داکترحبيب منگل، شماره 5

. در هجده سالگي به عضويت حزب دموکراتيک خلق افغانتسان در آمد. در سال هاي 1351 و 1352 عضو مجلس موسسان اتحاديهي محصلان دانشگاه کابل بود. داکتر حبيب منگل در سالهاي 1360 تا 1366 به حيث سفير و نمايندهي فوقالعادهي جمهوري دموکراتيک خلق افغانستان در مسکو و همزمان سفير غيرمقيم در کشورهاي فنلند، رومانيا و قبرس بود. وي تعهد، تقوا و تجربه را شعار انتخاباتياش انتخاب کرده است. داکتر داوود راوش، استاد داشنگاه کابل، و نفس جهيد معاونان وي مي باشند.

در سلسلهي گفتگو با نامزدان انتخابات رياست جمهوري، اينبار گفتگويي داريم با داکتر حبيب منگل، نامزد انتخابات رياست جمهوري. از وي سپاسگزاريم.

دويچه وله: شما چه برنامهاي براي بهتر شدن اوضاع امنيتي داريد؟

داکتر حبيب منگل: شما ببيند که کشور ما امروز در مرکز يک شبکهي وسيع تشويشها، تضادها و سياستهاي مختلف مخالف قرار گرفته است. در يک کلمه بايد بگويم که درنتيجهي گروهي از عوامل خارجي و همچنان داخلي، افغانستان در يک بحران تمام عيار امنيتي قرار دارد. من نخستين وظيفهام اين خواهد بود که عواملي را رفع بسازم که به ناامني در کشور منتج شده. به عبارهي ديگر کوشش خواهد کردم که اول با جامعهي جهاني، ايالات متحده امريکا و آيساف و ناتو در مورد ريشهکن کردن تروريزم که عامل ناامني افغانستان شده، به توافق برسم که آنها در اين زمينه اقدام بکنند و تروريزم را يکجا باهم ريشه کن بسازيم. در اين زمينه با پاکستان و همچنين کشورهاي منطقه تلاش خواهم کرد که يک نوع اجماع منطقهاي در مورد حل جوانب ناامني از خارج کشور تامين شود و در اين زمينه حتا خواهان تصويب يک قطعنامهي شوراي امنيت خواهم شد که مبتني بر حفظ منافع امنيتي افغانستان باشد و يک نوع توافقات و تضمينات بين المللي براي تامين امنيت افغانستان و قطع مداخلات خارجي در افغانستان تضمين شود. جهت ديگر پروگرام (برنامه ) امنيتي ما تقويت قواي مسلح ملي و ارتقاي قابليت دفاعي کشور خواهد بود تا زمينهاي فراهم شود که افغانستان خود به پاي خود از نظر امنيتي ايستاد شود و ضرورت حضور قواي خارجي در درازمدت رفع گردد.

دويچه وله: نظر شما در مورد حضور سربازان خارجي در افغانستان چيست و به نظر شما اين سربازان چه زماني بايد افغانستان را ترک بگويند؟

داکتر حبيب منگل: در پروگرام(برنامه) امنيتي ما يکي از مسايل تثبيت وضعيت حقوقي حضور سربازان خارجي در افغانستان خواهد بود که در چهارچوب يک معاهده به کشورهاي که نيروهاي شان در افغانستان حضور دارند، اين حضور تثبيت خواهد شد. در چهار چوب اين معاهده، حدود و ثغور فعاليت نظاميان خارجي در افغانستان تعيين خواهد شد و فعاليت آنها بر مبناي استراتژي امنيتي افغانستان خواهد بود. به عبارهي ديگر تمام عرصههاي فعاليت نيروهاي خارجي در چهارچوب استراتژي و اقدامهاي نظامي دولت افغانستان عيار خواهد شد و سعي به عمل خواهد آمد که نيروهاي خارجي حاکميت ملي افغانستان را احترام بگذارند و از عمليات خودسرانه جلوگيري به عمل آيد.

دويچه وله: در مورد مذاکره با مخالفان مسلح دولت از جمله با طالبان چه فکر ميکنيد؟

داکتر حبيب منگل: ما خواهان مصالحه با همه مخالفان دولت خواهيم شد. به آنها مراجعه صورت خواهد گرفت که به مذاکرات مستقيم با دولت افغانستان متوسل شوند و يا دعوت خواهد شد که به ميز مذاکره بيايند و مسايل افغانستان را از طريق تفاهم و مصالحه حل خواهيم کرد. البته در اين زمينه، من آتشبس را اعلان خواهد کردم و آنها را به آتشبس تشويق خواهد کردم که در آنجا يک مساله نه به مثابهي پيششرط بلکه يک اصل اصولي خواهد بود که در چارچوب اين مذاکرات همه مسايل قابل بحث است اما شرط اساسي اين است که با ارزشهاي اسلامي، مدني و دموکراتيک قانون اساسي احترام گذاشته شود.

