مالیه گریزی، مشکل عمومی در آلمان؟

کلاوس سوم وینکل، رییس پیشین شرکت پست و تدارکات آلمان حدود یک میلیون و بوریس بکر، ستاره تنیس، 1.7 میلیون یورو در پرداخت مالیات تقلب کرده بودند و به این دلیل در محکمه پاسخ گفتند. اگر اولی هونِس، رییس باشگاه فوتبال بایرن مونشن، به این ترتیب به خاطر تقلب در پرداخت مالیات مجرم شناخته شود، در میان افراد مشهور تنها نمی باشد.

گفته می شود که اولی هونس چندین میلیون یورو را به دور از چشم اداره مالیات به بانک های سویس فرستاده و به این وسیله سه میلیون یورو در پرداخت مالیات تقلب کرده است. این مبلغ هنگفتی است که در جامعه آلمان جاروجنجال زیادی به راه انداخت: آیا ثروتمندان آلمانی تعهدات و وظایف اجتماعی شان را جدی نمی گیرند و فقط کارمندان ساده مجبور به پرداخت مالیات می باشند؟

گبهارد کیرش گسنر، اقتصاددان از دانشگاه سنت گالن سویس می گوید که قضیه به همین سادگی نیست و نمی توان مردم را به فقیران خوب و ثروتمندانن بد تقسیم کرد. او می گوید که گرچه بسیاری از افراد مرفه به این عقیده هستند که فشار مالیاتی بر آن ها بسیار زیاد است و دولت حق ندارد که این همه مالیات از آن ها درخواست کند: «اما مالیه گریزی به هیچ امتیاز ثروتمندان نیست، بلکه در همه اقشار اجتماع وجود دارد».

تنها ثروتمندان نیستند که در سویس حساب های بانکی چند میلیونی دارند و یا در کشور باهاما شرکت های دروغین تاسیس کرده اند. به گفته کیرش گسنر، مردم عادی نیز از راه های مختلف در پرداخت مالیات تقلب می کنند، به طور مثال آن ها شغل دوم شان را از اداره مالیات مخفی نگه می دارند و یا فرم مالیاتی را با صداقت کامل پر نمی کنند. کیرش گسنر می گوید: «وقتی که من یک کارگر حرفه یی را برای تعمیر یک اتاق بیاورم و او این کار را سیاه انجام دهد، در پرداخت مالیات تقلب کرده است. اما این مبلغی که به دور از چشم اداره مالیات به جیب اش می رود، آن قدر کم است که وجدانش زیاد ناراحت نمی شود».

اما همین تقلب های کوچک در پایان به یک مبلغ هنگفت تبدیل می شوند. براساس ارزیابی اتحادیه کارمندان اداره مالیات آلمان، دولت این کشور هر سال 30 میلیارد یورو از این طریق از دست می دهد. آیا آلمانی ها ملت مالیه گریز هستند؟

راینر هولتس ناگل، رییس اتحادیه مالیه دهندگان فکر نمی کند که آلمانی ها در پرداخت مالیات بیشتر از دیگر کشورها تقلب کنند. او به دویچه وله گفت: «اما نباید این را هم دست کم بگیریم که یک سیستم مالیاتی بسیار پیچیده نیز در میزان مالیه گریزی تاثیر دارد».

در واقع بسیاری از بندهای قانون مالیات آلمان در بسیاری موارد استثناهایی قایل شده اند که تقلب را برای مردم آسان می سازند. هولتس ناگل می گوید، پیچیدگی قوانین مالیاتی تنها دلیلی برای موارد زیاد مالیه گریزی نیست، بلکه بسیاری فکر می کنند دولت پولی را که می گیرد، درست هزینه نمی کند. اتحادیه مالیه دهندگان آلمان، هر سال در کتاب سیاهش مجموعه ای از این مواردی که دولت پول مالیات را هدر می دهد، دسته بندی می کند. در میان آن ها موارد بسیار عجیبی نیز مانند ساخت یک پل برای عبور و مرور خفاش ها در منطقه ای از آلمان وجود دارد.

پس آیا دولت مقصر است که پول شهروندانش را که به سختی به دست آورده اند، به سادگی هدر می دهد و مردم حق دارند که از خود دفاع کنند؟ بسیاری در این ارتباط به شیوه پرداخت مالیات در سویس اشاره می کنند: این جا شهروندان در مورد مبلغ مالیاتی که باید پرداخت کنند و این که مالیات در چه بخش هایی هزینه می شود، تصمیم می گیرند. گبهارد کیرش گسنر، اقتصاد دان از دانشگاه سنت گالن سویس سال ها است که در این کشور زندگی می کند و این سیستم را به حیث یک شهروند این کشور و به عنوان یک دانشمند، کارآمد می بیند: «طبق تحقیقات انجام شده، دموکراسی مستقیم به صداقت مالیاتی بیشتر منجر می شود».

اما توماس ریکسن، دانشمند علوم سیاسی از دانشگاه بامبرگ آلمان این را که سویسی ها در پرداخت مالیات صادقانه تر از آلمانی ها هستند، باور ندارد: «این ادعایی است که هنوز هیچکس ثابت نکرده است».

ریکسن به این نیز که مشارکت بیشتر شهروندان در تصمیم گیری ها، باعث کاهش تقلب در پرداخت مالیات می شود، شک دارد. به گفته او انتقاد مردم نسبت به دولت در سال های گذشته افزایش یافته و آن ها بیشتر به تحولات بازار توجه دارند: «به این ترتیب یک اساس ایدیولوژیکی بنا نهاده شده مبنی بر این که لازم نیست دولت از نظر اقتصادی زیاد مجهز باشد، چون که ما اصلا دولت قوی و دارای قدرت عمل نمی خواهیم».

تقلب مالیاتی خلاف کوچکی نیست

توماس ریکسن از دانشگاه بامبرگ می گوید، این که مردم سیستم مالیاتی را عادلانه و یا غیرعادلانه بدانند، به میزان مبلغ مالیات زیاد ارتباط ندارد، بلکه مهم تر این است که قانون مالیات در مورد همه یکسان اجرا شود و در این جا است که او کمبودی های زیادی در آلمان می بیند. به گفته این دانشمند علوم سیاسی اداره های مالیاتی آلمان با مشکل کمبود کارمند و تجهیزات مواجه هستند و نمی توانند به تعقیب همه افرادی بپردازند که از پرداخت کامل مالیات طفره می روند.

از نگاه دانشمند علوم سیاسی، ریکسن، این که یک سیستم مالیاتی عادلانه و یا غیرعادلانه احساس شود، به میزان مالیات زیاد ارتباط ندارد، بلکه مهم تر این است که قانون مالیات در مورد همه مساوی به اجرا درآید و در این جا است که او کمبودی های زیادی در آلمان می بیند. به گفته او، اداره های مالیاتی این جا تجهیزات شان کم است، ماموران مالیاتی شمار شان بسیار کم اند که به دنبال تقلب کنندگان مالیاتی باشند.

راینر هولتس ناگل از اتحادیه مالیه دهندگان آلمان می گوید، افزایش تعداد افراد سرشناسی که خود را به خاطر تقلب در پرداخت مالیات به اداره مسوول معرفی می کنند، نشانه خوبی است: «ظاهرا بحث اجتماعی تاثیر گذاشته و به تقلب مالیاتی دیگر به عنوان یک خلاف کوچک نگریسته نمی شود».