گزارش عفو بين المللي درمورد وضع حقوق بشردرافغانستان درسال 2006

حکومتداري ضعيف ، قدرت قوماندانهاي محلي و تاثير مواد مخدر ، حاکميت قانون وحقوق بشررا مانع مي شوند. دواير امنيتي حکومت با مصئوونيت ازبازخواست ومجازاتي که دارند مرتکب تخطي ازحقوق بشر مي شوند. درساحه ادارات قضايي ، پليسي و امنيتي اصلاحات اندکي صورت گرفته است. خشونت عليه زنان ادامه دارد. مدافعان حقوق بشر ، به شمول زنان هدف حملات قرارگرفته وکشته مي شوند. روزتا روز سخن گفتن عليه کساني که حقوق بشررا پامال مي کنند وتقاضا براي عدالت خطرناکترمي گردد.

پس منظر

درماه فبروري؛ پيمان افغانستان جهت طرح اصلاحات واولويتها براي پنج سال آينده تدوين شد. حکومت افغانستان وشرکاي بين المللي اش روي حمايت مالي ونهادي وسازوکارهاي نظارت برآن توافق کردند. ساحات کليدي پيمان افغانستان ، عبارت اند از امنيت ، حکومتداري ، برقراري قانون وحقوق بشروهمچنان توسعه اقتصادي واجتماعي .

فقدان حکومتداري خوب وفقدان حاکميت قانون براي برقراري يک جو مصئوونيت ازبازخواست ومجازات کمک کرده است. مقامات حکومتي وقدرتمندان محلي مسئوول اعمال شان نبوده اند و دسترسي اندکي به اجراي عدالت بوده است.

تشديد منازعه موجب نا آرامي گسترده اجتماعي شده است. همه جناحهاي درحال منازعه به شمول نيروهاي بين المللي ونيروهاي افغان مسئوول تامين امنيت وطالبان ، با معاف بودن ازبازخواست ومجازات مرتکب پامال نمودن قوانين بين المللي انساني و حقوق بشرشده اند.

مدافعان حقوق بشر که بسياري آنان زنان بوده اند ، هنگامي که مي خواسته اند از حقوق بشرحمايت کنند ؛ مورد تعجيز ، ارعاب ودست کم در يک مورد قتل قرارگرفته اند. دفاع ازحقوق بشربسيارخطرناک شده است. مکاتب توسط آناني که مخالف حکومت ومخالف تعليم وتربيت دختران بوده اند، سوختانده شده اند ومعلمان مورد حمله قرارگرفته وبه قتل رسانده شده اند.

منازعه ، خشکسالي و سيل دربخشهاي مختلف کشور درسرتاسرسال مردم را به بيجا شدن مجبورساخته اند، اين درحالي است که کشورهاي همسايه ايران وپاکستان مي خواهند شمارپناهگزينان را کاهش بدهند. شمار افغانهايي که ازاين کشورها برمي گردند کاهش يافته است. .

منازعه

تشديد منازعه درجنوب وشرق تاثير تعيين کننده اي برحکومتداري درساير بخشهاي کشوردارد. هزاران افغان مجبورگشته اند که به خاطر منازعه وخشکسالي خانه هاي شان را ترک بگويند.

نيروهاي بين المللي کمک به امنيت ناتو – آيساف – ساحه عملياتش را درجنوب افغانستان توسعه داده ومتمرکز به باثبات ساختن وامنيت مي باشند. عمليات آزادي مدام تحت فرماندهي ايالات متحده امريکا ، چنانکه گفته مي شودعملياتهايي عليه هراس افگني انجام مي دهد.

سازمانهاي حقوق بشر و ملل متحد نگراني عميقي نسبت به طرزرفتارنيروهاي افغان ونيروهاي بين المللي نشان داده اند. ملل متحد معمولاً کشته شدن غيرنظاميان را توسط طالبان تقبيح نموده ومکرراً ازنيروهاي افغان ومقامات ايالات متحده امريکا تقاضا نموده است تا درجنگ عليه شورشيان حفاظت جان غيرنظاميان را تامين نمايند.

نيروهاي امريکايي پيوسته اين را رد مي نمايند که حقوق اساسي برخي زندانيان دربگرام سلب شده باشد. هرچند به نظرمي رسد موارد اندکي وجود داشته باشند که درآن ادعاي بدرفتاريهاي بزرگ مطرح باشد؛ با آنهم فقدان اطلاعات درمورد زندانيان واطلاع نداشتن خانواده هاي شان ازاين زندانيان موجب ادامه نگرانيها مي گردد. آيساف زندانيان را به توقيفگاه هاي مقامات افغانستان مي سپارند، دراينجاها امکان نظارت براينکه چگونه با آنها رفتارمي شودکافي نيستند . بمباردمانهاي هوايي درعمليات آزادي مدام و آيساف درمواردي غيرمتناسب بوده اند.

درماه جولاي نماينده خاص دبيرکل ملل متحد براي افغانستان درمورد برهم خوردن وضع امنيتي درجنوب کشورابرازنگراني نموده وخواهان کاربيشتردرساحه توسعه وهمچنان مداخله نظامي ودپلوماتيک بيشتربراي جلوگيري ازخشونتهاي فزاينده شد.

ظهورمجدد طالبان

طالبان با استفاده از يک فضاي بي قانوني به ويژه درجنوب افغانستان ظهورمجدد قابل ملاحظه اي داشته اند. نيروهاي طالبان با به کارگيري اعمال خشونتبار بي تفکيک ونامتناسب ، با کشتن کساني که درجنگ داخل نبوده اند وبا بدرفتاري وشکنجه کساني که برآنها کنترول موثرداشته اند، مسئوول تخطي ازقوانين بين المللي انساني مي باشند. به طورنمونه دربافت آنچه ظاهراً محاکمه خواند مي شود، دست کم يازده نفرکشته شده اند. شمارواقعي کساني که بدين ترتيب کشته شده اند، بسياربلند ترازاين مي باشد.

