نابینایانی که درس موفقیت می‌آموزانند

سلیمه وقتی در صنف درسی لیسه مسلکی نابینایان است، درس ها را به خوبی می آموزد، اما برای رسیدن از خانه تا مکتب و برعکس، نیازمند همراهی یکی از اعضای خانواده است. این دختر 18 ساله اغلب با برادرش از خانه بیرون می شود.

سلیمه که نابینا به دنیا آمده است، آرزو دارد تحصیلات اش را به پایان برساند. او به آینده امیدوار است و می خواهد با ختم لیسه مسلکی نابینایان، تحصیلات مسلکی اش را ادامه بدهد. در این لیسه مسلکی به 179 شاگرد نابینا از طریق خط بریل درس داده می شود. 114 تن از این نابینایان مرد اند و باقی آنها زن می باشند.

این جوان نابینا می گوید: «تصمیم دارم پس از آن که از صنف دوازده فارغ شدم، شانزده پاس شوم و حتا بالاتر از آن تحصیل کنم. آرزو دارم در آینده در هر جایی بتوانم کار کنم.»

توهین و تحقیر

نابیناها در افغانستان نه تنها که امکانات زیادی برای پیشبرد یک زندگی موفقانه ندارند، بلکه گاهی شاهد برخوردهای اهانت اجتماع نیز می باشند. نابینایی نیست که خاطره تلخ و زخم زبانی در ذهن نداشته باشد.

سلیمه نیز از این مشکلات به دور نبوده است: «در اجتماع مشکلات زیاد بود. مردم تحقیر و توهین می کردند اما حالا سطح آگاهی مردم بلند رفته و دیگر چنین کلماتی را کمتر می شنوم».

همین خدمات اندک تعلیمی تنها در شهرها برای آن ها مساعد است. اکثر نابینایان در مناطق دورافتاده تا آخر عمر به عنوان باردوش خانواده باقی می مانند. این قشر اجتماعی اکثرا مورد تحقیر و توهین قرار می گیرند و با کلمه های تحقیر آمیز خطاب می شوند.

خواجه عبدالکبیر، صدیقی مدیر لیسه مسلکی نابینایان می گوید: «وقتی ما نابینایان را با الفاظ زشت و رکیک یاد می کنیم، آن ها بسیار متاثر می شوند. دوستان نابینای ما این کلمه ها را پذیرفته اند اما آن ها بیش از این نباید مورد تحقیر قرار گیرند».

زندگی موفقانه

شاهین حسام، استاد لیسه مسلکی، 12 ساله بود که بینایی هر دو چشم اش را از دست داد. به باور او، انسان وقتی بینایی اش را از دست می دهد، شاهد انقلابی در زندگی اش است: «در این حالت استفاده از امکانات در همه عرصه های زندگی تفاوت می کند. با این تغییر همه چیز فرق می کند. در ابتدا یادگیری از طریق خط بریل برایم بسیار دشوار بود».

حسام بعد از چند سال آموزش در لیسه مسلکی نابینایان، با آنجا عادت کرد. آدم های زیادی مانند او همسرنوشت بودند. همان بود که بعد از ختم لیسه، در آنجا به عنوان معلم به کارش ادامه داد. او توانسته زندگی اش را موفقانه به پیش ببرد: «مردم فکر می کنند وقتی کسی نابینا شد، هیچ کاری انجام داده نمی تواند و در واقع یک باردوش است. این نوع تصور درست نیست».

این نابینا با یک خانواده 9 نفری زندگی آرامی دارد. او برای این که نابینایان دیگر را از تاریکی ها نجات دهد، بیشترین تلاش را به خرج می دهد: «در همین روزهای زمستان که رفت و آمد بسیار مشکل است، اما یک اراده قوی برایم دست می دهد. با هر تصادفی که می کنم و هر باری که به زمین می افتم، با خود می گویم شاید صد نابینایی دیگر را نجات می دهم با درس دادنم. این مفکوره است که اراده مرا بیشتر می کند و نابینایی ام را حس نمی کنم».

حسام حتا در دشوارترین سال ها و در دوران حاکمیت طالبان توانسته زندگی آبرومندی داشته باشد. پس از آن که طالبان لیسه نابینایان را مسدود کردند، حسام با ساخت یک فارم مرغداری مخارج خانواده اش را تامین می کرد.

یگانه مرکز آموزشی

لیسه مسلکی نابینایان یگانه مرکز آموزشی برای نابینایان در شهر کابل است. این لیسه در سال 1344 ساخته شد و در چوکات معینیت تخنیکی و مسلکی وزارت معارف فعالیت می کند. در این لیسه افراد نابینا و نیمه نابینا آموزش می بینند. شمار مجموعی نابینایان در افغانستان معلوم نیست.

خواجه عبدالکبیر، صدیقی مدیر لیسه مسلکی نابینایان می گوید: «اطفالی که از سن هفت تا دوازده با مشکلات دید مواجه باشند، ما آن ها را تحت پوشش قرار می دهیم. نمی گذاریم چنین کودکانی در تنگنا و تاریکی زندگی کنند. آن ها را تعلیم می دهیم و به آن ها یاد می دهیم که می توانند مانند دیگران تحصیل کنند».

اکثر استادانی که در این لیسه تدریس می کنند، نابینایانی هستند که از همین لیسه فارغ شده و پس از اتمام تحصیل در دانشگاه کابل دوباره به عنوان استاد مقرر شده اند.

نابینایان در این لیسه در کنار آموزش سواد، حرفه های بافندگی، خیاطی، بوت دوزی، موسیقی و کمپیوتر فرا می گیرند. مدیر این لیسه می گوید پس از آن که نابینایان خواندن و نوشتن را با خط بریل یاد بگیرند، بالاخره می توانند کمپیوتر بیاموزند.