آیا هواپیمای اوکرایینی در نتیجه شلیک موشک سقوط کرده است؟

جاستین ترودو، نخست‌ وزیر کانادا روز پنج ‌شنبه گفت که حکومت ‌این کشور معلومات استخباراتی از منابع «چندگانه» در دست دارد که نشان می‌دهد اصابت یک راکت ضد هواپیمای ایرانی به هواپیمای مسافربری اوکرایینی باعث سقوط آن شده است.

او با ابراز این نکته که این حمله «ممکن است غیرعمدی بوده باشد»، افزود: «شواهد استخباراتی به وضاحت بیانگر این است که یک علت ممکن و محتمل باعث این سقوط شده است.»

این هواپیمای بوئینگ خطوط بین‌المللی اوکرایین صبح چهارشنبه دقایقی بعد از این که میدان هوایی بین‌المللی تهران را به مقصد کیف ترک کرد، در نزدیکی تهران سقوط کرد و همه ۱۷۶ سرنشین آن جان دادند. ۶۳ کانادایی، ۸۲ ایرانی، ۱۱ اوکرایینی و ۱۰ افغان در جمع قربانیان بودند.

مقام‌های امریکایی نیز روز پنج‌شنبه به شماری از رسانه‌های داخلی و خبرگزاری‌ها گفتند که باور دارند یک موشک ایرانی به صورت اشتباهی به این هواپیما اصابت کرده است.

رئیس جمهور ترامپ در صحبت با خبرنگاران در کاخ سفید بدون این که جزئیات بدهد، گفت که احتمال می‌دهد که «کدام کسی مرتکب اشتباه شده است.» ترامپ افزود: «برخی می‌گویند [دلیل این سقوط] تخنیکی بود. من شخصاَ فکر نمی‌کنم این مساله اصلاَ مطرح باشد. چیز وحشتناکی اتفاق افتاده است.»

اظهارات ترودو و ترامپ از سوی بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا نیز تایید شده است. او گفته است که «مجموعه‌ای از معلومات» وجود دارد که این هواپیما توسط یک موشک ایرانی سقوط داده شده است.

«شایعات بی‌معنی»

مقام‌های امریکایی به رویترز گفته اند که ماهواره‌های امریکایی شلیک دو موشک زمین به هوای ایران را دقایقی بعد از پرواز این هواپیمای اوکرایینی ردیابی کرده اند. این مقام‌ها گفته اند که بعد از آن انفجاری، در جایی که این هواپیما حرکت می‌کرد صورت گرفته است.

اما علی عابدزاده، رئیس هوانوردی ملکی ایران گفته است: «غیرممکن است که موشکی به هواپیمای اوکرایینی اصابت کرده باشد.» این مقام ایرانی به خبرگزاری ایسنا گفت: «این شایعات بی‌معنی اند.»

ویدیوی نشر شده توسط گروه تحقیقاتی (Bellingcat) که متخصص تجزیه و تحلیل معلومات قابل دسترس برای عموم است، ظاهراَ انفجاری در آسمان و مکان احتمالی را که شاید راکت از آنجا شلیک شده باشد نشان می‌دهد. 

این هواپیمای اوکرایینی ساعاتی بعد از آن سقوط کرد که ایران با موشک‌های بالستیک دو پایگاه نظامی امریکایی در عراق را هدف حمله قرار داد.

تحقیقات جریان دارد

ایران مسئولیت داشتن در قبال سقوط این هواپیما را رد کرده و گفته است که دلیل آن شاید عوارض تخنیکی بوده باشد. مقام‌های ایران گزارش مقدماتی از این حادثه را نشر کرده اند که براساس آن پیلوت این هواپیما خواستار کمک نشده بود، اما پیش از سقوط در تلاش بوده که پس به میدان هوایی برگردد.

در این گزارش حکومت ایران آمده است که هر دو جعبه سیاه هواپیما که داده‌های پرواز را ثبت می‌کند، برای تحقیق به دست آمده اند، هرچند کمی آسیب دیده اند.

علی ربیعی، سخنگوی حکومت ایران از شرکت امریکایی بوئینگ خواست که در روند تحقیقات سهم بگیرد. او گزارش‌ها در مورد سقوط این هواپیما در نتیجه اصابت احتمالی موشک را رد کرد و این ادعاها را «جنگ روانی علیه ایران» توصیف کرد.

اوکرایین گفته است که برای روشن شدن دلیل سقوط این هواپیما شماری از سناریوهای ممکن به شمول حمله موشکی و تروریسم را مورد بررسی قرار می‌دهد. این کشور تیمی از محققان را روز پنج شنبه به ایران فرستاد.

Af/na (Reuters, AFP, AP)