گفتگوبا طارق نبی استاد دانشگاه هرات

دویچه ویله : شورای سنلیس که بیشتردرمورد موادمخدرکاروتحقیق می کند اخیراً گزارشی را درلندن به نشرسپرده وازاوضاع وناآرامی ها درجنوب افغانستان سخن گفته وبه دولت افغانستان هشدارداده است که دراستراتیژی اش تغییراتی بیاورد. البته بسیارازتحلیگران غربی ناآرامی های جنوب افغانستان را خطرجدی دانسته نقدونظرات درمورد دولت افغانستان داشته اند.آقای طارق نبی ؛شما به عنوان روزنامه نگاراوضاع جاری افغانستان را چگونه بررسی می کنید؟

طارق نبی : اوضاع کشوربه تناسب ماههاوسالهای گذشته ، البته منظور چهارسال اخیراست، اوضاع سیه وخرابی است وهمه ازاین جریانات متاثرومتالم اند.

همه انتظارداشتند که اوضاع افغانستان ، اوضاع امنیتی ، اقتصادی واجتماعی وفرهنگی روبه بهبودی برود. با تاسف ما در ماه اخیرشاهد این هستیم که اوضاع سیرنزولی خودرا دارد می پیماید وباعث تاثرهمه ای افراد ملت افغانستان شده است وهمین طورپیش می رود.

نظرشخص من اینست که عوامل این را می شود به دوسته تقسیم کرد؛عوامل داخلی وعوامل خارجی . علت اصلی این اوضاع واحوال ، به نظرشخصی من این است که تقدیرنویسان کشورافغانستان ، دیگران اند.

دویچه ویله : آقای نبی ؛ منظورشماازتقدیرنویسان خارجی چه است؟

طارق نبی : منظورازتقدیرنویسان خارجی کسانی اند که نه ازحالا بلکه ازمدت ها پیش، که از زمان تجاوزیا قبل ازتجاوزشوروی ها به افغانستان آغازمی شود، نقش داشته اند ؛که دراین سه دهه ای اخیرشکل متبارزرا به خود گرفته ورنگ های متفاوت را ازخود نشان داده اند. فعلاً طبق برداشت ما ، اوضاع بسوی می رود که گویا دارد ازکنترل خارج می شود. به نظرمن تقدیرنویسان خارجی، یادیگران،طبق سناریوپیش می رود ومویی هم درآن تفاوت نیامده است.

من قضیه ناآرامی های اخیردرجنوب افغانستان وبطورعموم ، حتا درغرب افغانستان را مرتبط به چند مساله می دانم . اولاً خیلی ها باوربراین دارند که آمریکا درعراق شکست خورده است . به نظرشخصی من هرگزشکست نخورده بلکه پیروزوبراوضاع حاکم است. اگریک سری جریانات گویی که درظاهربه نقص امریکا جلوه داده می شود ؛ آنها مسایلی اند که خود امریکا بوجود می آرود. وبعضی ازقوت های داخلی عراق را کمک می کند که تا یک مدت معین که آمریکا می خواهد به مقاومت خود ادامه بدهند. همچنان پلان ( برنامه )آمریکاست که جمهوری اسلامی ایران یا نظام اسلامی ایران ازروی نقشه جهان برداشته شود. بناءً وقتی که درعراق پیروزاست وپیروزمندانه می خواهد نظام ایران را ازصحنه سیاسی جهان بردارد؛ بهترین کسانی که می توانند با ایرانیان درمیدان نبرد روردروشوند ، به نظرمن طالبان هستند.

دویچه ویله : اما آمریکا درجنگ افغانستان تلفاتی داشته است وازنگاه نظامی این منطقی نیست که همزمان دردوجبهه بجنگد. چگونه قابل قبول است که امریکا بخواهد سربازانش دراین جنگ ها کشته شوند؟

طارق نبی : اولاً امریکایی ها دربرابرسود ی که ازسیطره برجهان ، برافغانستان ، ایران ویا عراق وخاورمیانه وشرق دور، می برند ؛ این تلفات ناچیزاست و این را همه باید قبول کنند.

