هارون میر: حکومت از محکوم کردن طالبان انکار میکند

قرار است تا کمتر از یک ماه دیگر، روند انتقال مسوولیتهای امنیتی به نیروهای افغان شروع شود. افزایش حملات طالبان، بحرانهای درون ساختاری، فرار سربازان و پولیس از صفوف شان، سوالهایی در مورد موفقیت این طرح که قرار است تا سال 2014 تکمیل گردد، ایجاد کرده است.

هارون میر، تحلیلگری که مسوولیت یک مرکز تحقیقاتی را در کابل به عهده دارد، در گفتگویی با دویچه وله از مشکلات روند انتقال مسوولیتها سخن میگوید. از ایشان سپاسگزاریم.

دویچه وله: مقامهای افغانستان و ناتو جلسۀ مشترکی را در کابل برگزار کردند تا به صورت رسمی در مورد انتقال مسوولیتها به نیرو های افغانستان تصمیم بگیرند. در این جلسه همچنان تآکید شد که بر اساس زمانبندی حامد کرزی، روند انتقال مسوولیتها تا یک ماه دیگر آغاز شود. این برنامه، با توجه به افزایش عملیات طالبان در روزهای اخیر، چقدر میتواند که یک دورنمای مؤفقی داشته باشد؟

هارون میر: البته نظر به توافقی که در کنفرانس کابل صورت گرفته بود، قرار بود که جریان تسلیمگیری مسوولیتهای نظامی، در تابستان سال آیندۀ خورشیدی آغاز شود، اما رییس دولت افغانستان، آقای کرزی تصمیم گرفت که این روند را جلو انداخته و از بهار سال آینده که چند روزی بیش به آن نمانده، حکومت افغانستان تسلیمگیری مسوولیت ها را از قوای آیساف و ناتو، آغاز کند. منتها در شرایط کنونی دشواریهای زیادی وجود دارد، نیروهای افغان این توانمندی را دارند که در بسیاری از ولایات، در صورت حضور نیروهای ناتو، مسوولیتها را بپذیرند، اما شرط اساسی پشتیبانی و حضور نیروهای ناتو است. اما این که، زمانی که این نیروها از ساحه خارج شوند، آیا نیروهای افغانی باز هم همان توانمندی را خواهند داشت یا نه، سوالی است که هنوز برایش جوابی وجود ندارد.

دویچه وله: برعلاوۀ تجهیز نیروهای داخلی افغانستان، تحکیم ساختارهای دولتی کشور نیز میتواند نقش مؤثری را در این رابطه بازی کند، اما بحرانهای داخلی و مشکلات درون ساختاری افغانستان روز به روز عمیقتر میشود. به گونه نمونه، مشکل پارلمان نه تنها تا هنوز حل نشده بلکه آهسته آهسته به یک مشکل نسبتآ گستردهتری تبدیل میشود. با توجه به این مشکلات داخلی، آیا در افغانستان ظرفیت بالقوهیی برای به عهده گیری مسوولیتها وجود دارد؟

هارون میر: البته در تعریف امنیت تنها امنیت فزیکی شهروندان شرط نیست و دولت نمیتواند که تنها با ازدیاد نیرو، امنیت کامل را تأمین نماید. امنیت ابعاد مختلف دارد و بر دو بعد عمدۀ آن که جامعۀ جهانی نیز تأکید میکند ، یکی حکومتداری خوب و دیگری مبارزه علیۀ فساد است که بدبختانه در افغانستان ارادۀ سیاسی برای تطبیق این دو موضوع وجود ندارد. این خود باعث میشود که اعتبار مردم بر دولت کمتر شود و در این صورت نیروهای امنیتی افغانستان بدون همکاری و پشتیبانی مردم، توانایی تأمین امنیت را ندارند.

در هیچ کشور دنیا، نیروهای امنیتی بدون همکاری مردم نمیتوانند که امنیت صد درصد را تامین کنند و در رابطه به افغانستان از همه مهمتر ارایۀ خدمات از طرف دولت است تا پشتیبانی مردم را کسب کند.

دویچه وله: برای اینکه به خشونتها در افغانستان پایان داده شود و زمینه برای خروج نیروهای خارجی مهیا گردد، یکی از شرطها آوردن طالبان به میز مذاکره است که تا هنوز نتایج ملموسی نداشته است. آیا موضوع مصالحه با طالبان میتواند که چالشی را در این روند خلق کند؟

هارون میر: عملیات انتحاری اخیر طالبان که بیشتر اهداف شان اهالی یا شهروندان افغانستان بوده، یکی از موضوعات داغ روز است. من تصاویر عملیات تروریستی را که بر دفتر کابل بانک در جلال آباد رخ داده بود، امروز مشاهده کردم، واقعأ فاجعۀ بزرگ و یک وحشت است که طالبان به راه انداخته اند. این مسأله نه تنها بر مورال مردم بلکه بر مورال قوای مسلح افغانستان هم تأثیر منفی دارد.

از یک طرف حکومت افغانستان آنها (طالبان) را برادر خطاب کرده و از متهم بودن شان انکار میکند، در حالیکه آنها متهم چه بلکه محکوم هستند و از سوی دیگر قوای مسلح کشور میخواهد که در مقابل این پدیدهیی که تروریزم طالب است، مبارزه کند. این موضوع در تناقض با ارادۀ سیاسی و تصمیمگیریهای دولت است که تأثیر بسیار منفیی به جا میگذارد.

افغانستان یک کشور اسلامی است و نیروهای مسلح این کشور برای جنگیدن، کشتن و کشته شدن به یک توجیه دینی هم ضرورت دارند. در همچو یک ابهام، مورال قوای مسلح کشور ضعیف میشود و به همین دلیل تلفات در سطح اردو و پولیس ملی کشور روز افزون است. تعداد زیاد افرادی که در پولیس ملی جذب میشوند ، پس از یک مدت کوتاهی این نهاد را ترک میکنند که این خود یک چالش بزرگ برای حکومت افغانستان است.

دویچه وله: در بعد منطقهیی، از مدتهاست تاکید میشود که همکاری پاکستان و مبارزه این کشور با تروریزم میتواند تأثیری بر روند انتقال مسوولیتهای امنیتی به نیروهای افغانستان داشته باشد. آیا تغییری در رویکرد پاکستان مشاهده میشود؟

هارون میر: البته از کشورهای همسایۀ افغانستان هیچ نوع پیامی که مبنی بر تغییر پالیسیهای شان باشد، به دست نیامده است، اما نظر به ملاقاتهایی که رییس جمهور افغانستان با قوای مسلح پاکستان، چه «آی اس آی» و چه لوی درستیز آن کشور داشت، به این نتیجه رسیده اند که گویا دیگر پاکستان و افغانستان مشکلات خود را به عقب گذاشته و یک صفحۀ جدیدی را باز کرده اند، اما عملیات تروریستی اخیر و به خصوص مسدود کردن سرحدات پاکستان به روی تاجران افغانستان و ایجاد موانع برای صدور اموال افغانستان به خارج از کشور، نشان دهندۀ این است که هنوز پاکستان با همان پالیسی کهنه پیوند داشته و نشانهیی از تغییر در پالیسی شان وجود ندارد.

گفتگوکننده: عارف فرهمند

ویراستار: روح الله یاسر