پاکستان در "فهرست خاکستری" بر تمویل تروریسم قرار گرفت

"نیروی عملیاتی مالی برای مقابله با پولشویی" (FATF) یک سازمان چند حکومتی، پس از یک هفته گفتگو و دیدار در پاریس، روز چهارشنبه پاکستان را در "فهرست خاکستری" خود قرار داد.

روزنامه انگلیسی زبان پاکستان، "داون" در گزارش روز پنجشنبه خود نوشته است که این اقدام به معنای این است که سیستم مالی پاکستان برای سیستم مالی بین المللی خطر ایجاد می کند زیرا این کشور در مقابله با تروریسم و پولشویی "کاستی های استراتژیک" دارد.

پاکستان در ماه فبروری سال روان، یک مهلت سه ماهه از سوی نهاد جهانی نظارت بر پولشویی دریافت کرد تا تمویل گروه های تروریستی را که در خاکش فعالند، محدود کند. پس از پایان مهلت و بررسی این موضوع، ۳۷ کشور دریافتند که اسلام آباد کار بسیار اندکی در این راستا انجام داده است؛ هرچند که مقامات پاکستانی می گویند که اسلامگرایان را سرکوب کرده اند.

فقط دو کشور ترکیه و چین با قراردادن پاکستان در "فهرست خاکستری" مخالفت کردند اما اقدام آنها برای جلوگیری از تصمیم نهایی این سازمان چند حکومتی کافی نبود. عربستان سعودی که در ماه فبروری از پاکستان حمایت کرد، روز چهارشنبه علیه آن رای داد.

این اقدام سازمان "نیروی عملیاتی مالی" احتمالا به اقتصاد پاکستان ضربه می زند؛ کشوری که از خشونت اسلامگرایان و بحران انرژی رنج می برد.

در "فهرست خاکستری" این سازمان همچنان کشورهای اتیوپیا، یمن، عراق، سوریه، صربستان، سریلانکا، ترینیداد و توباگو، وانواتو و تونس قرار دارند. در ماه فبروری، بوسنیا و هرزگوینا از این فهرست خارج و در "فهرست سفید" درج شد.

اگر پاکستان نتواند خواست های این سازمان چند ملیتی را برآورده کند، آن وقت در "لیست سیاه" گنجانده می شود. در حال حاضر فقط دو کشور ایران و کوریای شمالی در "لیست سیاه" هستند.

پاکستان چه می گوید؟

اعظم خان، وزیر داخله موقت پاکستان، ایالات متحده و کشورهای اروپایی را متهم کرده که بر سازمان "نیروی عملیاتی مالی" فشار وارد کرده اند تا چنین تصمیمی بگیرد.

فدا خان، یک تحلیلگر امنیتی به خبرگزاری آلمان گفته است که تصمیم این سازمان، فشار را بر اسلام آباد افزایش می دهد. این در حالی است که واشنگتن می خواهد پاکستان را مجبور کند تا در مسئله افغانستان همکاری کند. فدا خان می گوید: «پاکستان زیر جبر و فشار قرار خواهد گرفت».

همزمان پاکستان که انتخابات پارلمانی ۲۵ جولای (ماه آینده) را پیش روی دارد، نام محمد احمد لدهیانوی، رهبر یک گروه افراطی سنی را از فهرست تررویسم خود حذف کرد. حالا کمیسیون انتخابات این کشور بررسی می کند که آیا لدهیانوی، رهبر گروه "اهل سنت وال جماعت" (ASWJ) می تواند در انتخابات شرکت کند یا خیر.

فشار ایالات متحده

حکومت دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده فشار را بر پاکستان افزایش داده است تا این کشور گروه های شورشی را که در افغانستان علیه ناتو و نیروهای افغانستان دست به حمله می زنند، سرکوب کند. در ماه فبروری، ایالات متحده چند هفته با کشورهای عضو "سازمان عملیاتی مالی" رایزنی کرد تا آنان را متقاعد نماید پاکستان را در فهرست کشورهایی قرار دهد که سیستم مالی بین المللی را با خطر روبرو می کنند. آلمان، بریتانیا و فرانسه از این اقدام حمایت کردند.

سال گذشته، ترامپ استراتژی شدیدی را در قبال افغانستان اعلام کرد که در آن پاکستان در جنگ علیه تروریسم به عنوان یک "مشکل" خوانده شد تا یک "شریک".

در نخستین پیام تویتری خود در سال روان میلادی، ترامپ به پاکستان تاخت و گفت: «ایالات متحده به طور احمقانه ای طی ۱۵ سال گذشته، بیش از ۳۳ میلیارد دالر به پاکستان داده است؛ در مقابل آنها چیزی به جز دروغ و فریب ندادند و فکر کردند که رهبران ما احمق هستند. آنها به تروریست هایی که ما در افغانستان علیه آنها می جنگیم، پناهگاه داده اند».

خبرگزاری رویترز به نقل از الیس ولس، دستیار وزارت خارجه امریکا نوشته است که تلاش ایالات متحده در ماه فبروری برای درج کردن پاکستان در "فهرست خاکستری" به این خاطر بود که اسلام آباد علیه حافظ سعید، رهبر "جماعت الدعوه" یا "لشکر طیبه" اقدامی نکرده بود.

