تحلیلگران: هدف نشست قطر تبادل نظر است
۱۳۹۸ فروردین ۲۰, سه‌شنبه
قرار است نشست قطر به تاریخ ۱۴ و ۱۵ اپریل برگزار شود. توافق حکومت برای شرکت در نشست قطر پس از درخواست‌های مکرر زلمی خلیلزاد نماینده ایالات متحده امریکا برای صلح افغانستان به دست آمد. با چنین توافقی، حکومت افغانستان از موضع قبلی اش یک گام عقب نشست؛ چون تا حالا دیدار سیاستمداران غیرحکومتی با طالبان را رد می کرد.
هرچند دو طرف تاکید کرده اند که در نشست قطر در اواسط ماه اپریل تنها «تبادل دیدگاه‌ها» صورت می گیرد و این نشست «مذاکرات صلح» نیست، اما دست کم برای نخستین بار نمایندگان حکومت و طالبان در گرد یک میز خواهند نشست.
فاروق بشر، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسایل سیاسی می‌گوید هدف اصلی نشست قطر فراهم شدن زمینه برای شناخت بیشتر و فهمیدن نظرات طرفین است و تصمیمی در مورد مراحل عملی صلح گرفته نمی‌شود: «در حقیقت این نشست زمینه را برای مذاکرات آینده بین حکومت و طالبان به همکاری آقای خلیلزاد هموار می‌کند.»
این در حالیست که حکومت افغانستان می‌گوید کسانی که از آدرس حکومت در نشست قطر حضور می‌یابند، نمایندگان حکومت هستند و دیدگاه حکومت را بیان می‌کنند.
اما سید اکبر آغا عضو پیشین گروه طالبان می‌گوید که از نظر این گروه، حکومت مشروعیت ندارد. او گفت طالبان با حکومت به گونه مستقیم مذاکره نمی‌کنند؛ زیرا در آن صورت طالبان در نقش گروهی ظاهر می‌شود که با حکومت قانونی گفتگو می‌کند و در آن صورت چنین مذاکراتی برای این گروه پیامد سیاسی دارد: «آن‌ها [طالبان] می‌گویند اگر ما حکومت را بپذیریم، فردا تمام مسئولیت آنچه که در افغانستان اتفاق افتاده، به دوش طالبان می‌افتد.»
نشست قطر دومین مرحله گفتگو بین سران سیاسی افغانستان و طالبان خواهد بود. در نخستین نشست که در مسکو برگزار شد، هیچ نماینده‌ای از حکومت حضور نداشت. حکومت نیز اعلام کرد که اشتراک کنندگان نشست مسکو صلاحیت اجرایی ندارند و هیچ فیصله‌این نشست، عملی نخواهد شد.
گفتگوی صلح یا تبادل نظر؟
حکومت افغانستان و شورای عالی صلح گفته اند که نشست قطر «گفتگوی صلح» نیست و هیچ فیصله‌ای در مورد صلح در آن صورت نمی‌گیرد. براساس اظهارات مقامات حکومتی، در نشست قطر دو طرف تبادل نظر می‌کنند.
آقای بشر می‌گوید نشست قطر در سطح تبادل نظر برگزار می‌شود و در آن فیصله‌ای نمی‌شود که طرفین ملزم به عملی کردن آن باشند: «این نشست فیصله‌ای نخواهد کرد و طرفین نظر شان را در مورد صلح و گفتگوهای آینده مطرح خواهند کرد.»
به باور آقای بشر پروسه صلح افغانستان زمانی به نتیجه می‌رسد که حکومت با طالبان گفتگو کنند و به توافق برسند، در غیر آن عملی شدن توافقات صلح ممکن نیست؛ زیرا حکومت عملا یک طرف جنگ است و از نظر اداری و قانونی صلاحیت‌هایی دارد که هیچ فرد و گروه دیگر نمی‌تواند آن را اجرا کند.
میکانیزم گفتگو
حکومت افغانستان برای گفتگو با طالبان، شورای عالی مصالحه را تشکیل کرده است. بیشتر اعضای این شورا رهبران گروه‌های جهادی، سیاست مداران و علمای دینی هستند.
یکی از صلاحیت‌های شورای مصالحه، تعیین هیات مذاکره کننده با طالبان است. این شورا هنوز لیست نهایی هیات مذاکره با طالبان در قطر را نهایی نکرده است.
این در حالیست که پیش از این مسئولیت اصلی صلح و گفتگوها با مخالفان مسلح دولت را شورای عالی صلح به عهده داشت.