20 سال بعد از فاجعه ي بهوپال در هند

چندرا بهوشن، از فعالان امور حفظ محيط زيست وعضو سازمان "مرکز براي دانش و محيط زيست" در دهلي نو است. او با جديت موضوع فاجعه بهوپال را مطرح کرده مي گويد:

" بعد از فاجعه ي بزرگي که در بهوپال اتفاق افتاد، امروز هم امنيت وسيعي [در برابر وقوع چنين حوادثي] وجود ندارد. همين حالا در هند هر روزي "بهوپال" هاي کوچکي رخ مي دهند. ما روزانه از وقوع حوادث المناکي مي شنويم که در اثر آن ها دو و در روز بعدي شايد چهار کارگر جان شان را از دست مي دهند."

او بعد از گذشت 25 سال از فاجعه ي انفجار گاز در بهوپال، يک تصوير مايوس کننده اي را ترسيم مي کند. مطئناً از اين فاجعه درس هاي آموخته شده است، اما آنچه که مربوط به قانون گذاري مي شود، بايد خيلي فراتر از اين ها رفت:

"طبعاً بعد از اين فاجعه، قوانين جديد و قبل از همه قوانين سخت تري تصويب شده اند. اما خيلي کمي از آن ها واقعاً عملي شده اند. اين فاجعه شکست نخستين بود، برخورد غير جدي نسبت به قانون، شکست دومي ما بوده است. مساله سومي که بايد جنبه عملي داشته باشد، ضمانت کانسرن ها (شرکت هاي بزرگ) است. در صورتي که زماني بار ديگر يک چنين فاجعه اي در بهوپال رخ دهد، بايد کسي که درچنين کانسرن ها مسوول آن است، نيز مورد باز خواست قرار گيرد. غالباً دراثر فاجعه هاي خرد تر، مسوولين آن ها بدون پيگرد قانوني و داد خواهي، نجات مي يابند. به همين جهت پيامد ها اصلاً مورد توجه آن ها قرار نمي گيرند."

اگر کانسرن هاي از نگاه ملي مختلط، در کشور هاي رو به انکشاف سرمايه گذاري کنند، دليل آن غالباً اين است که آن ها در اين کشور ها مي توانند به صورت ارزان توليد کنند. نيک گوروف، کارمند يکي از سازمان هاي غير دولتي امريکايي مي گويد:

"آنچه غم انگيز است و آنچه که ما را همواره به ياد اين فاجعه بهوپال مي آورد، اين است که بسياري از کانسرن ها فقط در چنين بازار هاي سرمايه گذاري مي کنند، زيرا درکل، در آن جا ها مقررات کمتري در رابطه با رعايت حقوق انسان ها وجود دارند. فقدان مقررات حمايتي مورد سوء استفاده قرار مي گيرد تا قيمت توليدات را به حد ممکن نازل نگهدارند و همزمان سود را افزايش دهند. اين که بعد از گذشت 25 سال، فاجعه ي غم انگيزي گاز مسموم کننده در بهوپال چنان توجه زيادي را به خود جلب مي کند، يک زنگ خطر براي کانسرن ها است، اين که هميشه يک جامعه ي مدني وجود دارد که چنين زد و بند ها را آشکار مي سازند که کانسرن ها در کشور هاي شان به آن توجه مي کنند."

نيک گوروف از سازمان غير دولتي امريکايي تاکيد مي کند بايد کانسرن ها مسووليت را به عهده گيرند. قبول مسووليت،اعتراف به اشتباه نيز است و تنها تبليغ حقوق انسان ها کافي نيست، بلکه حفاظت زندگي بايد به خودي خود بالا ترين هدف باشد.

اسيلبورن/مبلغ

ويراستار:ياسر