نگرانی مردم از حذف زبان دری از برخی لوحه‌های رسمی
۱۴۰۱ شهریور ۲۳, چهارشنبه
به تازگی طالبان تابلوی شفاخانه حوزوی هرات را تبدیل کرده و تابلویی به زبان پشتو و انگلیسی را به جای آن نصب کرده است. تابلوی قبلی این شفاخانه تنها به زبان دری و انگلیسی بود.
طالبان پس از تصرف قدرت لوحه‌های با نشان جمهوری اسلامی را برداشته و لوحه‌های با نشان «امارت اسلامی» خود را جایگزین آن کرده اند. اما در تبدیل تابلوهای چندین اداره و مکان تفریحی در ولایت‌های هرات، کابل، مزار شریف، بامیان و نیمروز، زبان دری برداشته شده و تنها تابلوهایی به زبان پشتو و گاهی با پشتو و انگلیسی نصب شده است.
واژه‌نامه کاربردی آلمانی برای فارسی و دری‌زبانان
در تازه‌ترین مورد طالبان لوحه جدیدی را بر ساختمان شفاخانه حوزوی هرات نصب کرده‌اند، طوری که زبان دری از آن حذف شده و لوحه جدیدی به دو زبان پشتو و انگلیسی به جای آن نصب شده است. این کار طالبان انتقادهای گسترده شهروندان افغانستان را در شبکه‌های مجازی در پی داشته است.
شایان، باشنده هرات به دویچه وله گفت: «من خودم فارسی زبان هستم، ۹۰ درصد باشنده‌گان این ولایت هم فارسی زبان می‌باشند و کمتر به زبان پشتو تکلم دارند. اما متاسفانه اکثریت تابلوهایی که در جاده‌ها و سطح شهر هرات نصب شده اند، متاسفانه از سوی طالبان بازنویسی شده و زبان فارسی از تابلوها حذف شده است که از آن جمله می‌توانم به تابلوی شفاخانه حوزوی هرات اشاره نمایم.»
دری و پشتو زبان‌های رسمی و ملی افغانستان می‌باشند. در گذشته عناوین اسناد رسمی و تابلوهای رسمی به هر دو زبان بود و در برخی موارد زبان انگلیسی نیز به آن علاوه می‌شد. تنها در برخی مناطق عمدتاً دری زبان لوحه‌ها تنها به زبان دری و برعکس در برخی مناطق عمدتاً پشتو زبان لوحه‌ها به زبان پشتو بودند.
شماری از شهروندان افغانستان این عمل طالبان را «تبعیض سیستماتیک علیه زبان دری» عنوان می‌کنند. روح الله، باشنده شهر مزار شریف به دویچه وله گفت: «سیاست‌های ضد قومی و فارسی ستیزی در کل افغانستان ادامه دارد و در ادامه حذف زبان دری ما شاهد هستیم که طالبان در مزار شریف واژه "دانشگاه" را از روی تابلو پاک نموده و به جای آن به زبان‌های پشتو و انگلیسی تابلوی جدید را نصب کردند. این سیاست منزجرکننده و افراطی است و برای هیچ کس قابل قبول نیست.»
یک راننده تاکسی در کابل به شرط ذکر نشدن نامش به دویچه وله گفت که در شهر کابل، "از برخی تابلوها و متون رسمی و عمومی، اسامی کوچه‌ها و جاهایی که متعلق به شهرداری است، زبان رسمی و مشترک کشور (دری) به کلی حذف شده است."
شماری از آگاهان به این باور اند که طالبان با حذف زبان دری از تابلوها، به اختلافات قومی و زبانی دامن می‌زنند که وضعیت آشفته کنونی را بدتر خواهد کرد.
شفیق الله شفیق، استاد علوم سیاسی دانشگاه بلخ به دویچه وله گفت: «این کار اول و آخر طالبان نخواهد بود. آنها طی یک سال حاکمیت شان نشان دادند که قصد دارند زبان‌های محلی و زبان فارسی دری را که یک زبان ملی است و حیثیت زبان بین‌القومی را دارد، از ریشه حذف نمایند.»
اضافه کرد: «این عملکرد شان اختلافات قومی و زبانی را در کشور بیشتر ساخته و پیامدهای آن برای تداوم حکومت نیم‌بندشان خطرساز خواهد بود.»
او به این اشاره می‌کند که زبان دری میان تمام اقوام افغانستان تکلم می‌شود و علاوه بر این، دری و پشتو زبان رسمی آموزشی و تحصیلی در افغانستان می‌باشند.
معلوم نیست که حذف زبان دری از تابلوها سیاست رسمی طالبان است یا برخی مقام‌های این گروه در ولایت‌ها به تصمیم خود دست به این کار می‌زنند. سخنگویان طالبان اعلامیه‌های خبری شان را به هر دو زبان دری و پشتو نشر می‌کنند و رسانه‌های زیر اداره طالبان نیز به هر دو زبان نشرات دارند.
بلال کریمی، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان در پاسخ سوالی در مورد برداشتن زبان دری از تابلوها گفت: «نخیر من این موضوع را تائید کرده نمی‌توانم، چون جنبه تبعیضی دارد و مطابق به اصول و پرنسیپ امارت اسلامی نیست و باید در این باره معلومات جمع‌آوری نمایم.»
این سخنگوی طالبان افزود: «اما مهم این است که باید زبان مطابق به اصول ترمینالوژی باشد، یعنی هر زبانی که متداول و عام باشد و مطابق به ترمینالوژی رسمی کشور ما باشد، از جانب حکومت ما قابل استفاده خواهد بود.»
زبان یکی از مسایل پرتنش در افغانستان بوده است. در نظام جمهوریت نیز در مقاطعی جنجال بر سر زبان و استفاده از برخی واژگان و اصطلاحات منجر به تنش‌های بزرگ اجتماعی شده بود.