فريدريش شيلر، شاعرونويسنده ي محبوب نهضت کارگري

اما با آنهم مکان ها وخيابان هايي به نام وي هنوز هم در سرتاسر آلمان وجود دارد. مثل مکتب شيلر، خيابان شيلرو ميدان شيلر؛ نشانه ي از روزگاري که حرمت گذاري به شاعر يکي از ويژگي هاي اجتماعي به شمار مي رفت.

زماني که ابيات او را بازخواني وبازگويي مي کردند، مجسمه ها و بناهاي يادبود وي ، مکان هاي ديدني سياحان بود.

شيلر شاعريست که در جريان زندگي نيزازاو تجليل وحرمت زيادي صورت گرفته است، اما بزرگداشت ازاو نخستين بار در ميانه ي سده ي نوزدهم به نقطه ي اوج رسيد.

گفتنيست که ميانه ي سده ي نوزدهم ،آغاز تحرکات مردمي بسوي دموکراسي وتمدن ونخستين انقلاب براي دموکراسي درآستانه ي شکل گيري حکومت هاي ملي، بشمار مي رود. شايد اين شبيه به ناقوس هايي که در دهم نوامبر سال 1859 به مناسبت مراسم يادبود از صدمين سالگرد فريدريش شيلر به صدا درآمد، بوده باشد.

به قول مؤرخ آلماني اوتو دن: "تجليل از او در همه جا به شکل خودجوش، تا دور ترين نقاط وکوچکترين شهرها، صورت گرفت. نقش آموزگاران ، روحانيون ديني ومنورين در آن روزبسيار چشمگير بود. آنها تمامي امور را بدست داشتند.درخيابان ها از وي تجليل به عمل آمد و همزمان نخستين اتحاديه هاي کارگري شکل گرفت."

بسياري ها ازشور وهيجان آن زمان ياد مي کنند که انگيزه ي سياسي را درپي داشت. اين شورهيجان شبهات به بزرگترين جشن مردمي وسرتاسريي سده ي نوزدهم در آلمان را مي ماند. چنانچه اوتو دن تاريخ نگارآلماني از شهر کلن نيزبرآن تأکيد دارد.

انقلاب ناکام سال 1948 فقط ده سال پيش از اين روز( دهم نوامبر) بود. در آلمان هنوز هم امراء تسلط داشته وحکومت مي کردند. اما انديشه ي تشکيل يک دولت ملي در آلمان هنوز هم فراموش نشده بود.

شاعر محبوب فريدريش شيلر که صد سال پيش از آن زمان متولد شده بود و درسال 1805 چشم از جهان بسته بود ، به عنوان يکي از هواداران پايداري ومقاوت در برابر مطلقيت ومطلق گرايي حاکم به شمار ميرفت.

به قول اتودن:"مردي که هميشه تلاش داشت در مورد عصرش دقت نمايد و درروي آن بحث کند.

مردي که درارتباط به مسايل اجتماعي، سياسي وهمچنان موضوعات اتنيکي يا هويتي بسيار دقيق وحساس بود."

سالها پس از مرگ وي نهضت کارگري آلمان، شيلر را به عنوان رفيق مشترک کارگران مي دانستند.

تو دن دراين باره مي افزايد:" در اين مقطع زماني ، در نيمه ي اول سده ي نوزدهم ، نهضت آزاديخواهي کاملأ به مفهوم انديشه ي جمهوريخواهي آگاه شده بود.سمفوني نهم بيتهوفن با شعر آزادي شيلر در ميان کارگران به اوج خود رسيد ودر مراسم تحويل سال هميشه نواخته ميشد."

فريدريش شيلر در زمان حيات خويش فيلسوفي شده بود اسطوره ساز.افکار آزاديخواهانه ي او، اشعار وتجربه هاي حسي وي در نمايشنامه ها اجرا ميشد، مردم را تکان مي داد ودر بيداري آنان نقش زيادي داشت.

هنگاميکه وي اثارش را در دانشگاه "ينا" به خوانش مي گرفت پرشنونده ترين فرد بود. شهرت شيلر تنها در آلمان محدود نماند و از مرزهاي حکومت ملوک الطوايفي آن زمان آلمان گذشته پرآوازه ترين شاعربود.

فرانسه در شوراي ملي اورا شهروند افتخاري فرانسه اعلام کرد. شهزاده ي دنمارک اورا که خيلي قرضدار بود حمايت پولي نمود.

شيلرکارنامه زيادي دارد، اما اوتو دان در مورد کارنامه هاي وي مي گويد: "شيلر مهمترين نمايشنامه هاي ملي اروپايي ها را با استفاده از ويژگي هاي تاريخي آنان، نگاشت.

براي اسپانيا " دان کارلوس " و براي اتريشي ها نمايشنامه ي " ويليم تل" رانوشت . براي انگلستان داستان " ماريا استوارت " را نگاشت ، اماحين نگارش داستان ديميتريوس براي روسيه چشم از جهان بست.

سده ي بيستم از نوشته هاي شيلر براي تبليغات مليت گرايي ومردمي استفاده شد. سال 1934 حزب نازي آلمان در تجليل از جوانان هيتلري همچنان از کارهاي شيلردر برنامه هاي راديويي استفاده نمود.

ولي اين وضعيت دوام نيافت با آن که در سال 1940 فيلم از فريدريش شيلر ساخته شد، ولي روح آزادي خواه شيلر در قالب انديشه هاي برتري طلبانه ي نازي ها بزرگي مي نمود. چنانچه تاريخ نگار معاصر دان مي گويد: " در نهايت نمي شد از شيلر استفاده برد. بنابرين کارهاي شيلر از جانب هيتلر حتي ممنوع گرديد به ويژه نمايشنامه ي دان کارلوس.

بناءً بايست درمورد همرديف قرار دادن شيلر در گستره ي تبليغاتي هيتلر بايست خيلي محتاط بود.

پس از جنگ جهاني دوم وتشکيل دو کشور آلمان به نوعي فضاي رقابت فرهنگي در ميراث هاي شيلرميان هردوبخش آلمان ايجاد گرديد.

بنابرين موجوديت مهمترين مکان هاي يادبود از شيلر در آلمان شرق وآلمان غرب جايي براي سوال باقي نمي ماند.

درنهايت هنوز هم کارها ونمايشنامه هاي حيرت انگيز فريدريش شيلر با گذشت از فراز و نشيب هاي زمان بار بار به صحنه ي فرهنگي عرض وجود مي کند و درهمه کشور هاي اروپايي به نمايش گذاشته مي شود.

کرونيلا/ فضل

ويراستار: ياسر