مساجد به عنوان پُلی برای پیوند با جامعه آلمان

دو سوم از چهار میلیون نفوس مسلمان در آلمان ترک تبار هستند. در جایگاه های بعدی و با فاصله زیاد مردم عرب، بوسنیایی، البانیایی و دیگر گروه ها قرار دارند. اکنون هر ماه ده هزار سوریایی و عراقی به آلمان می آیند. بسیاری از آن ها مسلمان هستند.

به عقیده سیاستمداران به غیر از اداره های دولتی، کلیساها و گروه های داوطلب، مساجد نیز باید به این پناهجویان رسیدگی کنند.

از مساجد نیز انتظار می رود که برای پناهجویان جای خواب پیدا کنند، مواد غذایی در اختیار آن ها بگذارند و به آن ها جهت ادغام و یادگیری ارزش های حاکم بر جامعه آلمان کمک کنند. این در خواست ها را کریستیان وولف، رئیس جمهور پیشین آلمان مطرح کرده بود و اتحادیه های اسلامی در آلمان در واکنش به این خواسته فعال شده اند.

براین اساس ایمان مضیق، دبیرکل شورای مرکزی مسلمانان در مصاحبه با یکی از شبکه های تلویزیونی آلمانی گفت که مساجد این کشور این امکان را دارند که در کمک به پناهجویان "نقش کلیدی" به عهده گیرند.

در آلمان تقریبا 2400 مسجد وجود دارد که بیشتر آن ها متعلق به سازمان های ترکی است. برای مسلمانان سنی مذهب سوریایی و عراقی نماز خواندن پشت سر یک ملای ترکی اصولا مشکلی نیست.

زبان دعا و نیایش در همه مساجد جهان عربی است. اما ملای هر مسجدی موعظه روز جمعه را به زبان مردم آن ناحیه انجام می دهد که در بیشتر موارد ترکی است.

برقراری ارتباط در چایخانه

در آلمان به خصوص در مساجد مراکشی به عربی گفتگو می شود. عبدالقادر رفود عضو شورای مرکزی شهروندان مراکشی تبار در آلمان از 155 مسجد سخن می زند.

رفود در مصاحبه با دویچه وله گفت، پناهجویان جدید به سرعت از وجود گروه های عربی زبان در آلمان باخبر می شوند و می توانند به مساجدی بروند که ملا به عربی موعظه می کند.

دست کم در چایخانه ها که بخشی از اکثر مساجد در آلمان است، مردها می توانند به زبان مادری شان گفتگو کنند. زنان در مکان های دیگری با یکدیگر دیدار می کنند.

هنوز معلوم نیست که آیا منازعات از کشورهای زادگاه آوارگان به مساجد در آلمان کشانده می شود یا خیر. در میان پناهجویان مسلمان سنی و شیعه مذهب، علوی ها از سوریه و گروه های دیگر مذهبی هم هستند. آن ها عرب، کرد و متعلق به دیگر اقوام در شمال افریقا و خاورمیانه می باشند. رفود گفت که حضور آن ها در مساجد به تدریج پررنگ تر می شود. به عقیده او امکان وقوع درگیری مانند آن چه که چندی پیش در کمپ های پناهجویان رخ داده است، همیشه وجود دارد. اما او فکر نمی کند که چنین اتفاق هایی در داخل مساجد رخ بدهد.

رفود می گوید در آینده مشخص خواهد شد که گروه های جدید چگونه با یکدیگر و با مسلمانانی که سال ها است این جا زندگی می کنند، کنار خواهند آمد: «ما با تفاوت ها رودر رو خواهیم شد».

پذیرش مسلمانان مراکشی توسط هم کیشان ترکی

عبدالقادر رفود می گوید که وضعیت کنونی بی شباهت با وضعیت مسلمانان مراکشی در 30 سال پیش نیست. به گفته او مراکشی ها آن زمان در آلمان مسجد نداشتند و هم کیشان ترکی شان آن ها در مساجد خودشان پذیرفتند. پس از مدتی مهاجران کار از مراکش امکانات تاسیس مساجد برای هموطنانشان در آلمان را به دست آوردند. رفود می گوید که همین اتفاق در مورد سوریایی ها و عراقی ها رخ خواهد داد. اگرچه انجمن های دوستی و کمک آلمانی سوریایی و آلمانی عراقی وجود دارد، اما این گروه ها تقریبا در هیچ جای آلمان مسجد ندارند.

در طول ماه رمضان بسیاری از مساجد در آلمان پناهجویان را به افطار دعوت کردند. برخی از مساجد سال ها است که کورس های زبان آلمانی و ادغام عرضه می کنند. اما امکانات مالی آن ها محدود است.

تازگی سلفی ها هم بیرون از چارچوب اتحادیه های بزرگ مساجد برای دیدگاه افراطی شان از اسلام تبلیغ می کنند. این روند باعث نگرانی محافظان قانون اساسی در آلمان شده است. به همان سازمان های اسلامی که به آن ها به حیث یک پُل در راه پیوند با جامعه آلمان نگریسته می شود، باید تلاش کنند.

تفاوت مسلمانان با یکدیگر

اما زبان و مذهب یکسان به این معنی نیست که سوریایی ها و عراقی ها در انجمن های آلمانی مراکشی در میان هم مسلکی های شان هستند.

به گفته رفود: «فرهنگ محلی آن هایی را که سال ها است این جا زندگی می کنند، تحت تاثیر قرار داده است».

احمد اویمر، سخنگوی جوامع مسلمان در شهر دورتموند آلمان نیز برهمین عقیده است. او در مورد مسلمانانی که در آلمان بزرگ شده اند و یا مدت زیادی است این جا زندگی می کنند، گفت: «آن ها علایق و مشکلات دیگری دارند و کم و بیش آلمانی شده اند.» به عقیده او برقراری ارتباط با انجمن های محلی مساجد برای مسلمانان تازه از راه رسیده یک شانس است: «آن ها باید به ارزش های مشترک در این جامعه عادت کنند».

کار ادغام مهاجران در دهه های گذشته به عقیده او بیش از حد لازم طول کشیده است: «مردمی که اکنون می آیند، سرمشق و راهنما در مساجد دارند. من فکر می کنم که برای آن ها همه چیز آسان تر از نسل من خواهد بود».