ریشه 50 ساله نقض حقوق بشر در افغانستان

مجتمع جامعه مدنی افغانستان یا مجما با نشر تحقیق تازه ای می گوید، این تحقیق از نتیجه یک نظر سنجی و پرسش از ساکنان 9 ولایت افغانستان به دست آمده است.

عزیز رفیعی رییس این نهاد مدنی گفت، در این کار پژوهشی کوشش شده تا از ذکر نام کسانی که مصاحبه شونده ها از آنها نام برده اند، خودداری شود.

اجمل بلوچ زاده مسوول بخش عدالت انتقالی و حقوق بشر در مجتمع جامعه مدنی افغانستان روز یک شنبه 26 سرطان 1390 در یک کنفرانس خبری در کابل گفت، پس از 11 سپتامبر 2001 فرصتی برای افغانها به دست آمد تا به کمک جامعه جهانی گام هایی به سوی بهبود اوضاع بردارند.

بلوچ زاده گفت، هنوزهم افغانستان نمی تواند به تمام موارد نقض حقوق بشری رسیدگی نماید: «این کشور راه درازی برای حقیقت یابی در پیش دارد. ساحات پنهان و گسترده از جنایت ها وجود دارد که هنوز روشن نیست و نهادهای مدافع حقوق بشر تاهنوز نتوانسته اند این ساحات پنهان را شناسایی کنند. زیرا ارگانهایی و قدرت هایی وجود دارند که مانع روشن شدن حقایق در این راستا می گردند.»

این تحقیق گویای آن است که مردم افغانستان از 50 سال به این سو «دشوارترین روزهای زندگی خویش را به دلیل نقض حقوق بشری شان توسط حکومت های مستبد، اشغالگران و گروه های متخاصم سپری کرده اند».

به باور مسوولان مجتمع جامعه مدنی، در حال حاضر افغانستان در حساس ترین مرحله قرار دارد، زیرا از یک سو این کشور باید گام هایی به سوی سازندگی بردارد و از سوی دیگر چالش های بزرگی در پیش دارد، به این دلیل که باید به تخطی های حقوق بشری در سال های گذشته نیز توجه شود.

در این تحقیق آمده است که رسیدگی به اتفاقات ناگوار گذشته، پیش شرط اصلی هر حرکتی برای تصمیم گیری در رابطه به آینده افغانستان می باشد.

حکومت شانه خالی می کند

آقای بلوچ زاده گفت حکومت افغانستان در ده سال گذشته آنچه را که مردم این کشور در مورد عدالت انتظار داشتند، انجام نداده است: «دولت افغانستان از رسیدگی به جرایم گذشته شانه خالی می کند. مردم افغانستان نهادهای جامعه مدنی و کمیسیون مستقل حقوق بشر ضرورت رسیدگی به جرایم گذشته توسط دولت را یک اصل انکار ناپذیر در تامین عدالت می دانند اما دولت افغانستان تاکنون نتوانسته راهکارهای مشخص برای پیاده کردن انتقالی را ارایه نماید.»

پیش از این کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز گزارشی را در رابطه به موارد نقض حقوق بشر در افغانستان منتشر کرده و نهادهای مدنی خواستار تطبیق عدالت انتقالی شده اند.

در تحقیق مجتمع جامعه مدنی افغانستان آمده است که مردم افغانستان نسبت به هر زمان دیگر نیازمند عدالت هستند.

در این تحقیق آمده است که حقوق بشری مردم افغانستان در دوران حکومت ظاهر شاه، داوود خان، حکومت های کمونیستی، احزاب مجاهدین، امارت اسلامی طالبان و دوران ریاست جمهوری حامد کرزی تا سال 1387 به نحوی از انحا نقض شده است.

بلوچ زاده گفت در حال حاضر مردم افغانستان بیشتر از هر زمان دیگر تشنه عدالت هستند: «فضای عمومی افغانستان هرروز برای عدالت تشنه تر می شود. رسیدگی به جنایات گذشته حق مردم بوده و هست که باید بدون رعایت هیچ مصلحتی به آن پرداخته شود. اگر دولت به این امر نپردازد فاصله بین مردم و دولت بیشتر می شود و آینده کشور، نظام و روند جاری با پرسش روبرو خواهد شد.»

موارد نقض حقوق بشری

در این تحقیق آمده است که در زمان ظاهر شاه و داوود خان اقلیت های قومی از مشارکت سیاسی و حق تحصیل به صورت سیستماتیک محروم بوده اند. همچنین در دوران حکومت های کمونیستی مردم افغانستان با کشتارها، قتل عام های ایدیولوژیک، بمباران ها و کوچ های اجباری روبرو بوده اند.

تحقیق می گوید که گروه های مجاهدین نیز جنگ های قومی، مذهبی و لسانی به راه انداختند و شهرها و محله ها را در بین شان تقسیم کردند. در تحقیق مجتمع جامعه مدنی افغانستان آمده است: «در دوران طالبان مناطقی چون شمالی، و بامیان به زمین های سوخته تبدیل گردید. قتل عام در شمالی، بامیان، شبرغان و مزار شریف، نقض حقوق زنان، غصب دارایی های عامه، زندانی نمودن های خودسرانه، اعدام زنان و مردان در محضر عام و توهین به کرامت انسانی موارد بارز جنایات دوره طالبان می باشد.»

حسین سیرت کابل

ویراستار: مهرنوش انتظاری