«رسانه های آلمانی تصویر کاملی از افغانستان ارایه نمی کنند»

تصورش را بکنید، در یک منطقه قضیه ای وجود دارد که از نظر بین المللی مهم است، اما هیچکس آنجا نمی رود تا درباره اش گزارش دهد، یا به دلایل مالی یا چون وضعیت امنیتی خطرناک است. این دلیلی است که هنگامی که بحث افغانستان به میان می آید، بسیاری از رسانه های گروهی آلمانی ارائه می کنند،

به گفته مارتین گرنر، خبرنگار امور افغانستان: «در گزارشگری آلمانی درباره افغانستان خالیگاه های زیادی وجود دارد». سوزانه کولبل، که برای مجله آلمانی «شپیگل» درباره افغانستان گزارش می دهد، این گفته را تایید می کند. او می گوید: «درحال حاضر تنها می توان درباره بخشهایی از اتفاقات در افغانستان اطلاع رسانی کرد».

در حالی که رسانه های گروهی بریتانیایی و امریکایی در افغانستان دفتر دارند، حتی یک خبرنگار آلمانی که به طور دائمی در این کشور زندگی کند، وجود ندارد.

گرنر می گوید، گرچه آلمان بزرگترین قطعه سربازان خارجی پس از امریکا و بریتانیا را دارد، اما از نظر فعالیت خبرنگارانش از دیگر کشورها عقب تر است. این خبرنگار آلمانی سالانه به طور متوسط دو تا پنج ماه در افغانستان در سفر است.

بسیاری از خبرنگاران آلمانی اغلب با همراهی ارتش فدرال آلمان برای یک یا دو هفته به افغانستان سفر می کنند. نیروهای آلمانی دیدار بین خبرنگار آلمانی و طرف افغان را ترتیب می دهند و بر آن نظارت می کنند.

عبدالاحمد رشید از تلویزیون آلمانی «زد د اف» می گوید، این طرز گزارش دهی باعث می شود که توده مردم آلمان در کل تنها درباره وضعیت جنگ در ارتباط با ارتش فدرال مطلع شوند. این خبرنگار که پدرش افغان است، می گوید، رسانه های گروهی آلمان، بیشتر به دنبال خبرهای جنجالی هستند. او می گوید: «موضوع های مذهبی و فرهنگی تنها برای بخش کوچکی از مردم آلمان جالب هستند. این موضوع ها به اندازه کافی جذاب نیستند». رشید در ادامه سخنانش افزود، فرهنگ غنی و مذهب در افغانستان در رسانه های گروهی آلمان جایی ندارند.

گزارشهای سطحی

درباره فلم، موسیقی یا سریالهای تلویزیونی محبوب افغانستان در آلمان به ندرت گزارش داده می شود. دلیلش هم این است که وقتی رسانه های گروهی آلمان درباره افغانستان برنامه تهیه می کنند، اغلب به دنبال کارشناسان آلمانی هستند. به گفته گرنر، این امری عادی است، برای مردم آلمان نظر یک آلمانی جالبتر است.

اما این خبرنگار آلمانی می گوید: «موضوع های افغانی هم می توانند جذاب باشند. به طور مثال موضوع مشهور اسکیت بورد که وزارت خارجه آلمان از آن حمایت می کند». قضیه نخستین مدرسه آموزش اسکیت بورد افغانستان در کابل تقریبا در همه رسانه های گروهی آلمان پخش شده است. به گفته گرنر، حتی یک فلم مستند درباره این پروژه ساخته شده است.

مارتین گرنر در ادامه می گوید، موضوع اسکی بازی در دره بامیان نیز محبوب است. در این منطقه مجسمه های بودا قرار داشتند که توسط طالبان منفجر شدند.

گرنر همچنین در انتقاد از رسانه های گروهی آلمان گفت، تلویزیون و سینما به دنبال فلم های مستند ساده هستند، همانند پروژه اسکیت بورد. زیرا واقعیت در افغانستان جنبه های مختلفی دارد، پیچیده است و به این ترتیب خوراک ساده ای نیست.

نبود انتقاد

به افغانها که حقیقت زندگی خود را بهتر از هرکس می فهمند و می توانند درباره اش صحبت کنند، فرصت زیادی برای اظهار نظر داده نمی شود. اولریش لادورنر از روزنامه هفتگی «دی سایت» می گوید، این نهایت تکبر است که ما بدون صدای افغانها راجع به افغانها صحبت کنیم.

رشید که در آلمان بزرگ شده است، می گوید که او اغلب به عنوان «کارشناس افغان» به برنامه های تلویزیونی دعوت می شود. این در حالی است که خبرنگاران افغان کشور خود را از همه بهتر می شناسند.

مارتین گرنر، خبرنگار آلمانی امور افغانستان می گوید: «به نظر می آید که یک نوع ظن نسبت به همه افغانها وجود دارد که نمی توان به یک افغان واقعا اعتماد کرد».

همچنین از چگونگی گزارش رسانی درباره زنان افغانستان نیز انتقاد نمی شود. زنان در افغانستان موضوع محبوب رسانه های گروهی آلمان هستند. به طور مثال درباره برقع و رهایی زنان افغان از آن بارها گزارش شده است. اما این گزارش ها سطحی و کوتاه هستند وبه عمق مساله نمی پردازند.

به گفته گرنر «در حال حاضر نگرانی بزرگ بسیاری از زنان و دختران افغان این است که به دلیل تلاش برای صحبت با طالبان، پروژه های حمایت از زنان متوقف شوند». اما اینگونه نگرانی ها در رسانه های گروهی آلمان منعکس نمی شوند.

2014 – سال محو شدن افغانستان از صفحه های تلویزیون آلمان؟

وقتی که به رسانه های گروهی آلمان گفته شود که آنها تصویری یک طرفه از افغانستان ارائه می کنند، درباره زندگی روزمره مردم گزارش نمی دهند و از افغانها در گزارش ها درباره افغانستان استفاده نمی کنند، آنها چگونه واکنش نشان می دهند؟ مارتین گرنر می گوید، بسیار از رسانه های گروهی آلمان از تحلیل درباره گزارش رسانی خود می پرهیزند. این خبرنگار آلمانی می گوید: «به تصور من، آنها پیش بینی می کنند که در صورت نقد و تحلیل گزارش رسانی کمبودهای شدیدی نمایان شوند».

مارتین گرنر از این می ترسد که با خروج نیروهای غربی از افغانستان در سال 2014، غرب همزمان پا را از بخشهای سیاسی و مطبوعاتی نیز بیرون بکشد. او پیش بینی کرد: «افغانستان به کلی از صفحه های تلویزیون ما پاک خواهد شد».

احتمال این که خالیگاه ها در گزارش رسانی درباره افغانستان گسترش یابند، زیاد است.

نااومی کنراد/مهرنوش انتظاری

ویراستار: عاصف حسینی