دويچه وله: چگونه مي خواهيد اوضاع اقتصادي افغانستان را بهتر بسازيد، بهطور مثال در بخش هاي زراعت و يا صنعت؟

داکتر حبيب منگل: متاسفانه افغانستان در وضع بد اقتصادي قرار دارد. اقتصاد ملي به رکود مواجه شده، توليدات داخلي وجود ندارد، جامعهي افغاني به يک جامعهي مصرفي تبديل شده و در نتيجهي سياستهاي غلط اقتصادي نه تنها رکود اقتصادي به وجود آمده، بلکه در مجموع توسعهي اجتماعي هم با چالشهاي جدي مواجه شده است. بنابراين، من اقدامهاي جدي را در عرصهي اقتصادي اعم از زراعت و صنعت رويدست خواهم گرفت. از جمله، ميکانيزه کردن زراعت، ايجاد فارمهاي دولتي و خصوصي، توزيع زمين دولتي و باير به دهقانان کمزمين و بيزمين و ايجاد کوپراتيفهاي زراعتي و دهقاني، جلب سرمايهگذاريهاي داخلي و خارجي در تامين انکشاف زراعتي خصوصي و دولتي و ... را حل خواهد کرديم.

توليد انرژي برق در مرکز فعاليت اقتصادي دولت ما قرار خواهد داشت و همچنان در قسمت صنعت هم افغانستان امکانات بالقوه کافي دارد. افغانستان کشور غني از نظر منابع طبيعي است و در اين عرصه اقدامهاي اساسي رويدست گرفته خواهد شد. من سياست اقتصادي مختلط را مبتني بر رشد همه سکتورهاي اقتصادي هم از دولتي، خصوصي، مختلط با حفظ اقتصاد بازار، البته اقتصاد بازار با سمت گيري اجتماعي را تعقيب خواهم کرد و از خصوصي سازي لجام گسيخته جلوگيري به عمل خواهد آمد.

دويچه وله: خطوط اساسي سياست خارجي شما بر اساس کدام معيار ها در مقابل کشور هاي همسايه و ساير کشورهاي جهان تعيين خواهد شد؟

داکتر حبيب منگل: سياست خارجي من، برمبناي منافع ملي و مصالح علياي کشور مبتني بر اصول همکاري، همگرايي و همبستگي کشورهاي منطقه و جهان و منافع متقابلاً مفيد اقتصادي، سياسي با کشورهاي جهان استوار خواهد بود. در چهارچوب اين اصول و اهداف اساسي سياست خارجي و ديپلماسي دولت افغانستان که يک ديپلماسي فعال و موثر بايد باشد، من با کشورهاي همسايه روابط متقابلاً مفيد اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي را تحکيم خواهم کرد. افغانستان با کشورهاي همسايه در يک حوزهي تمدني- فرهنگي قرار داشته، و اين را تحکيم خواهم بخشيد. افغانستان را به پل همکاريهاي متقابلاً مفيد اقتصادي، و مرکز اقتصادي- تجارتي منطقه مبدل خواهم کرد و همان شاهراه ابريشم را اعاده خواهم کرد.

دويچه وله: چه موقف و برنامه براي حل معضلهي "خط ديورند" داريد؟

داکتر حبيب منگل: حقيقت تاريخي اين است که در نتيجهي اين خط منحوس، يک بخش و پيکر افغانستان مثل خنجر کشيده شده و يک بخش هموطنان ما و اراضي افغانستان و غيره منابع از دست ما رفته، خوب يک حقيقت تاريخي است که به گذشته مربوط است. فعلاً اين مساله بايد بر مبناي منافع هر دو کشور پاکستان و افغانستان و تامين حق خوداراديت کامل مردمان پشتون و بلوچ آن سوي خط، و حقوق ملي آنها و همچنان روابط صلح آميز هر دو کشور و تحکيم اين روابط بر مبناي منافع ملي هر دو کشور، من سعي و تلاش خواهم کرد که اين معضله حل شود، اما صلاحيت نهايي حل اين معضله، از صلاحيت مردم و ملت افغانستان است و مردمان آنسوي خط ديورند.

دويچه وله: تعريف شما از آزادي بيان و مطبوعات چيست و چگونه مي خواهيد از اين دو ارزش اساسي مردم سالاري دفاع کنيد؟

داکتر حبيب منگل: آزادي به طور عموم براي جواز ضرورت ندارد. آزادي اصل دموکراسي است، آزادي حق طبيعي انسانها است و در مرکز آن آزادي بيان و مطبوعات يکي از ارزشهاي اساسي است، ارزشهاي تسجيل شده در اعلاميهي حقوق بشر و يکي از ارزشها و اصول اساسي دموکراسي واقعي شمرده ميشود. بدون آزادي مطبوعات، بدون نقش رسانههاي گروهي، بدون مطبوعات آزاد، بدون نهادهاي جامعهي مدني و در مرکز آن مطبوعات آزاد، دموکراسي و يک دولت مدني وجود داشته نميتواند. من قاطعانه از آزادي مطبوعات حمايت خواهم کرد، و از دستآوردهاي که در طي سالهاي اخير در اين عرصه وجود دارد، اين را تثبيت و تحکيم خواهم بخشيد، و براي آزادي بيشتر رسانهها در چارچوب قانون اساسي و وضع قوانين، شرايط فراهم خواهم کرد و از آن دفاع خواهم نمود.

