پناهجویان خارجی به دنبال تابعیت در افغانستان

حدود دو میلیون آواره افغان در پاکستان و تقریبا یک میلیون تن در ایران به سر می برند. بسیاری سعی می کنند به کشورهای اروپایی راه پیدا کنند. فرار از افغانستان برای دست یابی به یک زندگی بهتر امری معمول است. اما در مورد پناهجویان خارجی که در افغانستان به سر می برند و خواهان گرفتن تابعیت این کشور می باشند، کمتر گزارش می شود.

امیر حمزه حلیموف، بیست سال پیش زادگاهش تاجیکستان را به مقصد افغانستان ترک کرد. او در این مدت پابه پای افغان ها جنگ و گریز را تجربه کرده، به پشاور مهاجر شده و با آرام شدن اوضاع دوباره به افغانستان برگشته است.

حلیموف حالا با دو پسرش در اتاق کوچکی زندگی می کنند که وزارت مهاجرین و عودت کنندگان در اختیار آن ها قرار داده است. او می گوید به دلیل نبود قانون تابعیت در بی سرنوشتی به سر می برد. این پناهجوی تاجیک گفت: «تاحال در این جا قبول نشده ایم. برای ما کار نداده اند. تاحال وزارت مهاجرین به ما اعاشه می داد. اما سه ماه است که اعاشه ما قطع شده. ما حالا از دکان ها و مغازه ها قرض می کنیم و می خوریم.»

بخشی از خانواده حلیموف حالا در تاجیکستان زندگی می کنند، اما آن ها حق برقراری ارتباط تلیفونی را ندارند. این شهروند تاجیک می گوید، اگر به کشورش باز گردد، جانش صد درصد در خطر است. حلیموف علیه حکومت های کمونیستی در تاجیکستان مبارزه کرده است.

سرگران و بی‌سرنوشت

حلیموف می گوید به دلیل نداشتن تابعیت در وضعیت دشواری زندگی می کند: «شش سال است که بین وزارت عدلیه، داخله، وزارت خارجه، یو ان اچ سی آر، ریاست جمهوری، اداره امور و وزارت کار و امور اجتماعی سرگردان هستیم.»

وزارت مهاجرین می گوید در حال حاضر بیش از 150 تن از کشورهای ایران، تاجیکستان، بنگله دیش، عراق و پاکستان در افغانستان به سر می برند. استقلال طلبان کشمیری، مسلمانان چین، و جنگجویان تاجیک پناهجویانی اند که هرگز حاضر به برگشت به کشور خودشان نیستند.

وزارت مهاجرین و عودت کنندگان می گوید براساس حس بشر دوستی چهار پناهجو را در مهمان خانه اش جای داده است. حلیموف با دو فرزندش و یک شهروند ایرانی در این مهمان خانه زندگی می کنند. اما شهروند ایرانی حاضر به مصاحبه نشد.

دو پسر حلیموف در لیسه حبیبیه درس می خوانند، ولی آن ها به دلیل بیکاری و فقر در شرایط ناگواری به سر می برند. این پناهجویان به دلیل نداشتن تذکره تابعیت افغانستان نمی توانند کار کنند.

نبود قانون تابعیت

افغانستان در حال حاضر قانون تابعیت ندارد. مسوولان وزارت مهاجرین و عودت کنندگان می گویند در حال تدوین مسوده این قانون هستند.

اسلام الدین جرات، سخنگوی وزارت مهاجرین و عودت کنندگان در گفتگو با دویچه وله گفت: «کار بر قانون پناهندگی به شدت جریان دارد. ما امیدواریم این قانون پاس شود و ما بتوانیم در تشکیل وزارت مهاجرین ریاست امور پناهندگان ایجاد کنیم.» جرات می گوید به دلیل نبود قانون تابعیت، این وزارت رهنمود مشخصی برای تنظیم امور اتباع خارجی ندارد.

حکومت افغانستان چندی پیش به چهار شهروند ایرانی تابعیت داد. این چهارتن براساس قانون تابعیت دوران طالبان دارای شرایط لازم بودند. ولی حالا وزارت مهاجرین می گوید قانون طالبان دیگر قابل اجرا نیست و قرار است قانون جدیدی تصویب شود.

براساس قانون دوران طالبان در صورتی که اتباع خارجی پنج سال در افغانستان زندگی کنند و یا همسر افغانی بگیرند، می توانند تابعیت این کشور را به دست آورند.

تابعیت کشورهای ثالث

آقای جرات می گوید شماری از این پناهجویان می خواهند از افغانستان به کشور سومی پناه ببرند: «شماری بیشتر پناهجویان خواهان تابعیت کشور ثالث هستند. چون ورود آن ها به افغانستان آسان بوده، این جا آمده و در خواست پناهندگی شان را به یو ان اچ سی آر داده اند.»

در برخی از کشورها پناهندگان خارجی حق دارند علیه حکومت و نظام کشورهای خودشان فعالیت های سیاسی داشته باشند. ولی در افغانستان تاکنون اجازه فعالیت های سیاسی به پناهجویان داده نشده است.

آقای جرات در این مورد می گوید: «این ها در حال حاضر به صورت موقت در این جا زندگی می کنند و نمی توانند علیه کشورهای خودشان فعالیت سیاسی داشته باشند. در قانون جدید مشخص خواهد شد که آیا آن ها چنین حقی دارند یانه.»

پناهجویانی که به افغانستان آمده اند، خواستار روشن شدن سرنوشت شان هستند. آن ها جای مشخصی برای زندگی ندارند و منتظرند تا با تصویب قانون جدید، به عنوان شهروند افغانستان قبول شوند.