لاجورد در استخوان الاشه راهبه های قرون وسطی پیدا شده است

برای دانشمندان این امر غیر منتظره بود. رنگدانه های آبی که آنها در بین دندان های یک راهبه از قرون وسطا در ایالت وستفالن آلمان پیدا کردند، مدت زیادی معلوم نبود که این ماده چه است. در واقع، کریستینا وارینر باستان شناس مولکولی امریکایی، از مؤسسه ماکس پلانک برای تاریخ بشریت، در ینا در ایالت تورینگن آلمان، روی سلامت دهن و دندان های انسان ها در قرون وسطی تحقیق می کرد. باقی مانده مواد در استخوان الاشه می تواند درباره تغذیه و مواد مضر احتمالی معلومات ارائه کند.

اما در نهایت این راز کشف گردید: آنها ذرات سنگ لاجورد، یکی از سنگ های گرانبها که برای تولید رنگ آبی در نسخه های خطی قرون وسطی استفاده می شد، را کشف کرده اند.

بینشی که روشنایی جدیدی در قرون وسطی می اندازد: موسسه ماکس پلانک روز پنجشنبه در صفحه انترنت اش اعلام کرده است که تیم تحقیقاتی بین المللی از ینا و دانشگاه یورک نتیجه گیری کرده اند که راهبه ها در قرون وسطی متون مذهبی معتبر را نوشته اند. همچنین این محققان حدس می زنند که این راهبه ها تحصیل کرده و قادر به خواندن و نوشتن بودند.

تیم تحقیقاتی، اسکلت های راهبان و راهبه های را مورد تحقیق قرار دادند که در یک قبرستان در صومعه زنان، در دالهایم در نزدیکی پدربورن آلمان، مربوط به قرون وسطی، دفن شده بودند. احتمالا زنی با دندان های آبی باید بین هزاره اول و سالهای ۱۲۰۰ زندگی کرده و بین سن ۴۵ و ۶۰ سالگی فوت کرده است.

کریستینا وارینر، از موسسه ماکس پلانک که در بخش تاریخ بشریت کار می کند، یافته های شگفت انگیز اش را چنین توضیح می دهد: "در اینجا شواهد مستقیم در مورد یک زن که نه تنها نقاشی می کرده است، بلکه همچنین با رنگدانه بسیار نادر و ارزشمند در یک مکان بسیار دور "کار می کرده است، به دست آمده است."  دانشمندان حدس می زنند که راهبه ها بارها نوک برس نقاشی را در حین کار لیسیده اند و یا پودر سنگ لاجورد را در حین که رنگ را تولید می کردند، تنفس کرده اند.

وارینر در ادامه می گوید "من با برخی از مورخان صحبت کردم که گفتند این مسخره است. آنها گفتند که می تواند این زن یک خانم تمیزکار بوده باشد. آنها این امر را اصلا نمی توانستند جدی بگیرند." از سوی دیگر گمانه زنی های دیگری نیز مطرح گردیده است. مثلا راهبه ها احتمالاً نقاشی های مذهبی را بوسیده اند، اما این رسم سه قرن بعد ثابت گردیده است. همچنین بعید به نظر می رسد که از لاجورد به عنوان دوا برای درمان استفاده شده باشد. چند نمونه از این امر در قرن ۱۱ و ۱۲ وجود داشته است، اما همه از مناطق اسلامی بوده اند.

آثار هنری نه تنها یک کسب و کار مردانه بود، چنانکه رمان هایی مانند "نام گل گلاب" از امبرتو اکو نشان می دهد. سهم زنان تاکنون مشخص نشده است. به عنوان نشانه ای از تقوا، بسیاری از نویسندگان و نقاشان قرون وسطایی آثار خود را امضا نمی کردند و اگر می کردند، بیشتر آنها مردان بودند. دانشمندان نقاط ضعف در تاریخ نگاری را توصیف می کنند که کم قابل مشاهده بودن نسخه های خطی زنان، منجر به ایجاد چنین دید گردیده است که زنان در نقاشی ها و تولید نسخه های خطی نقش نداشتند.

کشف بقایایی لاجورد در استخوان الاشه راهبه ها این امر را بیشتر هیجان انگیز ساخته است. در قرون وسطا این سنگ بسیار ارزشمند و گرانبها  بود. در آن زمان تنها یک منبع شناخته شده در افغانستان وجود داشت. بنابرین این سنگ نفیس باید هزاران کیلومتر را با کاروانهای تجاری و کشتی ها پشت سر گذشتانده باشد تا به منطقه وستفالن آلمان رسیده است. برای استخراج رنگ خالص آبی از این سنگ، یک روند بسیار پیچیده وجود داشت. این واقعیت که یک زن با چنین یک رنگ گرانبهای کار می کند، نشانگر سطح بالا در هنر نقاشی نزد زنان است. تنها نویسندگان با تجربه و كارشناسی ميتوانستند از اين محصول لوكس براي تزئين كتاب استفاده كنند.

دانشمندان متقاعد شده اند که تخنیک های مورد استفاده، روش های طیفی مختلف از قبیل طیف سنجی اشعه ایکس، می توانند بینش های جدید و هیجان انگیز را برای مورخان فراهم کند. وارینر می گوید: "نزد من این سوال مطرح است که اگر به جستجو برایم، به چه تعداد هنرمندان زن دیگر را در قبرستان های قرون وسطی پیدا خواهیم کرد."

nka, si (kna)