مناسبات پیچیده کانادا وعربستان زیرسایه حقوق بشروفروش تسلیحات

جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا با اعلام خبر پذیرش رهف محمد القنون دختر جوان عربستان سعودی در برابر رسانه ها حاضر شد و گفت: "ما تقاضای سازمان ملل متحد مبنی بر ارائه پناهندگی به او (القنون) را پذیرفتیم و از این اقدام خود خرسندیم؛ زیرا کانادا می داند که حمایت از حقوق بشر و حقوق زنان در سرتاسر جهان از چه اهمیتی برخوردار است."

این دختر جوان گفته بود که در صورت برگشت به کشورش، احتمالاً از جانب خانواده و اقارب اش شکنجه می شود. این دختر جوان پس از رسیدن به تایلند در روزهای نخست ماه روان میلادی، به هوتلی در میدان هوایی رفته و از آنجا از طریق یک کمپاین مجازی توجه جهانی را به سرنوشت خود جلب کرد. رهف محمد القنون از طریق تویتر نوشت: "من همان دختری هستم که به تایلند فرار کرده است. من واقعاً در خطر هستم. سفارت سعودی می خواهد مرا به اجبار به کشور برگرداند."

اکنون این دختر در کانادا پذیرفته شده است. فرار او از سعودی به تایلند و از آنجا به کانادا احتمالاً بر مناسبات دو کشور سعودی و کانادا نیز تأثیر خواهد کرد.

در ماه نوامبر سال گذشته خانم کریستیا فریلند وزیر امور خارجه کانادا نیز شبیه ایالات متحده امریکا، در قبال کشته شدن جمال خاشقجی خبرنگار منتقد سعودی در قونسلگری این کشور در استانبول، تحریم هایی را علیه ۱۷تن از کشور سعودی اعلام نموده و گفته بود: "این رویداد قتل یک نقطه عطف است. این رویداد یک حمله بیرحمانه بر آزادی افکار و مطبوعات می باشد."

علاوه بر این، وزیر خارجه کانادا از رهبری جنگ خونین یمن توسط عربستان سعودی و بازداشت فعالان حقوق بشر در ماه آگست پارسال نیز انتقاد کرده بود که این مساله نیز سبب مکدر شدن مناسبات دو کشور گردید. ریاض انتقادهای خانم فریلند را "دخالت در امور داخلی" این کشور خوانده و در کنار متوقف ساختن پروازهای سعودی به کانادا، همچنان سفیر خود را به کشور فراخوانده و سفیر کانادا را از سعودی اخراج نمود.

با وصف این همه اختلافات شدید میان هر دو کشور، فروش تسلیحات نظامی و وسایط زرهی کانادایی به عربستان سعودی به ارزش میلیاردها دالر مطابق برنامه های قبلی ادامه دارد.

پروفیسور دانیل ترپ، استاد دانشگاه مونتریال که یکی از مخالفان سرسخت فروش اسلحه کانادایی به عربستان سعودی می باشد و از دیر زمانی تلاش دارد در برابر صادرات اسلحه به عربستان سعودی ممانعت نماید، به شبکه "سی بی سی" گفت: "گزینه‌هایی وجود دارد، گزینه‌هایی برای پایان بخشیدن به این قرارداد. با توجه به سابقه حقوق بشری عربستان، حتی ایده فروش تسلیحات و وسایط زرهی به این کشور باید متوقف شود. کشورهای دیگر از معاملات تجارت اسلحه بیرون می شوند، مثلاً آلمان که فروش تسلیحات خود را به تعلیق درآورد."

او با اشاره به واکنش نخست وزیر کانادا، گفت که چرا ترودو در این زمینه با خویشتنداری و ازموقف ضعیف برخورد می کند. آنهم با توجه قراردادی که نه او، بلکه نخست وزیر پیشین کانادا استیفن هارپر رقیب سیاسی وی به امضا رسانیده بود. صحبت از مجازات پولی است که یک طرف قرارداد به دلیل عدم اجرای تعهدات باید پرداخت کند. همچنین از اشتغال در شهر  اونتاریو سخن گفته می شود. گذشته از این، از موازین محرمانه و شدیداً پیچیده در این قرار داد سخن می رود.

این پروفیسور افزود: "من به دلیل نبود خواست سیاسی (برای توقف صادرات اسلحه) خیلی دلگیر هستم. از این که خود را در عقب یک قرارداد پنهان می کنند. من و شاگردانم بار بار خواهان دسترسی به موازین این قرارداد شده ایم، اما در این تقاضای خود مؤفق نشده ایم. برای ما این سوال مطرح است که مواد شدید جزایی در این قرارداد چه ها اند؟ جریمه یک میلیاردی؟ چندین میلیاردی؟»

  کای کلیمینت/ نادیه فضل