کوچکترین اقلیت در اروپا؛ روما در مسیر گذر از زندگی سنتی

آتاناس ستویانوف در شانزده سالگی ازدواج کرد. فامیل او حالا ماهانه با ۲۵۰ یورو زندگی می کند. آتاناس می گوید: «من تنها جوان روما بودم که از گروه خود جدا شدم و به دانشگاه رفتم».

حالا آتاناس ۳۰ ساله است. او در یک قریه کوچک در شمال بلغاریا بزرگ شد. او متعلق به یک گروه بزرگ از قوم روما است که آهنگری می کنند. نفوس این قوم در بلغاریا به حدود ۱۰ هزار تن می رسد. پدر کلان و اجداد آتاناس هم، همه آهنگر بودند. این حرفه به پدر آتاناس هم رسید. وقتی که حکومت کمونیستی در بلغاریا به پایان رسید، دیگر این حرفه چندان مهم نبود. بنابراین پدر او به عنوان راننده و مستری تراکتور مشغول به کار شد. هیچ یک از اجدادش تا به این سطح آموزش ندیده بودند و پیش نرفته بودند.

آتاناس ستویانوف با صدای آرام می گوید: «در گروه قومی ما، هنوز هم نوجوان در سن ۱۴، ۱۵، ۱۶ سالگی ازدواج می کنند. همین مسئله یکی از دلایلی است که هیچ جوانی نمی تواند حتا صنف هشت (مکتب ابتدایی در بلغاریا) را خلاص کند». او در ادامه قصه می کند: «وقتی من مکتب ابتدایی را خلاص کردم، هیچ کس انتظار نداشت تا من به درسم ادامه بدهم به خصوص این که ما در قریه زندگی می کردیم و این کار بسیار غیرعادی بود».

کوچکترین اقلیت در اروپا

قوم روما بزرگترین اقلیت در اروپا است. این قوم در بیشتر کشورهای اروپایی با تبعیض و فقر روبرو است. فقر و بینوایی ۸۰ درصد روماها را تهدید می کند. بسیاری از آنها در جمع قوم خود مانده اند و زاغه نشین هستند. آنها به مکاتب مخصوص خود روماها فرستاده می شوند. به گفته کمیسیون اروپا در کشورهای بلغاریا، مجارستان (هنگری) و سلواکیا، ۶۰ درصد اطفال روماها به مکاتب مخصوص فرستاده می شوند؛ جایی که نظام درسی بسیار بد است و کودکان روما هیچ تماسی با دیگر اطفال ندارند.

با این همه آتاناس ستویانوف توانست تا گلیمش را از آب بکشد. با وجود این که او زود ازدواج کرده بود و علیرغم این که پدر و مادرش خوش نداشتند او درس بخواند و نمی توانستند او را حمایت کنند، آتاناس به راه خود ادامه داد. آتاناس قصه می کند: «من هیچ وقت نتوانستم قبول کنم که راننده تراکتور بشوم. نه این که این کار را نتوانم، بلکه فکر کردم که می توانم کارهای بیشتری انجام دهم؛ مثلا درس بخوانم و یک کار اداری پیدا کنم».

حالا آتاناس در یک موسسه غیردولتی در بروکسل کار می کند. کار این موسسه ادغام روماها در اروپا است. هم اکنون او درحال برگزاری یک کنفرانس برای کمیسیون اروپا درباره "جایگاهی برای روماهای اروپا" است. در این کنفرانس بررسی می شود که چگونه روماها بتوانند به تحصیلات بهتر و شغل دست یابند. مکاتب جداگانه برای اطفال روما بزرگترین مشکل است که در این کنفرانس به آن نیز پرداخته می شود.

ورا ژروفا، مسئول کمیسیون اروپا در امور قضایی و برابری می گوید: «اروپا نباید اجازه بدهد که روماها نتوانند به توانایی بالقوه خود برسند». او در ادامه می گوید: «شمار رو به افزایش جوانان روما که سواد ندارند و بیکار هستند، نگران کننده است. سیاستگزاران باید دلایل این معضل را پیدا و با آن مقابله کنند».

حکومت بلغاریا اتهام تبعیض علیه روماها را کتمان می کند

زورنیتسا روسینوفا، معین وزارت کار و امور اجتماعی بلغاریا می گوید که مکتب جداگانه روماها مشکل محسوب نمی شود. او در مصاحبه با دویچه وله گفت: «حتا در قریه های کوچک نیز چند مکتب از این نوع وجود دارد؛ چون نفوس روماها زیاد است. اما در حال حاضر در حال اصلاح نظام تعلیمی هستیم. بیش از ۱۷ هزار طفل روما در مکاتب هستند که ما از آنها با بسته های کمکی مالی حمایت می کنیم. در برخی موارد نیز به آنها مواد غذایی، لباس و کتاب می دهیم».

آیا علیه روماها تبعیض وجود دارد؟ والری سیمونوف، معاون نخست وزیر بلغاریا و مسئول ادغام اقلیت ها در پارلمان این کشور قرار است که به زودی به خاطر اظهارات نفرت آمیز علیه روماها در یک محکمه بلغاریا حاضر شود. او گفته است که روماها "متکبر، متخلف و وحشی هستند" و زن های آنان "غرایز سگ های خیابانی را دارند".

زورنیتسا روسینوفا درباره این مسئله به دویچه وله گفت که "همه کشورهای اروپایی می خواهند که از شهروندان خود مراقبت کنند؛ ما هم می خواهیم چنین کنیم. چیزی که برای ما بسیار مهم است، این که حکومت بلغاریا یک حکومت تبعیض گر نیست". او در ادامه گفت: «در بلغاریا هیچ تبعیضی علیه روماها وجود ندارد».

 آلبرشت لیا / ع. ح.