فشار امريکا بر پاکستان شدت مييابد؟
۱۳۸۸ دی ۳, پنجشنبه
جنرالان پاکستاني به نحوي اين موضوع را تفهيم کرده اند که به طالباني که عليه دولت افغانستان و نيروهاي خارجي ميجنگند، به عنوان سرمايهي استراتژيک تضمينکنندهي منافع خود در منطقه ميبينند.
با اين حال، مقامهاي امريکايي از تشديد مبارزه با تروريزم در پاکستان صحبت ميکنند. تاهنوز تلاشهاي جامعه جهاني در مبارزه با تروريزم در پاکستان، به کمکهاي اقتصادي به اين کشور و نيز حملات پراکندهي طيارههاي بدون سرنشين خلاصه شده است.
هرچند بسياريها ابراز خوشبيني ميکنند که براساس استراتژي جديد امريکا در مبارزه با تروريزم، به پناهگاههاي تروريزم در خاک پاکستان توجه بيشتر ميشود، اما کارشناسان مسايل منطقهاي، به شدت يافتن مبارزه با تروريزم در پاکستان، خصوصاً با طالباني که در افغانستان ميجنگند، باور ندارند.
عمر شريفي، کارشناس مسايل منطقهاي، ميگويد: "من فکر ميکنم که در حالت فعلي با تمام مشکلات در داخل افغانستان، دست غرب هم بسته است، به خاطر آوردن فشار بيشتر بر دولت پاکستان به خصوص ارتش پاکستان به خاطر مهار طالبان. زيرا استدلال اصلياي را که جنرالان پاکستاني مطرح ميکنند، اين است که افغانستان کشور بيثبات است، ظرفيت اداره خيلي محدود است، هر آن امکان ازهم پاشي آن متصور است، بنابراين در بازي منطقهاي به هيچ عنوان ممکن نيست که ما از سرمايهاي که در افغانستان داريم، صرفنظر کنيم".
بعد از روي کار آمدن حکومت ملکي در پاکستان، خوشبينيها به تغيير رويکرد پاکستان در قبال افغانستان ابراز گرديد، اما هنوز هم ارتش و نظاميگران پاکستان تصميمگيرنده ميباشند.
شريفي ميگويد: "پاکستان کوشش ميکند که براي امريکاييها اين موضوع را تفهيم کند و بالاخره بقبولاند که پاکستان داراي منافع حياتي در افغانستان است".
حالا در رابطه به اين که حملات طالبان در افغانستان از پاکستان سازماندهي ميشود، آگاهان مسايل سياسي ترديدي ندارند.
همچنان وجود شورايي به نام شوراي کويته که رهبري عمليات طالبان در افغانستان را در دست دارد، نيز برملا شده است. در طرح پنج فقرهاي بريتانيا به دولت افغانستان براي مذاکره با طالبان، به وجود اين شورا به صورت واضح اشاره شده است.
با اين حال پاکستان هيچ نوع تمايلي با مبارزه با اين طالبان نشان نداده و غرب نيز به صورت مشخص در اين رابطه فشاري بر پاکستان وارد نکرده است. يکي ديگر از مشکلات اساسي ميان افغانستان و پاکستان، وجود مرز طولاني غيرمصوون است.
شريفي به اين باور است که تغيير اوضاع بايد از افغانستان شروع گردد: "بهبود اوضاع در افغانستان يا ادارهي بهتر در افغانستان کاملا در تغيير دادن نظريات ارتش و استخبارات پاکستان در مورد افغانستان موثر است و به غرب و جامعه جهاني اين توانايي را ميبخشد که فشار بيشتر بر پاکستان بياورد".
افغانستان امروزي به گرهگاه منافع کشورهاي منطقه و جهان تبديل شده و هرگونه ثبات و نزديکي با هندوستان، واکنش پاکستان را منجر ميشود.
همچنان به گفتهي شريفي، دولتمداران افغانستان بايد ديد امروزي به روابط منطقهاي داشته باشند و براي کشورهاي همسايه تضمين کنند که ثبات در افغانستان، به مفهوم خطر براي هيچ کشور همسايه نيست. به گفتهي کارشناسان تا زماني که پاکستان ثبات در افغانستان را به مفهوم تهديد پاکستان ببيند، هيچگاهي براي بقاي خود دست از حمايت طالبان برنخواهد داشت.
از سوي ديگر نفرت مردم از طالبان و حمايت جامعه جهاني، فرصتهايي اند که افغانستان ميتواند از آن استفاده کرده و عوامل مورد حمايت خارجي را منزوي سازد. به گفتهي شريفي، بدون ابتکار عمل در داخل، کمکهاي خارجي کاري از پيش برده نميتواند.
شريفي ميگويد: "اگر غرب يا جامعه بينالمللي تمام منابع دنيا را هم به افغانستان بريزند، ناممکن است که بدون يک ابتکار از داخل، بتوان اين را مهار کرد. و اين مستقيما ارتباط ميگيرد، بالاخره مهار کردن مشکلات خارجي مستقيما مرتبط است به اين که ما چگونه با عوامل داخلي آن مبارزه ميکنيم".
افغانستان، پاکستان و هندوستان با برگزاري نشستهاي سه جانبه در صدد به وجود آوردن همنظري ميان سه کشور اند. با وجود همه خوشبينيهايي که در اين نشستها عنوان ميشود، چنين به نظر ميرسد که در سطح تصميمگيريها، تغيير در رويکرد به معضل افغانستان، به وجود نيامده است.
عارف فرهمند، کابل
ویراستار: یاسر