یک هنرمند رقاصه روسی در مصر هنگامه برپاکرده است

جوهره (جواهر) یکی از محبوب ترین رقصنده های  رقص عربی در قاهره است. او در اینستگرام یک میلیون فالوریا دنبال کننده دارد و با رقص در مهمانی ها، کلب ها و عروسی هایی که در هوتل های شیک برگزار می شوند، درآمد زیادی کسب می کند. 

این زن  ۳۱ ساله در یکی از جدیدترین ویدیوهایش، لباسی نازکی برتن چسبیده دارد که از یک سینه بند ابریشمی با زنجیرهای پرزرق و برق و دامنی تشکیل شده که در یک طرف چاک بلندی دارد و پاهای بلند این رقصنده جوان را نمایان می کند. 

موهای تیره جوهره تا کمرش می رسد و وقتی که بدنش را به سرعت تکان می دهد، صدای زیوراتش به همراه ریتم موسیقی شرقی در فضا می پیچد.

در این ویدیو گروهی از مردم به دور این زن جوان حلقه زده اند و چشم از او برنمی دارند. مردان و زنان مصری از او با تیلفون های همراه شان فلم می گیرند و این هنرمند رقاصه را با نوای موسیقی همراهی می کنند.

«جوهره» در واقعیت یکاترینا اندرییوا نام دارد و اهل روسیه است. او چند سالی می شود که به قاهره مهاجرت کرده ودراین شهراشتغال دارد.  قاهره زادگاه رقص عربی به شمار می آید. چه شد که یک زن روسی در پایتخت مصر به رقص عربی مشغول است و موفقیت های زیادی دراین زمینه به دست آورده است.

الهام گیری از برازیل

یکاترینا رقص را از سه سالگی آغاز کرد، از بالت گرفته تا رقص های استندرد و امریکای لاتین. اما او در سن ۱۳ سالگی پسری را که در همه رقص ها او را همراهی می کرد، «از دست داد». یکاترینا می گوید که حالا به آن رویداد به عنوان یک اتفاق مثبت می نگرد؛ زیرا بعدها متوجه شد:» اگر نوعیت رقص این اجازه را بدهد، می شود به تنهایی رقصید و موفقیت هم به دست آورد. «

در سال ۲۰۰۱، یک سریال تلویزیونی برازیلیایی به نام «کلون» در روسیه نشر شد و در مدت کوتاهی طرفداران زیادی پیدا کرد. به گفته یکاترینا، هنر رقص هنرپیشه مراکشی این سریال بسیاری را در روسیه شیفته خود کرد. در مدت کوتاهی تعداد زیادی کورس های آموزش رقص عربی ایجاد شد. یکاترینا در یک باشگاه بدن سازی برای نخستین بار با این نوع رقص آشنا شد و می گوید، این رقص برای او مناسب است، چون مجبور نیست به دنبال یک رقصنده مرد باشد. او با خنده می گوید، مادرش در آن زمان گفته بود » رقص عربی برای تو خوب است، چون مدت زیادی است که نرقصیده ای و به این خاطر کمی «چاق تر» شده ای.«

یکاترینا در آغاز فقط در رستورانت پدرش می رقصید. او رقص عربی را به تنهایی یاد می گیرد و فنون این رقص را در طول زمان بهبود می بخشد. او پس از مدتی عنوان استادی را کسب می کند و در مسکو استدیوی رقص عربی باز می کند. این زن جوان همزمان در مسکو، در رشته های روابط عمومی و ترجمه روسی انگلیسی تحصیل کرد. اما او در آن زمان هم می دانست که «رقص برایش از هرچیزی مهم تر است». 

یکاترینا می گوید، رقص عربی در روسیه در وهله اول یک کار برای کسب درآمد به شمار می آید و جنبه هنری آن اهمیت چندانی ندارد.

اما در مصر قضیه فرق می کند و رقص عربی در این جا هنر وفرهنگ را به یکدیگر پیوند می زند. به این خاطر یکاترینا تصمیم گرفت وطنش را ترک کند و در مصر، به عنوان رقاصه رقص عربی به کار مشغول شود.