چون طرح ، طرحی بسیاربزرگی است ؛ طرح جهانی سازی است . به اصطلاح منحیث پروژه جهانی سازی ، چه دربعد اقتصادی چه دربعد اجتماعی وفرهنگی وچه دربعدی سیاسی ونظامی ، دارد عملی می شود.

تجربه نشان داده است که این ابعاد صورت نخواهدگرفت مگراینکه توسط کسی که بدست وی عصایی (چوبی) باشد تا توسط آن بتواند قدرت نمایی کند. من به این نظرهستم که امریکایی ها درافغانستان پلان(برنامه) دارد که طالبان را درمرزهای افغانستان وایران تقویه نماید ودوباره طالبان را دربعضی ازمناطق افغانستان حاکم بسازد. بخاطراین که طالبان والقاعده به اساس اختلافات ایدیولوژیکی که با ایران دارند ، می توانند نقش بسیاراساسی را ایفاء نمایند.

دویچه ویله : آقای نبی ؛ اما یک موضوع نقش اروپا ونقش دولت افغانستان است . نقش اروپاییان ودولت افغانستان دراینجا چه می شود. فکرمی کنید که دراین بازی ، اروپایی ها ودولت افغانستان نقشی ندارند؟

طارق نبی : اولاً درقسمت اروپاییان درمجموع یا بطورعموم باید گفت که اروپایی ها همواره رهرو یا به اصطلاح پیرو آمریکایی ها ، درسیاست جهانی بوده اند. خصوصاً پس ازجنگ جهانی دوم رنگی تازه ای به خود گرفته وهمیشه آمریکاست که باید ها ونباید ها را بخورد اروپایی ها داده ومی دهد. بهترین دلیل ومثال براین ادعا که می تواند این ادعارا ثابت بسازد؛ آنچه درشورای امنیت می گذرد وبارها ماوشما دیدیم ، دلیل براین ادعاست.

اما آلمانها ثابت ساختن ودربین مردم افغانستان یکی ازمسلمات است که واقعاً به افغانستان آمده اند تاخدمت کنند وخدمات خودرا هم به مردم ارائه دادند وخواستند به آمریکایی ها بفهمانند که دراین رقابت گویی آنها دور را ازامریکایی ها بردند ومی برند. این یک چیزمخصوص وملموس است . اما کشور(افغانستان) را نظامی ساختن ، کشور را جنگی ساختن به نفع اروپا یی ها نیست؛ بلکه ازآن امریکایی ها بهره می برند.

دررابطه به دولت افغانستان من با تمام شرافت می گویم که افغانستان ودولت افغانستان استقلال سیاسی ندارد وفعلاً نمی تواند به تنهایی تصمیم بگیرد. بلکه این دیگرانند که برایش دیکته می کنند ، راه وروش را نشان می دهند ودولت هم مجبوراست طبق آن پیش برود.

خودآقای کرزی می داند که دراین شرایط چه انجام بدهد تا کشور را ازاین مهلکه نجات بدهد . اما هیچ عکس العملی ازخود نشان داده نمی تواند مگراینکه طبق نوشته تقدیرنویس ها حرکت کند.

دویچه ویله : آقای نبی ؛ به عنوان آخرین سوال می خواهم که کوتاه بفرمایید، آیا انتخابی هم برای مردم وجود دارد ، راه حلی که شما ارائه می دهید چه است؟

طارق نبی : مردم بیچاره افغانستان هیچ وقت درانتخاب آنها وقع گذاشته نشده وآنها نیستند که با انتخاب خود بتوانند سرنوشت خودرا تغییربدهند. به این اساس من فکرمی کنم شخص ثانی نیست که بتواند افغانستان را ازاین ورطه نجات بدهد . یعنی من مخالف کسانی هستم که می گویند بارفتن آقای کرزی وآمدن شخص جدیدی مشکلات حل می شود . بلکه مشکلات زیادترخواهد شد. کرزی باهمه ای به اصطلاح وضعیت خراب کشوری واداری که افغانستان دارد ازهمه بهترخواهد بود . اما باید دید که درآینده تقدیرنویس ها ، درمراحل بعدی چه نوشته کرده اند وکشوربسوی چه پیش خواهد رفت .

دویچه ویله : آقای طارق نبی تشکرازشما.

طارق : ازشما هم تشکر.