این سازمان مسئول حملات مرگبار بمبئی در سال ۲۰۰۸ شناخته می شود. در این حملات بیش از ۱۶۶ تن کشته شدند.

ولس در یک مصاحبه گفت: «وقتی ما تروریست هایی مانند حافظ سعید را می بینیم که شش بار از حبس خانگی آزاد می شود، یا می بینیم که بازوی مالی "لشکر طیبه" یا "جیش محمد" آزادانه فعالیت می کنند و بعضی اوقات روبروی ایستگاه های پولیس پول جمع می کنند، یقینا این مسائل باعث نگرانی های جدی می شود».

حکومت ترامپ پیش از این کمک مالی به اردوی پاکستان را کاهش داده است. در ماه جنوری، کاخ سفید گفت که تعلیق ۲۵۵ میلون دالر کمک نظامی به پاکستان را ادامه می دهد چرا که این کشور علاقمند به نابودی شبکه های تروریستی در خاک خود نیست. در ماه آگست سال گذشته، حکومت امریکا به طور موقت پرداخت این پول را که بخشی از کمک ۱.۱ میلیاردی است، متوقف کرد.  

عواقب این رخداد برای پاکستان

خالد حامد فاروقی، خبرنگار و تحلیلگر پاکستانی مقیم بروکسل به دویچه وله گفت: «اسلام آباد گزینه دیگری جز مقابله با شورشیان ندارد. اما بگذارید یک نکته را روشن بگویم: جامعه بین المللی از نهادهای امنیتی پاکستان می خواهد تا همه چیز را مرتب کنند. حکومت ملکی پاکستان در این قضیه کاری نمی تواند».

فاروقی همچنان افزود که حکومت نواز شریف، نخست وزیر پیشین پاکستان چندین اقدام قانونی و پارلمانی را برای مقابله با اسلامیست ها روی دست گرفت اما اردوی قدرتمند این کشور به حمایت خود از گروه های جهادگرای نیابتی ادامه داد.

فاروقی توضیح داد: «سال گذشته، حکومت پاکستان چندین دیپلومات ارشد را به واشنگتن، پاریس و بروکسل فرستاد تا خشونت هند را در کشمیر نمایان کند. اما مقامات در این کشورهای غربی به وضاحت به این دیپلومات ها گفتند که اول علیه حافظ سعید اقدام کنید».

پاکستان برای سر پا نگه داشتن اقتصادش، به شدت به نهادهای بین المللی مالی از جمله "بانک جهانی" و "صندوق بین المللی پول" وابسته است. این دو سازمان زیر نفوذ ایالات متحده قرار دارند. حکومت امریکا می تواند فشار مالی خود را بر پاکستان افزایش دهد تا اسلام آباد به خواست های این کشور تن دهد.

اشرف جهانگیر قاضی، سفیر سابق پاکستان در ایالات متحده به دویچه وله گفت: «ایالات متحده همچنان می تواند پاکستان را از فهرست متحدان غیرناتوی خود حذف کند. پاکستان به کمک های مالی نیاز دارد و واشنگتن نفوذ زیادی بر موسسات مالی بین المللی دارد. امریکا می تواند از این موسسات بخواهد تا به پاکستان قرضه ندهند».

هرچند چین در بخش زیرساخت های پاکستان، به عنوان بخشی از پروژه راه ابریشم جدید سرمایه گذاری انبوه می کند، با آن هم کمک نظامی این کشور به اندازه ای نیست که واشنگتن طی ده های اخیر به اسلام آباد پیشکش کرده است.

نگرانی های پاکستان

باوجود چنین بی اعتمادی و کشیدگی بین دو کشور، به نظر نمی رسد که روابط ایالات متحده و پاکستان کاملا از هم بگسلد. تاریخ نشان داده است که مقامات پاکستانی حداقل همکاری خود را در پایین ترین سطح با واشنگتن حفظ کرده اند.

همزمان، فقط با یک ارزیابی یک طرفه می توان "ناکامی" ایالات متحده در جنگ افغانستان را به دوش پاکستان انداخت. بارک اوباما، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده همکاری اسلام آباد را در شماری از زمینه های امنیتی، به ویژه در شکست القاعده در افغانستان، یادآور شده است.

کارشناسان می گویند که حکومت ترامپ باید نگرانی های پاکستان را در قبال گسترش روابطش با هند، در نظر بگیرد، اگر می خواهد تا مسئله شورشگری را در منطقه حل نماید.

پاکستان تاکنون چهار بار با هند جنگیده است و توسعه قدرت نظامی و اقتصادی همسایه اش را تهدید قلمداد می کند. پاکستان همچنان درباره نقش فزاینده دهلی نو در افغانستان با شک و تردید می نگرد و کارشناسان می گویند که سیاست های امنیتی اردو – که متهم به حمایت از گروه های شورشی است – کاملا با "هند- مرکز" است.

شامل شمس / ع. ح.