وفات اورزولا نوله؛ زنی که چهار دهه به کودکان افغان خدمت کرد
۱۳۹۸ شهریور ۲۴, یکشنبه
اورزولا نوله، خانم آلمانی که با شعار «صبر و استقامت» برای آموزش کودکان در افغانستان آستین بر زده بود، نزیک به چهار دهه زندگی اش را صرف خدمت و آموزش به کودکان، به ویژه دختران افغانستان کرد. خانم نوله میان مردم به ویژه باشندگان منطقه اندخوی در شمال افغانستان در سال های نخست به نام نوله و سپس مادر بزرگ شهرت داشت. او حتی در دوران طالبان نیز از فعالیت برای کودکان افغان منصرف نگردید. او به خاطر این فعالیت های خود، مدال شایستگی درجه یک فدرال آلمان را نیز به دست آورده بود.
سفر آموزشی نوله از کجا آغاز شد؟
اورزولا نوله ۳۵ سال پیش هنگامی که به دیدن دخترش به پاکستان می رود، به یکبارگی توجه اش به کوکان مهاجر افغان جلب می شود. پس از جستجو در می یابد که کودکانی که از جنگ فرار کرده اند، به دور از آموزش و در بی سرنوشتی به سر می برند.
با توجه به همین وضعیت، تصمیم می گیرد تا این کودکان را از چنان وضعیت نجات بدهد. او در گام نخست برای این کودکان در کمپ پناهجویان یک کورس سوادآموزی ایجاد می کند و به جمع آوری اعانه و پیدا کردن تمویل کننده تلاش می کند.
او در سال ۲۰۱۲ به دویچه وله گفته بود که در شروع فعالیت اش، به والدین و رهبران مذهبی شرط گذاشته و گفته بود: «در صورتی برای کودکان تان مکتب می سازیم که دختران را شامل مکتب بسازید.» این طرح وی در آن زمان موفق گردید.
حتی زمانی که طالبان در افغانستان به قدرت رسیدند و مکاتب دخترانه را بسته و معلمان زن را خانه نشین ساختند، اورزولا نوله از فعالیت دست برنداشت و در آن زمان ۱۹ مکتب خانگی را حمایت می کرد تا دختران به گونه مخفیانه بتوانند سواد بیآموزند.
ثمرات و خاطراتی که جاودانه می مانند
همکاران نوله در افغانستان سوگوار اند. هرچند آنان نبود او را ضایعه ای جبران ناپذیر می دانند، اما می گویند که آنچه را از او آموخته اند، ادامه خواهند داد و برنامه های ناتمام اش را به فرجام خواهند رساند.
یکی از کسانی که بیش از ۲۰ سال با این زن آلمانی همکار بوده است، فقیر احمد هاشمی، مسؤل دفتر «اتحادیه مکاتب افغانستان» در کابل است. او زمانی که در پاکستان مهاجر بود و در کمپ های مهاجران به سر می برد، با خانم نوله آشنا شده بود. هاشمی گواه بوده است که چگونه با تلاش های فراوان خانم نوله برای نخستین بار در کمپ های مهاجرین افغان در پاکستان برای کودکان کورس های آموزشی ایجاد شده بود.
او از آخرین سفر این زن آلمانی به افغانستان که سه سال پیش به عمر ۹۱ سالگی صورت گرفت، چنین حکایت می کند: «وقتی نوله برای آخرین بار به افغانستان آمد، به سوی تاشقرغان سفر داشتیم. فصل بهار بود و همه دشت ها سرسبز. نوله گفت که این دشت ها بسیار زیبا اند. ما به رسم افغانی گفتیم چشمان شما زیباست. او دوباره گفت بلی، این به خاطر عینک هایم است.»
سید آصف سادات، مسؤل «اتحادیه مکاتب افغانستان» در ولسوالی اندخوی با خانم نوله یازده سال پیش آشنا شده بود. او در حالی که بغض گلویش را می فشارد، در باره نوله سخن می گوید و از خاطرات او یاد می کند. سادات می گوید که نوله همیشه همکاران زیردست اش را به استقامت و شجاعت تشویق می کرد. سادات که نوله را یک زن شجاع و مهربان خطاب می کند، یکی از خاطرات اش را با او چنین بیان می کند: «همیشه می گفت مرا نوله صدا بزنید [نه مادر کلان]. در آخرین بار دو شب در مزار شریف بودیم. من برنج نمی خوردم. مرا گفت بخور ضرر ندارد، از زندگی نترس.»
سومن سادات که هفت سال پیش در یکی از مراکز ایجاد شده توسط این زن آلمانی درس خوانده است، اکنون مسؤل بخش امور زنان این مرکز در ولسوالی اندخوی است. او می گوید: «زحماتی که خانم نوله به خاطر معارف افغانستان کشیده است، مردم منتدار و سپاسگزارش هستند.»
کارهای ماندگار نوله برای کودکان افغانستان
اوزلا نوله در سال ۱۹۸۴ «اتحادیه مکاتب افغانستان» را ایجاد کرد. کارهای این اتحادیه در بخش آموزشی و ساختن مکاتب بود و نخستین کارهایش در ولسوالی اندخوی ولایت فاریاب بود. آمار این اتحادیه حاکی است که در حدود ۵۸ مکتب با ساختمان های عصری در این ولسوالی به حمایت این زن آلمانی و تیم همکارانش ساخته شده اند که در این مکاتب ۴۷ هزار و ۲۸۶ دانش آموز مصروف آموزش هستند.
سید آصف سادات در این باره می افزاید: «هیچ طفلی در اندخوی، در روی زمین نشسته درس نمی خواند. هر مکتب میز، چوکی و تعمیر دارد که همه از برکت خانم نوله می باشد.»
این خانم در کنار این مکتب ها دست به ایجاد مراکز آموزشی نیز زد. نخستین مرکز آموزشی بنام «مرکز آموزشی اندخوی» بود که در این مرکز به ۱۳۰۰ شاگرد در بخش های کمپیوتر، زبان انگلیسی، رسامی و علوم ساینس آموزش داده می شود. افزون بر این در این مرکز به دختران و زنانی که از سواد محروم اند، کورس های سود آموزی و آموزش های حرفه یی به ویژه خیاطی و یخن دوزی ایجاد شده اند. بنیاد این مراکز را نیز بانو نوله، این زن با استقامت آلمانی گذاشته است.
اورزلا نوله در سال ۲۰۱۴ در ولایت های کابل، سمنگان و بلخ نیز به ایجاد کورس های آموزشی برای دانش آموزان به ویژه دختران و زنان و همچنان ساخت و ساز مکاتب آغاز کرد. ساختمان ۱۶ مکتب در بلخ به کمک خانم نوله ساخته شده است. در ولایت سمنگان نیز۹۰ درصد کار ساخت دو مکتب تکمیل شده است. مراسم خاکسپاری خانم اورزولا نوله ساعت ۱۲ چاشت، شانزدهم سپتمبر در گورستان آویندروف در هامبورگ آلمان برگزار می شود.