1. رفتن به محتوا
  2. رفتن به مطالب اصلی
  3. رفتن به دیگر صفحات دویچه وله

نگاه ديگرپس از31 سال قيام 24 حوت درهرات

۱۳۸۸ اسفند ۲۴, دوشنبه

امروز در هرات ازسی ویکمین سالروز قیام 24 حوت تجلیل به عمل آمد. مردم ازقریه های مختلف با حمل پلاکارت ها وشعارها وعکس هایی ازقربانیان آن روز تجلیل به عمل آوردند.

https://p.dw.com/p/MTf8
مراسم سالروز قیام 24 حوت درهرات
مراسم سالروز قیام 24 حوت درهراتعکس: DW

31 سال از قيام 24 حوت 1357 در ولايت هرات مي گذرد، اما هنوزهم مردم ياد وخاطره ويکدلي باشندگان شهرهرات را درآن زمان ودرآن روز را در ذهن خود دارند. درمیان جمعیت ودسته های راهپیمایان نه تنها جوانان وپیرمردان، بلکه کودکان و نوجوانان نیز حضور داشتند. بسیاری ازآنها افرادی بودند که یا این رویداد را مستقیم تجربه کرده بودند ویا هم نزدیکان شان را در24 حوت 1357 ازدست داده اند.

اماهدف قيام مردم دردراز مدت چه تاثيري بر زندگي آنان داشته است؟ آيا مردم به خواسته هاي خود که به خاطر آن مقاومت کرده و براي رسيدن به آن هزاران نفر با خون خود بها پرداختند، دست يافته اند؟ اين موضوع را با محمد رفيق شهير استاد دانشگاه، کارشناس مسائل سياسي و رييس شوراي متخصصان هرات در ميان گذاشته ايم:

دويچه وله : قيام 24حوت چه علل وعواملي داشت؟

محمد رفيق شهير: كودتاي 7 ثورتقريباً نظام مشروع افغانستان را ازبين برد و يك نظام راخلاف آداب، رسوم واعتقادات مردم افغانستان پا برجا كرد. اين نظام که بعد ازكودتا چهره خشن او افشاء نشده بود، حاكميت نظام دست به ظلم واستبداد فراواني بالاي مردم زد.

محمد رفیق شهیر، رییس شورای متخصصان هرات
محمد رفیق شهیر، رییس شورای متخصصان هراتعکس: DW

زمين هاي مردم را تقسيم مي كرد، مردم را بدون كدام جرمي دستگير مي كرد، اعدام مي كرد و مجازات مي كرد. اينها همه باعث شد كه مردم به احساسات بيايند وعليه نظام درهرات اقدام بكنند.

دويچه وله: مشخصاً در24حوت چي رخ داد؟

محمد رفيق شهير: در24حوت مردم عليه نظام به جاده ها ريختند و پايگاه هاي نظامي را اشغال كردند، سلاح ها را گرفتند وفكركردند كه ما اين نظام را ختم كرديم. چون مردم افغانستان تجربه چنين نظام ها را نداشتند. وقتي مردم نيروهاي دولتي را خلع سلاح كردند، دولت وقت با فرستادن نيروهاي جديد ازطرف قندهار و بمباران شديد باعث كشتاربسيارزياد مردم درداخل شهر واطراف آن شد واين واقعه را به نام 24حوت يادمي كنند.

دويچه وله: به نظرشما آيا احزاب وگروه هاي سياسي هم درقيام 24حوت نقش داشتند؟

محمد رفيق شهير: درآن زمان هيچ حزب وتنظيم سياسي وجود نداشت. البته بعضي هسته هاي بودند كه به نام اخوان المسلمين، جوانان مسلمان وبعضي گروه هاي ديگركه اينهاهم توانمند نبودند. اما 24 حوت قيام وجنبش مردم بود. هرچند راديو وتلويزيون نبود وحلقاتي بود كه به مردم آگاهي مي دادند كه اين نظام براي مردم فاجعه به بارمي آورد و از طريق مساجد تبليغات مي شد و مردم رژيم وقت رابه عنوان دشمن خودفكرمي كردند. بعد از24حوت است كه جريانات سياسي وتنظيمات تشكل پيدامي كند. چون پيش ازآن فكرمي كردند كه دولت مردمي است.اما بعد ازقيام 24حوت است كه دنيا وهمسايه ها متوجه مي شوند كه مردم دولت آنها رانمي پذيرند و از اين تاريخ به بعد پشتيباني سياسي ازطريق مجامع بين المللي براي جهاد افغانستان پيدا شد؛ كمك هاي نظامي واقتصادي شروع شد وآمريكا وكشورهاي ديگر كه دربرابربلوك سوسياليزم قرارداشتند، باعث اين شدند كه اين حركت ها راتنظيم كنند، البته براي مبارزه جدي ويك جهاد منظم ترعليه اين نيروها.

