موج خودسوزی درهرات

ازلحاظ تطبیق وپیاده نمودن حقوق بشر" جوامع درحال گذار" مانند افغانستان شکنند ترین ودرعین زمان آسیب پذیرترین جوامع میباشند. تازه ترین اخباری که ازافغانستان دردسترس ما قرارگرفته است حاکی ازآنست که درجریان 57 روزگذشته تقریباً 57 نفردست به خود کشی ازطریق خودسوزی زده اند.درحالیکه مانند چند سال گذشته بیشترین شمارقربانیان این حادثه زنان بوده اند، این بارسه مرد نیزدست بخودسوزی زده اند.

یکی ازوظایف ارگانهای حقوق بشرپیشگیری ازاسباب وعواملی است که هستی وکرامت انسانی را ازمیان برمیدارند.

تنها درهفته گذشته 7 نفردرهرات

دست به خود سوزی زده اند

درجمله ی کسانی که خود سوزی نموده اند دوسربازنیزشامل میباشند

مقامات مسوول برای پیشگیری ازخود سوزیها اقدام جدی نمی نمایند

خبرها حاکی است که درمت زمان 57 روز ، 57 نفر درولایت هرات دست به خود سوزی زده اند. درآخرین موارد آن دومرد خودرا با تیل آتش زده اند . یکی ازاینها بنام محمود شاه دراثرشدت سوختگیهایش پدرود حیات گفته است وشخص دومی که علی اکبرنام داشته و 25% وجودش سوخته است درشفاخانه مورد تداوی قراردارد. درجریان 57 روزگذشته ازجمله ی 57 تنی که دست به خود کشی وخود سوزی زده اند اکثریت آنان زنان بوده وسه تن ازآنان مردان می باشند.

خانم پروانه علیزاده ازهرات گزارش نموده است که :

درطی هفته گذشته 7 نفردست بخود کشی زده اند که ازجمله دوتن آنان سربازان بوده اند. مقامات مربوطه عامل خود کشی آنان را اختلالات روانی خوانده اند.

به گفته ی خانم علیزاداه:

خود کشی مساله ایست که مطبوعات محلی مانند روزنامه ی اتفاق اسلام و نشریه ی دانشگاهی پگاه نیز ازآن اطلاع داده اند.

خانم علیزاده میگوید:

عامل این خود کشیها را عمدتاً اختلافات خانوادگی ، ازدواجهای اجباری و اختلالات روانی تشکیل میدهند.

مقامات شفاخانه وکمیسیون مستقل حقوق بشرافغانستان که ازمدتها بدینسو موضوع اسباب وعلل این خود کشی ها را مورد مداقه قرارداده اند، اختلافات خانوادگی وازدواجهای اجباری را عوامل اصلی این خود کشی ها میدانند.

خانم علیزاده درمورد اینکه وابستگان کدام اقشاراجتماعی ودرکدام مناطق هرات خود سوزی نموده اند؟ میگوید:

هرات یکی ازشهرهای فرهنگی افغانستان است . خود کشیها بیشتردرخود شهرهرات اتفاق میافتند، اما طبقات فرهنگی کمتردست بخود کشی می زنند وبیشترقربانیان خود سوزی وخود کشیها ، منسوب به مردم ساده وعوام اند.

خانم علیزاده درمورد اینکه چرا همه اقدام کنندگان به خود کشی درولایت هرات ، عمدتاً خود سوزی را انتخاب می نمایند، بدین نظراست که:

شاید فکرکنند که این نوع خود سوزی تنها راهیست که میتواند صدای شانرا بجایی برساند ویا اینکه یک بار که خود سوزی رسم شد ، دیگران نیزازآن پیروی می کنند.

خانم پروانه علیزاداه معتقد است که:

مقامات مسوول برای پیشگیری ازخود کشیها درهرات کار مهمی انجام نداده اند.

آسیب پذیریهای یک جامعه ی درحال گذار

جامعه شناسان واقعیت اجتماعی کنونی افغانستان را یک " جامعه ی درحال گذار" می نامند.درحالیکه " درحال گذاربودن " جامعه ظاهراً یک مفهوم غیرمشخص است ، لاکن دربسیاری موارد میتواند بر پیچیدگیهای شناخت اجتماعی افغانستان یک پوشش انعطاف پذیربدهد.