دويچه وله: تعريف شما از برابري حقوق زن و مرد چيست وچگونه مي خواهيد زنان و مردان افغانستان را از حقوق مساوي برخوردار بسازيد؟

داکتر حبيب منگل: متاسفانه زن در افغانستان با خشونت مواجه است، به يک نوع ستم دوگانهي جنسي و اجتماعي روبهرو است و از حقوق اساسي و مدني، به طور کامل برخوردار نشده. عليرغم اين که در طي سالهاي اخير يکمقدار اقدامهايي در عرصهي تامين حقوق زن صورت گرفته، اما کافي نيست. هنوز زن در افغانستان از مجموع ستم و خشونت رنج ميبرد. من زن را به مثابهي انسان ميشناسم، مادر ميشناسم. زن در حقيقت بعد از خداوند آفريدهي تمام زندگي است. بنابراين براي تامين حقوق زنان پروگرام(برنامه) وسيعي در همهي عرصهها، عرصهي سياسي، اجتماعي، اقتصادي، حق تحصيل، حق کار، حق مشارکت مساويانه در امور سياسي و اجتماعي و دولت خواهم داشت. من در کابينهي خود براي زن جايگاه خاصي خواهم داد. در عرصههايي مخصوصاً صحت عامه، تعليم و تربيه، جوانان، و بخش فرهنگ به زن جايگاه خاصي خواهد بود [در کابينهي حکومت من]. همچنان به تمام قوت براي برابري زن و مرد و تامين حقوق زنان سعي و فعاليت به عمل خواهد آمد و سيستم کامپلکس از تغييرات اجتماعي و تدابير سياسي و اقتصادي در اين زمينه در برنامهي من رويدست خواهد بود.

دويچه وله: تعريف شما از وحدت ملي چيست و چگونه مي خواهيد براي تمام باشندگان افغانستان احساس اين را بدهيد که واقعاً برخورد يکسان با آنها صورت مي گيرد؟

داکتر حبيب منگل: تامين برابري ملي و تحکيم وحدت ملي از اولويتهاي من [است] و جوهر سياست من را تشکيل ميدهد. من کوشش خواهم کرد که ملت افغان پروسهي ملت سازي افغانستان، تحکيم وحدت ملي را بر مبناي ملت سازي [به پيش ببرد]، در اين عرصه اقدامهايي به عمل خواهد آوردم. پروژهي ما در واقع دولت- ملت سازي خواهد بود. افغانستان خانهي مشترک تمام باشندگان اين سرزمين است. عظمت افغانستان، تاريخ افغانستان، منابع و ثروتهاي افغانستان به همهي اقوام و مليتهاي باهم برابر و برادر اين سرزمين تعلق دارد. در اين کشور هيچ قومي بر قوم ديگر برتري ندارد. من اين را نميپذيرم. تبعيض قومي، تفرقه و برتري جويي قومي، نفاق قومي، از بدترين چالشهايي است که متاسفانه ملت افغانستان با آن درگيراست. من برعليه اين مظاهر تفرقهي ملي و وحدتشکنانه مبارزه خواهم کرد. در عرصهي تحکيم وحدت ملي، در عرصههاي سياسي مشارکت برابر اقوام و مليتها تامين خواهد شد. در سيستم سياسي و اداره، تدابيري رويدست خواهم گرفت که تمام اقوام احساس مشارکت بکنند و مشارکت خود را تامين بکنند. من نظام پارلماني و رياستي مختلط تامين خواهم کرد. يک سيستم اداره برمبناي تامين تعادل مرکزيت و خودگرداني روي دست خواهم گرفت. به اين معنا که صلاحيتها، مسووليتها، منابع در بين مرکز و محلات به شکل هماهنگ و مساوي و برابر توزيع شود. از تمرکزگرايي و مرکزيت گريزي جلوگيري خواهد شد. در اداره تمام ارگانهاي اجرايي توسط مردم محلات انتخابات شوند و به شوراهاي محلي صلاحيتهاي کافي داده خواهد شد.

دويچه وله: تعريف شما از حفظ ميحط زيست و انکشاف دوامدار چيست و چگونه ميخواهيد که افغانها را براي حفظ بيشتر ميحط زيست تشويق کنيد؟

داکتر حبيب منگل: متاسفانه افغانستان، مخصوصاً شهرهاي افغانستان به فاجعهي محيط زيست مواجه است. يک چالش بينهايت بزرگ است. هميناکنون رسانهها گزارش ميدهند که شهر کابل و شهرهاي بزرگ به امراض گوناگون ناشي از آلودگي هوا و محيط زيست مواجه است. دولت ما در اين زمينه با استفاده از تجارب دنياي پيشرفته و امکانات اقتصادي-اجتماعي، وسيعاً براي رفع فاجعهي محيط زيست يا مقابله با فاجعهي محيط زيست، اقدامهاي جدي را رويدست خواهد گرفت.

گفتگوکننده: عارف فرهمند

ویراستار: یاسر