تحریم‌های امریکا بر ایران چه تاثیری بر افغانستان می‌گذارد؟
۱۳۹۷ آبان ۱۴, دوشنبه
بزرگترین نگرانی افغانستان این است که با آغاز دومین دور تحریم‌ها علیه ایران، تجارت افغانستان، ایران و هند از طریق بندر چابهار آسیب خواهد دید. سه کشور در سال‌های اخیر تجارت از بندر چابهار را آغاز کرده بودند.
پس از تیرگی روابط سیاسی و تجارتی بین افغانستان و پاکستان، تاجران افغان در بندر کراچی با موانع زیادی روبرو شدند. افغانستان به دنبال راه بدیل برای تجارت با هند و صادرات به کشورهای دیگر بود و چابهار به بهترین گزینه برای افغانستان شمرده می‌شد.
الیس ولز، معاون وزارت خارجه امریکا در امور آسیای جنوبی روز دوشنبه با محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان دیدار کرد. هدف این دیدار آغاز تحریم‌های تازه علیه ایران و تاثیر آن بر بندر چابهار بود.
ارگ ریاست جمهوری با نشر اعلامیه‌ای گفته است که نتایج گفتگوهای دو کشور در مورد بندر چابهار در خصوص تحریم های ایالات متحده بر ایران به زودی نشر می‌شود که «پیامدهای خوب اقتصادی» برای افغانستان خواهد داشت. این که این «پیامد خوب اقتصادی» چه می‌تواند باشد، شرح داده نشده است. سخنگویان ریاست جمهوری در این مورد معلومات بیشتر ارائه نکردند.
وزارت تجارت و صنایع افغانستان اطمینان می‌دهد که این کشور با چندین کشور تجارت دارد و تحریم‌ها بر ایران نمی‌تواند بر وضعیت اقتصادی تاثیر بگذارد. مسافر قوقندی، سخنگوی وزارت تجارت به دویچه وله گفت: «امروز افغانستان وابسته به یک یا دو راه نیست. ما راه‌های زیادی داریم و ۱۴ موافقتنامه همکاری‌های تجارتی و اقتصادی با کشورهای منطقه داریم.»
افزایش قیمت‌ها
با وجود این اطمینان، آگاهان اقتصادی معتقدند که تحریم‌ها علیه ایران باعث افزایش قیمت برخی اموال وارداتی می‌شود. صیام الدین پسرلی، سخنگوی پیشین اتاق تجارت و صنایع و آگاه مسایل تجارتی به دویچه وله گفت که تحریم‌های تازه علیه ایران سبب افزایش قیمت‌ها در افغانستان خواهد شد ولی افغانستان در حال حاضر با کشورهای آسیای میانه تجارت دارد که می‌تواند جای خالی تجارت با ایران را پر کند.
افغانستان مواد خوراکه، نفت، مواد ساختمانی، مواد خام، ظروف، مواد شوینده و برخی میوه جات را از ایران وارد می‌کند. آقای پسرلی می‌گوید قیمت این اقلام با آغاز دور دوم تحریم‌ها افزایش خواهد یافت: «وقتی که تحریم‌ها وضع می‌شودِ، ما مجبوریم که مسیر تجارت خودرا تغییر دهیم. ممکن است که قیمت موادی که از ایران وارد می‌شود قیمت شود.»
اما وزارت تجارت می‌گوید دور دوم تحریم‌ها بر ایران بر بازارهای افغانستان تاثیر چندانی ندارد. آقای قوقندی گفت: «تجارت ما رو به بهبود است. ما تجارت خود را در سه سال گذشته با کشورهای منطقه بسیار زیاد رونق داده‌ایم.»
افت تجارت با ایران
براساس آمار اتاق تجارت و صنایع، ارزش تجارت افغانستان با ایران در اوایل سال ۲۰۱۸ به حدود ۲ میلیارد دالر رسیده بود، ولی با آغاز تحریم‌ها تجارت با ایران کاهش یافته است.
آقای پسرلی گفت افغانستان در بندر چابهار زمین خریده و برخی از تاجران افغان در آن سرمایه گذاری کرده‌اند و حدود ۱۶۰ شرکت در این بندر فعالیت دارند: «تحریم‌های اخیر سبب شد که فعالیت‌افغان‌ها در چابهار کمتر شود و اعتماد کمتر شود.»
این تحلیلگر مسایل تجارتی می‌گوید وقتی تحریم‌های امریکا بر ایران تشدید شد، محدودیت بر بانک‌ها افزایش یافت، انتقال پول به دلیل تحریم‌ها با مشکل روبرو شد و داد و ستد تجارتی محدود شده‌است. او گفت که کاهش ارزش ریال نیز بر تجارت دو کشور تاثیر منفی گذاشته است.
یکی از اقلام وارداتی افغانستان از ایران تیل است. براساس آمار اتاق تجارت، بیشترین مقدار تیل مورد نیاز افغانستان از ازبکستان و کشورهای آسیای میانه تامین می‌گردد و مقدار کم مواد نفتی از ایران وارد می‌شود.
ح. همراز/ کابل