جامعه ایکه میخواهد ازجنگ به طرف صلح برود ، میتواند یک جامعه ی درحال گذارباشد. جامعه ایکه میخواهد ازانارشی بسوی نظم دولتی برود میتواند یک جامعهء درحال گذارخوانده شود. جامعه ایکه ملیونها مهاجرش با اثرپذیریهای مثبت ومنفی ازفرهنگ کشورهای میزبان دوباره برمیگردند، میتواند جامعه ی درحال گذارپنداشته شود. وبالاخره جامعه ایکه درنتیجه ی نفوذ پنهان وآشکارمدرنیته ، ارکان سنتی اش دچارتزلزل میگردند، ازردیف جوامع درحال گذارشمرده میشود.

درحال گذاربودن جامعه ازبسا جهات دردناک نیزمی باشد.برزخ درحال گذار، آوردگاه نو وکهنه ، سنت وتجدد وبالاخره حق وسلطه است.

تطبیق حقوق بشر دراین جوامع نیزفارغ ازمسئله ومانعه بوده نمیتواند.

تاریخ نشان میدهد که حق هنگامی میتواند درجامعه جای پا پیدا نماید، که بخشهای قابل توجه جامعه بدان نیاز انصراف ناپذیرداشته وبرای استقرارآن مجدانه بکوشند.

با یک نگاه تیزبین درافغانستان میتوان دریافت که نهادهای جامعه مدنی دراین کشورقبل ازآنکه محصول یک فرآیند خود جوش داخلی باشند، بیشترزادهء الزامات جدید بین المللی وانجوها می باشند. آن مظاهرتجدد وحقوق بشررا که میتوان کم وبیش درکابل مرکزکشورملاحظه نمود، درسایرنقاط افغانستان تعمیم نیافته اند. بنابراین پامال شدن حقوق بشر دراین جامعه نیز درعدم نهادهای مدنی ایکه درسرتاسرکشورریشه داشته باشد، زمان طولانی تری را دربرخواهد گرفت .

خود کشی وخود سوزی مظاهرازبیحقوقی دریک جامعه ی درحال گذاراند. باید با جدیت به جلوگیری ازآن پرداخت.

دیدگاه های خانم دوکتورصابره جلال زاده

درمورد خودسوزیهای هرات

برای آنکه بتوانیم ازگسترش رسم نامیمون خود سوزی وخود کشی جلوگیری نمائیم ، نخست لازم است تا اسباب وعلل آنرا تااندازه یی دریابیم . برای این منظورما مصاحبه ای با خانم دوکتورصابره جلال زاده متخصص طب عمومی ومعالج امراض روانی درآلمان داریم :

خانم جلال زاده درمورد اینکه اسباب خود کشی وخود سوزیها چها اند وچرا اقدام کنندگان به خود کشی ، خود را آتش میزنند ، معتقد است که:

درصد خود کشیها درسطح جهانی بلند است:

به اساس احصاییه های سازمان صحی جهان ، سالانه نیم ملیون انسان درروی زمین دست بخود کشی میزنند.

عوامل خودکشی ها:

خود کشیها عوامل مختلف دارندکه بطورعمده ازاینقراراند:

مهمترین عامل خود کشی تنهایی ودرتجرید قرارگرفتن ازجامعه میباشد. انحطاط روانی یا دپرسیونها، شیزوفرنیها ، شخصیتهای ازلحاظ روانی متزلزل که " شخصیت های سرحدی " خوانده میشوند، ضربه های روانی درطفولیت وبحرانهای خانوادگی واجتماعی ازجمله عواملی اند که یک سوم خود کشیها را بخود اختصاص میدهند. حتا برخی دانشمندان این ارقام را بین 80-90% میدانند.

نظر دوکتورصابره جلال زاده درمورد اینکه چرا در

هرات خود سوزی را برای خود کشی انتخاب می نمایند؟

درمورد خودسوزیها باید گفت که درپدیده ی سوختن چندین مسئله نهفته است:

1- سوختاندن یعنی ازبین بردن اثرونشانه مانند سوختاندن کتاب،

2- سوختاندن به معنای ابرازقهروغضب (اگرسیونها)، مانند سوختاندن خانهء دیگران،

3- سوختاندن به معنای نشان دادن نفرت نسبت به دشمنان خود، مانند سوختاندن بیرق مخالفان ،

4 – سوختاندن به مثابه ی تمایل ویا روندی برای ضربه زدن بخود، خودرا شدیداً زخمی ساختن.

خود سوزیهای هرات رامیتوان درکته گوری چهارمی جستجو نمود.