايط کنوني که امريکا تصميم به راهاندازي حملات گسترده در جنوب و شمال کشور دارد، نيازمند موافقت حامد کرزي با اين عمليات در چارچوب يک هماهنگي است. زيرا گزينهاي جز اين ندارند. تصميم مقامهاي امريکايي مبني بر اين که فشارها بر حامد کرزي را کاهش بدهند، درست بر مبناي همين ملحوظات ميتواند توجيهپذير باشد.

رفعت ميگويد کابل و واشنگتن "چه بخواهند يا نخواهند، ناگزير هستند که سياستهاي شان را مشترک بسازند".

عارف فرهمند، کابل

ويراستار:مبلغ