حکومت ضعيف

ساحه اقتدارحکومت محدود بوده است. حکومتداريهاي موازي وحل منازعات حاکم بوده اند.

نبود امنيت مانع حاکميت قانون بوده ويک جو معافيت ازبازخواست ومجازات ايجاد کرده است. واليان برخي ولايات به طورمستقل از حکومت مرکزي عمل کرده اند وبا معافيت ازبازخواست ومجازات حقوق بشر را پامال نموده اند. با وجود انتصاب قضات ستره محکمه و سايرمقامهاي عالي قضا ، اصلاحات وبازسازي بخش قضايي کند بوده است. نيروهاي امنيتي افغان ، به ويژه پليس ونمايندگان رياست امنيت ملي متهم به زنداني ساختنهاي غيرقانوني ، شکنجه وساير انواع بدرفتاري بوده اند.

به نظرمي رسد که موقعيت قانوني نيروهاي بين المللي ، آنها را فراترازدسترس قانون افغانستان قرارداده است ، وناکامي آنها درفراهم آوردن زمينه برطرف شدن خشونت ، مانع حاکميت قانون شده است.

علاوه براين فساد اداري و تجارت مواد مخدر مانع تامين عدالت توسط حکومت شده است. زندانهاي خصوصي که توسط قوماندانهاي منطقه اي اداره مي شوند ، ادامه داشته اند. درماه نومبر لوي ثارنوال اعلام "جهاد" عليه فساد نمود.

دراوايل ماه مارچ مقامات افغاني اي که توسط نيروهاي بين المللي حمايت مي شدند، با يک قيام درون زندان مواجه شدند که دست کم پنج نفر درآن کشته شدند. زندانياني که با طالبان ارتباط داشتند، درزندان پلچرخي عليه لباس متحدالشکل جديد که توسط رژيم تعيين شده بود، اعتراض کردند وکنترول زندان را دردست گرفتند.

گفته شده است که درماه جولاي حکومت اعلام کرد ، درنظردارد تا اداره امربه معروف ونهي ازمنکررا که يک ارگان حکومتي بود ، و تخطيهاي متعدد ازحقوق بشر به ويژه عليه زنان را دردوران حاکميت طالبان مرتکب شده بود، دوباره تاسيس بکند. اطمينان داد شده است که به اين دايره عين وظايف گذشته داده نخواهد شد.

زنداني ساختنها توسط نيروهاي بين المللي

نيروهاي امريکايي به زنداني ساختن حدود 500 محبوس که متهم به ارتباط داشتن با طالبان والقاعده مي باشند درپايگاه هوايي بگرام ادامه داده است.

درماه جنوري يک محکمه نظامي دربگرام يک مقام نطامي امريکايي را مقصربه بدرفتاري با يک زنداني شناخته وبه چهارماه زندان محکوم ساخت . وي متهم بود که درماه جولاي درپايگاهي واقع درارزگان برسينه ، بازو وشانه هاي زنداني اي ضربت وارد آورده است.

حدود 35 زنداني افغان از توقيفگاه امريکا درخليج گوانتانامو رها شده وبه افغانستان برگردانده شده اند. تدارکات درزندان پلچرخي که با تدابيرزياد امنيتي توام است، ادامه دارد وانتظارمي رود درسال 2007 بقيه افغانهاي زنداني درگوانتانامو به آنجا انتقال داده شوند.

حقوق زنان ومدافعان حقوق بشر

وضع مدافعان حقوق بشر خراب شده است . اعضاي کمسيون مستقل حقوق بشرافغانستان که نمايندگي از سازمانهاي ملي حقوق بشر مي کنند، با تهديد روبرشده اند.

اصلاحات قانوني اي که براي حمايت اززنان طرح شده بودند تطبيق نگرديده اند وزنان به زنداني بودن شان به خاطردرهم شکستن رسوم اجتماعي ادامه مي دهند. شمارواقعاتي که زنان به خاطر " عزت " کشته شده اند وخودرا نابود کرده اند افزايش يافته است.

به تاريخ 25 ام ماه سپتمبر صفيه عمه جان رئيس بخش قندهاروزارت امورزنان توسط افراد مسلح موترسايکلي سواري به قتل رسيد. . افرادي که منسوب به حزب اسلامي بودند دررابطه با قتل وي دستگيرشدند. روساي امورزنان درسايرولايات نيز مورد تهديد وارعاب قرارگرفته اند.

عدالت انتقالي

حکومت گامهاي اندکي براي حمايت ازبرنامه عمل عدالت انتقالي که دراواخر سال 2005 تصويب شده است برداشته است . سازوکاري براي دقت کردن در مقرريهاي سياسي به وجود آمد ودرماه دسمبر رئيس جمهوررسماً برنامه عمل را به راه انداخت . با اينهم تلاشها براي به عدالت سپردن متهمان به پامال نمودن حقوق بشرناکام شد.

آزادي بيان

آزادي بيان به طورمعقولي به خوبي رعايت شده است ، هرچند تلاشهايي براي محدود ساختن آن وجود داشته است.

رياست امنيت ملي مباحثه روي وضع امنيتي کشوررا منع قرارداده است ورئيس پارلمان پيشنهاد نموده است تا " آزادي صحبت با مطبوعات " اعضاي پارلمان محدود گردد.