در رقص عربی نباید تغییری ایجاد شود

تصور حضور و مؤفقیت یک زن رقصنده روس در قاهره شاید عجیب باشد، اما یکاترینا در آن جا استثنا به شمار نمی آید. قاهره را به طور سنتی «مکه» رقص شرقی می نامند. بسیاری از رقاصه ها از شرق کارشان را این جا آغاز کرده اند. حتی گفته می شود که هنری کیسینجر، وزیر خارجه اسبق ایالات متحده امریکا نیز یکی از شیفته گان  نجوا فوآد رقاصه معروف عرب بوده است. 

رقاصه هایی مانند دینا طلعت و فی فی عبدو تا امروز محبوب مردم هستند. اما دراین میان رقاصه های خارجی و به خصوص روسی طرفداران بیشتری دارند. دلیلش چیست؟

هنی راسم که در قاهره به عنوان سازمان دهنده مراسم عروسی به کار مشغول است ورقصنده هایی مانند یکاترینا را استخدام می کند، گفت: «چه طور بگویم، نسل پیشین رقصنده های مصری پیر می شود و نسل جدیدی که از مصر باشد و بتواند جانشینی آن ها را به عهده بگیرد، به وجود نیامده است». رقاصه های خارجی مانند یکاترینا این کمبود را جبران می کنند و دراین راه موفق هستند. به این ترتیب او در برخی روزها برای رقص در پنج عروسی مختلف استخدام می شود و می گوید، تماشاگرانش اغلب متوجه هویتا روسی او نمی شوند.

یکاترینا راجع به خودش و همکارانش می گوید: «این فرهنگ ما نیست، به همین خاطر با احتیاط رفتار می کنیم». برای او مهم است که در رقص عربی تغییری ایجاد نشود  و این هنر به هیچ صورتی از فرهنگ «روسی» متاثر نشود. 

رقص عربی، سنتی با استندردهای دوگانه

برای موفقیت رقاصه های خارجی مانند یکاترینا و نبود نسل جدیدی از رقاصه های مصری یک دلیل دیگر هم وجود دارد. مصر نیز مانند جوامع دیگر عربی در دهه های گذشته به طور محسوسی محافظه کار تر شده است. در قاهره شمار زنانی که چادری بر سر دارند، در مقایسه با دهه های قبل افزایش یافته است.

در هر عروسی خوبی حتما یک رقصنده حضور دارد. اما بسیاری از مردم مصر نمی خواهند در زندگی خصوصی شان با چنین شغلی سروکار داشته باشند و اصطلاح «پسر رقاصه» حتی یک فحش به شمار می آید.

می شود که مردم مصر را نوعی عشق و همزمان نفرت به این رقص پیوند زده است و این سنت از استندردهای دوگانه متأثر شده است. اما یکاترینا می گوید، هویت روسی اش باعث می شود که مردم با چشم بد به او نگاه نکنند: «به من به عنوان زن خارجی بیشتر احترام می گذارند، چون از نظر آن ها یک هنرمند به شمار می آیم».

اما کنارآمدن با ادارات و قوانین اداری همیشه آسان نیست. یکاترینا برای شرکت در هر عروسی به مجوز نیاز دارد که بسیار گران است و ۲۲ هزار پوند مصری (حدود ۱هزار و ۲۳۰یورو) هزینه دارد. یکاترینا اینقدر طرفدار دارد که بسیاری از مصری های ثروتمند در کنار دستمزد او حاضر به پرداخت هزینه اجازه کار هستند.

یکاترینا شهرتش را مدیون یک رویداد دیگر هم هست. در سال گذشته مقام های مسئول او را متهم کردند که با لباس هایش مرزهای قانونی در زمینه پوشش مجاز برای رقص عربی را نقض کرده و آن چه که برتن داشته بسیار تحریک آمیز بوده است. آن ها به این خاطر یکاترینا را به زندان انداختند.

رسانه های مصری به تفصیل دراین باره گزارش دادند و ویدیویی که یکاترینا در آن، لباس جنجال برانگیز را بر تن داشت، دست به دست گشت و در مدت زمان کوتاهی چهار میلیون تن آن را تماشا کردند. این زن جوان روسی پس از سه روز از زندانآزاد شد و شهرتش در مصر بیش از پیش افزایش یافت. شکایت ارائه شده علیه او بالاخره پس گرفته شد. یکاترینا هنوز هم از آن پوشش استفاده می کند، تا به امروز و بدون این که هیچگونه مشکلی برایش ایجاد شود. 

امیلی گورداین، جنیفر پالکه (دویچه وله خاورمیانه)/م. ا.