چگونه قاری نایب موفق به حمله در داخل پایگاه بگرام شد؟

این مقام‌های حکومت افغانستان که نام شان ذکر نشده، گفته اند که به تکرار از نیروهای امریکایی خواستار شریک سازی معلومات راجع به کارمندان و کارگران محلی پایگاه نظامی بگرام شده بودند تا «افراد مظنون در میان آ‌ن‌ها» مورد بررسی قرار گیرند، اما این درخواست‌ها رد گردیدند.

کاپیتان ویلیام سالوین، سخنگوی نیروهای ناتو در پاسخ به سوال رویترز در این رابطه گفت که نیروهای ناتو «به صورت روزمره با نیروهای امنیتی افغانستان روی همه عناصر امنیتی به شمول شریک سازی اطلاعات همکاری می‌کنند.»

او گفت: «ما مناسبات کاری قوی و روزمره خود با شرکای افغان مان را حفظ می‌کنیم، اما به دلایل امنیت عملیاتی، ما مشخص ساخته نمی‌توانیم که کدام معلومات را شریک ساخته ایم.»

مقام‌های افغان گفته اند که اردوی ایالات متحده امریکا حالا همکاری نزدیک دارد. وحید صدیقی، سخنگوی والی پروان، جایی که پایگاه بگرام موقعیت دارد، گفت: «بعد از این حمله، نیروهای امریکایی موافقت کردند که معلومات راجع به کارگران افغان شان را با ما شریک سازند.»

بعد از حمله بر پایگاه هوایی بگرام که چهار کشته و ۱۶ زخمی به جا گذاشت، مقام‌ها دریافتند که عامل این حمله قاری نایب نام داشته و پیش از این که به روند صلح بپیوندد، عضو مشهور طالبان بوده است. او تحت نام جعلی قاری عنایت در این پایگاه امریکایی‌ها کار می‌کرده است.

این نخستین حمله در داخل پایگاه ناتو بود که از تدابیر شدید امنیتی برخوردار است. این حمله سوال‌هایی را در مورد بازرسی و گزینش کارگران محلی نیروهای ناتو و همچنین برنامه‌های بازگشت شورشیان به زندگی عادی برانگیخته است.

بعد از این حمله، پایگاه هوایی بگرام تقریباَ بسته است و تنها شمار محدود کارگران افغان اجازه وارد شدن به آن را دارند. پولیس بگرام گفت که تنها ۲۰۰ نفر از حدود سه هزار کارگر افغان اجازه رفتن به سر کار در داخل این پایگاه را دارند.

پیوستن به پروسه صلح

تا دوازدهم نوامبر که این حمله صورت گرفت، قضیه قاری نایب ممکن است به عنوان یک موفقیت در تلاش بازگشت اعضای طالبان از شورشگری به زندگی عادی تلقی می‌شد.

صدیقی گفت: «او یک عضو سابق طالبان بود... مدت زمان طولانی در داخل پایگاه کارکرده و اعتماد کسب کرده بود و براساس همین اعتماد بود که او توانست این حمله را انجام دهد.

نایب در اوایل ۲۰۱۲ به روند صلح پیوست و یک کورس ۹ ماهه را در مرکز آموزش‌های فنی حرفوی افغان – کوریا در داخل پایگاه بگرام به انجام رساند. او در این کورس زبان انگلیسی، استفاده از کمپیوتر و تعمیر موتر را یاد گرفت. نایب مانند بسیاری دانشجویان دیگر این مرکز، فوراَ پیشنهاد کار دریافت کرد.

اعضای خانواده نایب به رویترز گفته اند که او بعد از سپری کردن بازرسی امنیتی به شمول دادن نشان انگشت و اطلاعات بایومتریک، به کارش به عنوان تعمیرکار موتر برای شرکت «فلور» در داخل پایگاه بگرام شروع کرد.

شرکت متذکره گفته است که یک قراردادی فرعی او را به کار گرفته بود: «ما کارگران افغان را به صورت مستقیم در بگرام استخدام نمی‌کنیم. علاوه بر آن، بازرسی و بررسی امنیتی کارگران براساس پروسه تجویز شده از سوی حکومت ایالات متحده صورت می‌گیرد. ما از این پروسه متابعت کرده و قرادادی‌های فرعی نیز مکلف به انجام آن هستند.»

نایب که حدود ۲۵ سال سن داشت، در شفت شبانه از ۵ شام تا ۶ صبح کار می‌کرد و حدود ۲۰ هزار افغانی در ماه معاش داشت. گلالی، مادرش گفت که معاش او در ماه مارچ به ۳۰ هزار افغانی افزایش یافته بود.

به گفته خانواده، رئیس نایب از او خیلی راضی بوده و به او اعتماد داشت و غالباَ مواد غذایی و نوشیدنی می‌داد تا برای اعضای خانواده خود ببرد.

گلالی که در اتاق پسرش صحبت می‌کرد، گفت که در یازدهم نوامبر نایب مثل همیشه ساعت چهار بعد از ظهر سر کار رفت و فردا صبح «صدای بلند انفجار» شنیده شد. او از مقام‌ها می‌خواهد که جسد پسرش را بدهند تا دفن کند.

نیروهای امریکایی و ناتو تحقیق می‌کنند که نایب چگونه توانسته بود از کمربندهای امنیتی که شامل چندین پسته بازرسی و اسکنر بدن است، عبور کند.

مقام‌های افغان پدر و برادرزاده نایب را به هدف تحقیق بازداشت کرده اند.

ظن قبلی

گروه طالبان مسئولیت این حمله را اندکی بعد از وقوع حمله به عهده گرفته و گفته بود که حمله کننده یک جنگجوی آن‌ها بوده است. این گروه گفته بود که چهار ماه می‌شد این حمله را طراحی می‌کردند.

معلوم نیست که چه زمانی و چرا این میکانیک نرم‌زبان دوباره به طالبان پیوسته و یا این که اصلاَ از این گروه جدا نشده بود.

مسئولان امنیتی افغانستان گفتند که پنج سال قبل نایب به انجام یک حمله راکتی مظنون بود و برای فرار از بازداشت، چند روز مخفی شده بود. اما مقام‌ها ارتباطی میان او و حمله راکتی نیافتند.

مادرش تاکید می‌کند که نایب بیگناه است: «پسرم قلب یک فرشته را داشت. او مجرم نبود، به هیچ صورت.»

حدود ۱۱ هزار شورشی به برنامه‌های مصالحه و آشتی پیوسته اند، اما معلوم نیست که چه تعداد آن‌ها زندگی ملکی و صلح آمیز را حفظ کرده اند. یک اداره ناظر ایالات متحده اخیراَ گفت که این برنامه‌‌ها «ظرفیت نظامی گروه‌های مخالف مسلح را تقلیل قابل ملاحظه‌ای» نداده است.

حکومت ۱۵۴ مورد از بازگشت این افراد به جنگ را ثبت کرده است، اما مقام‌ها می‌گویند که شمار اصلی به مراتب بالاتر از این است.

یکی از وابستگان قاری نایب به رویترز گفت: «حتی اگر او خود را انفجار داد، امریکایی‌ها را کشت و زخمی کرد. او به هیچ افغانی ضرر نرساند.»

 af/rr (Reruters)