عربستان؛ تاثيرگذاري بر طالبان و مشکلات با القاعده

در اولين گامهاي طرح مصالحهي حکومت با طالبان، رييس جمهور کشور امروز عازم عربستان سعودي شد تا در مورد مصالحه، با ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودي گفتگو کند.

عربستان سعودي در کنار پاکستان و امارات متحدهي عربي، يکي از سه کشوري بود که حکومت طالبان را به رسميت شناخته بودند. همچنان، به گفتهي تحليلگران، استخبارات و کمکهاي عربستان سعودي در حکومت طالبان نقش موثري داشت.

حامد کرزي بارها از نقش پادشاه عربستان سعودي در مذاکرات صلح ياد آور شده و از وي خواسته است که در مذاکرات صلح دولت افغانستان را ياري کند. زيرا تصور ميشود که عربستان سعودي، بنا بر علايق مذهبي و نفوذي که بر طالبان دارد، ميتواند در کشاندن طالبان به مصالحه، نقش عمدهاي باز کنند.

رييس جمهور در اولين کنفرانس مطبوعاتي خود بعد از کنفرانس لندن گفت: "به عربستان سعودي به يک سفر عمره ميرويم و به مذاکرات دو جانبه ميرويم. تمام مسايل بين افغانستان و سعودي صحبت ميشود. از مساعدتهاي شان براي بازسازي افغانستان تشکر ميشود، از مساعدتهاي جديدي که اينها کردند".

سخنگوي رييس جمهور گفته است که موضع مذاکره با طالبان، محور بحث رييس جمهور با پادشاه عربستان سعودي خواهد بود.

هرچند در جمع کشورهاي منطقه، پاکستان ميتواند بيشترين تاثيرگذاري بر طالبان داشته باشد، اما تحليلگران ميگويند، علايق مذهبي ميان طالبان و عربستان سعودي و وجههاي که اين کشور از نظر مذهبي دارد، ميتواند دليل سفر رييس جمهور به اين کشور باشد.

محمود صيقل، تحليلگر مسايل منطقهاي در گفتگويي با صداي آلمان در مورد تاثيرپذيري طالبان از عربستان ميگويد: "لااقل يک فيصدي قابل ملاحظهي شان (طالبان) تحت تاثيرات عربستان سعودي قرار دارند، چرا در سالهاي قبل از همان طريق تمويل ميشدند. و استخبارات خود سعودي در ساختن طالبان نقش بسيار کليدي را داشته، در سالهاي 1994 تا 1996 در مطرح ساختن شان. فلهذا چون علايق قبلي بين طالبان و سعودي وجود داشته، امکان اين وجود دارد که آنها يک نقشي را بازي کنند".

عربستان سعودي با آن که کشور با نفوذي در ميان کشورهاي سني مذهب به شمار ميرود، اما در گذشته، توافق رهبران جهادي با کوشش عربستان سعودي، تجربهاي تلخي را به جا گذاشتند.

با اين وجود، هرچند عربستان سعودي ميتواند تاثيرپذيرياي بر طالبان داشته باشد، اما مشکل اساسي، ارتباط طالبان با القاعده است. عربستان سعودي، با القاعده و اسامه بن لادن، رهبر فراري آن، مشکل دارد.

صيقل ميافزايد: "تا جايي که ديده ميشود براي عربستان سعودي بسيار مشکل خواهد بود که درحالي که القاعده جدي گره خورده با طالبان، يعني يک بافت بسيار مغلق پيدا کرده مخصوصا در آن طرف خط ديورند، که اينها را از هم جدا بسازد، با القاعده يک معاملهي عليهده بکند و با طالبان يک معاملهي ديگري".

القاعده و طالبان همپيمان آن، هم با نظام و هم با سياستهاي عربستان سعودي مشکل دارد که به باور تحليلگران، اين مساله ميتواند از نقش تاثيرگذاري پادشاه عربستان سعودي در مذاکرات صلح، بکاهد.

محمود صيقل ميگويد: "القاعده خودش با پادشاه عربستان سعودي مشکل دارد و تصاميمي که عربستان سعودي گرفته در رابطه به اين که امريکاييها بيايند در جنگ خليج مستقيما قواي خود را پياده بسازند، با آن هم اسامه مشکل داشته. و يک تعداد طالبان هم هستند که مشکلاتي دارند با سيستم حکومتي در عربستان سعودي".

در همين حال، به باور صيقل، اين تلاشها بيشتر از سوي رييس جمهور افغانستان سازماندهي ميشود تا اين که نشانگر تمايل پادشاه عربستان سعودي باشد: "تا جايي که در هشت سال گذشته ديده شده، خود عربستان سعودي هم و خود پادشاه عربستان سعودي، کدام علاقمندي خاصي را اظهار نکرده. اين زياد از جانب افغاني بوده که اين مساله متواتر مطرح شده ميرود و به نقش پادشاه عربستان سعودي اشاره شده ميرود".

پيش از اين نيز گزارش شد که گفتگوهايي با طالبان در عربستان سعودي انجام شده است. گفته ميشود رييس جمهور را در اين سفرش، برخي از رهبران جهادي نيز همراهي ميکنند.

عارف فرهمند، کابل

ویراستار: یاسر