Afghanistan Herat Feierlichkeiten Volksaufstand
عکس: DW

دويچه وله: زماني كه قيام 24حوت درهرات رخ داد، آيا پس ازآن چنين جرياناتي درديگرولايات افغانستان هم صورت گرفت؟

محمد رفيق شهير: پيش ازقيام هرات يك حركت دركنرصورت گرفته بود که به وسعت قيام 24حوت نبود. اما قيام 24حوت پشت آن نظام وپشتيبان هاي آنها را شكست.

ديگرمردم ازآن ترسي به خود راه نمي دادند. همين بود كه جبهات منظمي تشكيل شد، دركابل قيام 3حوت وقيام چنداول دربالاحصار كابل صورت گرفت وبالاخره كل افغانستان را اين جنبش فراگرفت.

دويچه وله: ازعوامل سياسي اقتصادي فرهنگي وسياسي وفشارهايي كه براي مردم درآن وقت بود ياد كرديد. چه پيامدهايي قيام 24حوت داشته وآيا مردم به آمال وخواسته هايي كه به خاطرآن قيام كردند،دست يافتند؟

محمد رفيق شهير: نظامي كه به خاطركودتاي 7ثوربرمردم تحميل شد، سه حق اساسي مردم را زير پا گذاشت: حق حيات مردم، حق آزادي مردم وحق مالكيت مردم را.

آزادي به هيچ معنا وجود نداشت، هيچ كس نمي توانست كه صحبت بكند، انتقاد بكند، بين خود خصوصي صحبت بكند وحتا حق شنيدن راديوهاي بين المللي را نداشت. مثلاً: بي بي سي و دويچه وله را مردم به ترس مي شنيدند.

والی ولایت هرات با هیئت ازنمایندگان پارلمان افغانستان
والی ولایت هرات با هیئت ازنمایندگان پارلمان افغانستانعکس: DW

از طرف ديگر، ملكيت مردم بايد ازتعرض مصئون باشد؛ زمين مردم را تقسيم مي كردند،خانه هاي مردم را مي گرفتند واين ها باعث شد كه مردم قيام بكنند واين قيام سرانجام يك جهاد مسلحانه درسراسرافغانستان شد، تا بالاخره اين تداوم پيدا كرد، جهان هم همكاري كرد، كشورهاي منطقه هم همكاري كردند كه اتحاد شوروي سقوط كند و كشورهاي اروپاي شرقي هم آزاد شود وبالاخره جهان يك قطبي شد. اينها نتايجي بود كه درنتيجه جنگ درافغانستان بوجود آمد.

دويچه وله: 24 حوت مشخصاً چه پيامدهاي اقتصادي داشته است؟

محمد رفيق شهير: براي مردم مشكلات اقتصادي زيادي به باورآورد، مردم خانه و زندگي خود را رها كردند، چند ميليون نفرمهاجروشهيد داديم وازجانب ديگرهم اتحاد جماهيرشوروي با تمام امكانات اقتصادي خود نمي توانست مخارج افغانستان را تمويل بكند. وعلت سقوط نظام دراتحاد جماهيرشوروي هم همين بود كه اقتصاد او ازبين رفته بود. نتايج سياسي براي جهان اين بود كه جهان يك قطبي شد و ازنگاه نظامي اردوي سرخ ازبين رفت وما به نظامي كه به اعتقادات ما مي تاخت پايان داديم.

دويچه وله: اهداف مردم با پيروزي مجاهدين درافغانستان تداوم پيداكرد؟

محمد رفيق شهير: آن اهداف برآورده نشد. با پيروزي مجاهدين ضعف رهبري وبي كفايتي رهبران جهادي باعث شد كه مردم طعم شيرين پيروزي خود را نچشند و امروز ما در موقعيتي قرار داريم كه تصميم گيرنده اصلي در سرنوشت خود،خود ما نيستيم. ولي ما اميدواريم چون شرايط آن زمان تا حالا فرق مي كند، آن وقت مردم تجربه نداشت وبا تجاربي كه ما از آنها آموختيم، مي خواهيم براي مردم كاربكنيم.

مصاحبه گر: پروانه عليزاده - هرات

ويراستار: ياسر