وبلاگ نویسی در تحولات سیاسی مصر چه نقشی دارد؟

در جمله وبلاگ نویسان که در خیزش مردم مصر علیه استبداد و سرکوبی نقش برازنده ای بازی کردند، علاء عبد الفتاح و زن اش منال حسن شامل بوند که با وبلاگ شان "منال و علاء" فعال بودند. همچنان باید از وائل عباس با وبلاگ اش تحت نام "آگاهی مصری" و خانم نوحه عاتف، نویسنده وبلاگ "شکنجه در مصر" نام برد.

در آغاز هدف مشترک مطرح بود

نوحه عاتف، خانم جوان وبلاگ نویس و پژوهشگر رسانه ها در گفتگو با دویچه وله گفت: "وبلاگ نویسان همه جریانات پیش از سقوط رژیم حسنی مبارک هدف مشترک داشتند، و آن نجات از دست این رژیم بود." او به عنوان نمونه در این مورد از اعلام همبستگی برای وبلاگ نویسان زندانی مثلاً عبدالمنین محمود از گروه اخوان المسلمین یاد می کند. در این مورد نخستین وبلاگ نویسانی که در راستای رهایی محمود مبارزه کردند، متعلق به جریان های لیبرال و چپ بودند.

نوحه می افزاید: "اما بعد از انقلاب علاقمندی مشترک بسیاری از وبلاگ نویسان تغییر کرد. مناقشات ایدیولوژیکی شدت یافتند." به خصوص بعد از سقوط رییس جمهور محمد مرسی، منازعه به دلیل قطبی شدن سیاسی روز افزون در جامعه مصری افزایش یافت. وبلاگ نویسان مشهور مصری می خواهند علیه چنین انکشافی مقاومت کنند. آنها خود را به عنوان عناصر فراحزبی تلقی می کنند.

نوحه در این باره می گوید: "این فعالیت های شان را در این راه ادامه می دهند تا از حقوق بشر مستقل از وابستگی های سیاسی دفاع کنند. آنها به انتقاد از اردو و اخوان المسلمین و نیز هرگونه روش های دیکتاتوری ادامه می دهند."

نقش وبلاگ نویسان تغییر نیافته است

احمد حجاب، وبلاگ نویس جوان نیز در گفتگو با دویچه وله تاکید می کند: "وبلاگ نویسان آواز عقلانی در وسط قطبی شدن روزافزون میان حامیان اردو و طرفداران اخوان المسلمین هستند." وبلاگ نویسان به تلاش های شان ادامه می دهند تا تخطی ها از حقوق بشر از جانب هردو جانب افشا شوند. "این همان نقش مشابه است که آنها در زمان قدرت شورای نظامی ایفا کردند."

حجاب همین طور باورمند است که خطر ها برای این وبلاگ نویسان همسان گذشته است. هیچ نهادی وجود ندارد تا از آنها حفاظت کند. آنها از زمان قدرت حسنی مبارک تا شورای نظامی و بعد زمان زیاست جمهوری مرسی تا امروز به خاطر حفظ جان و زندگی شان مطمئن نیستند. اما با وجود این همه از دید او "تفاوت بزرگ این است که مردم حالا خود را آزاد احساس می کنند و شمار بیشتر مردم وجود دارند که در باره سیاست حرف می زنند. مردم بعد از سقوط حسنی مبارک بازتر شده اند و دیگر ترسی ندارند."

جذابیت فیس بوک و تویتر

اما در توسعه وبلاگ نویسان قبل از همه به دلیل افزایش استفاده روزافزون رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک و تویتر تغییرات زیادی رونما شده است. به قول نوحه "انسان ها می خواهند دسترسی سریع تر به اطلاعات داشته باشند." در رسانه های اجتماعی این توسعه سریع تر است و خوانندگان می توانند از وبلاگ نویسان متعددی همزمان استفاده کنند.

احمد حجاب مطمئن است که از اهمیت وبلاگ ها کاسته نشده است، گرچه چنین چیزی غالباً چنین ادعا می شود. از دید او فیس بوک و تویتر فقط یک نوع از فعالیت های وبلاگ نویس ها است، بی دلیل نیست که از تویتر به عنوان "میکرو بلاگینگ" یاد می شود. او می افزاید: "دقیقاً بسیاری ها توسط رسانه های اجتماعی مشهور شده اند و به صورت شخصیت های اجتماعی درآمده اند."

عوض کردن وسایل رسانه یی بعضی از وبلاگ نویسان

وبلاگ نویسانی نیز هستند که حالا به همان روش قدیمی فعالیت می کنند. نوحه در این باره می گوید: "وبلاگ ها و رسانه های سنتی رشد یافته اند و نیز تاثیرگذاری متقابل میان آنها تغییر کرده است". به طور مثال وبلاگ نویس علاءعبدالفتاح زمانی گفته بود که روزنامه ها از میان می روند، "اما حالا او خود برای روزنامه ها می نویسد". وبلاگ نویسان دیگر در این میان در رسانه های تلویزیونی کار می کنند. از دید نوحه دلیل اساسی آن این است که شمار زیادی از کانال های تلویزیونی و روزنامه هایی اند که حالا به صورت حرفه یی کار می کنند و جریان های سیاسی متعددی را معرفی می کنند.

وبلاگ ها بازهم تاثیر گذار هستند

باوجود این تغییرات و یا درست به همین دلیل نفوذ وبلاگ نویسان در مصر بزرگ است. وبلاگ نویسان مصر مانند وائل عباس یا علاءعبدالفتاح با شمار هر یک 250 هزار و 480 هزار کاربر، آشکارا در رسانه های اجتماعی مصری پیش قدم مانده اند.