جنگ مقدس؛ روایت گریز جوانان از دامن دموکراسی به دام داعش

"جنگ مقدس" عنوان نمایشنامه‌‌ای است که بر اساس کتاب "دنیایی دیگر" نوشته جیلیان اسلوو توسط رضا جعفری و روبرت شملز نوشته شده است.  این نمایشنامه به کارگردانی رضا جعفری حدود یک ماه در تأتر کائوس در شهر آخن آلمان روی صحنه بود.

"جنگ مقدس" داستان سه نوجوان مقیم آلمان است که به گروه تروریستی "خلافت اسلامی" (داعش) می‌پیوندند. این داستان از زبان مادر این سه نوجوان روایت می‌شود.

در کنار اینها زنی ایزدی نیز تجربه خود را از دوران اسارت در دست داعش و تجاوز مکرر جنسی به او همراه با رقص یک رقصنده روایت می‌کند.

راویان همه زن هستند؛ مادرانی که تجربه تلخ فرار فرزند از یک کشور آزاد و دموکراتیک (آلمان) به سوریه و چنگال داعش را داشته‌اند.

رضا جعفری در پاسخ به این پرسش دویچه‌وله (فارسی) که چرا راویان را زن انتخاب کرده می‌گوید: «من با توجه به خاستگاهم، ایران، که در آنجا زنان همیشه در تبعیض قرار داشته‌اند همواره سعی کرده‌ام در نمایشنامه‌هایم نقش زنان را پررنگ کنم. این هدف اولیه من بود و دلیل دیگر اینکه مادران رابطه عمیق‌تر و نزدیکتری با فرزندانشان دارند، من علت‌اش را نمی‌دانم، اما در هر حال ذهن مادر بیشتر مشغول فرزندش است.»

گروهی که رضا جعفری برای این نمایش انتخاب کرده، گروهی چندملیتی است از جمله ۷ ایرانی در این گروه هستند: مهرنوش مهدی و رضا واقف بازیگران این نمایش و مینا خانی رقصنده آن است. سرو نازنین نیز به عنوان خواننده در این نمایش ایفای نقش می‌کند.

مرجان نقیه طراحی لباس نمایش را بر عهده داشته و فائزه بهگو طراحی پلاکارد نمایش را انجام داده است. مایا ذاکری نیز عکاس پلاکارد بوده است.

دو بازیگر غیرآلمانی دیگر نیز در این نمایشنامه ایفای نقش می‌کنند.

جعفری می‌گوید انتخاب بازیگران از ملیت‌های مختلف نه اتفاقی بلکه هدفمند بوده است: «یکی از اهداف من به عنوان مدیر هنری تأتر کائوس این است که بتوانم ملیت‌های مختلف را با رنگ‌ها و زبان‌ها و عقاید مختلف در گروه جمع‌آوری کنم چرا که از دیدگاه من رنگ پوست انسان‌ها یا زبانشان یا ضعف زبانی آنها نیست که تاثیرگذار است.»

رضا جعفری از تاثیر کار گروهی بر طردشدگان از جامعه می‌گوید: «من در این گروه سعی کردم و سعی می‌کنم از آدم‌هایی استفاده کنم که در جامعه طرد شده‌اند چرا که متوجه شدم کار در گروه هویت را بیشتر از قبل به آنها برمی‌گرداند. کسان بسیاری بودند که مرتکب جرم شدند و به زندان محکوم شده‌اند اما بعد از ۲۰۰ تا ۳۰۰ ساعت کار کردن در این گروه تاثیرش را به وضوح در آنان دیده‌ام.» 

استفاده از رقصنده در کنار شخصیت زن ایزدی و توصیف رقص‌گونه رنج‌های این زن به خصوص صحنه تجاوز جنسی به او یکی از جاذبه‌های این نمایش بود.

رضا جعفری می‌گوید: «من از رقصنده استفاده کردم تا بتواند تن آن زن ایزدی را نمایش دهد و رنج‌های او را با حرکاتش به نمایش درآورد.»

تهدید از سوی حزب راست‌گرای آلمان

در میانه اجرای این نمایش خبری در مطبوعات آلمان منتشر شد دال بر این که کارگردان نمایش از سوی سخنگوی حزب راستگرای "آلترناتیو برای آلمان" AFD تهدید شده است.

در بخشی از این نمایشنامه نام حزب "آلترناتیو برای آلمان" در کنار داعش گذاشته می‌شود. این موضوع سبب اعتراض حزب مزبور شده است و سخنگوی این حزب در آخن در ایمیلی خطاب به کارگردان از او خواسته است که این قسمت از نمایشنامه خود را حذف کند. وی تهدید کرده که در غیر این صورت حزب او به عنوان "حزبی دموکراتیک و قانونی" موضوع را از طریق مراجع قضائی پیگیری خواهد کرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

رضا جعفری می‌گوید ارسال ایمیل‌های تهدیدآمیز از سوی این حزب از زمان تمرین نمایش در ماه اکتبر سال گذشته آغاز شده بود. در حقیقت یکی از دست‌اندرکاران بخش فنی نمایش عضو "حزب آلترانتیو برای آلمان" بود و به این حزب گزارش داده بود که در این نمایش نام این حزب در کنار گروه تروریستی "دولت اسلامی" (داعش) برده می‌شود.

اما علنی شدن این موضوع در میانه اجرای نمایش می‌توانست روی بازیگران هم تاثیر بگذارد. رضا جعفری می‌گوید: «طبعا من در درون بازیگرانم نیستم تا ببینم این تهدید چه تاثیری بر آنها گذاشته اما من سعی کردم در هر اجرایی با تمرین‌های قبل از اجرا انرژی کافی به گروه بدهم تا به این موضوع فکر نکنند. مطمئنا این مسئله، مسئله تلخی بود و تاثیر خودش را داشت اما تجربه به من یاد داده که می‌توانم از این گذرگاه تلخ و توهین‌آمیز بگذرم.»

بیشتر بخوانید: حزب راستگرای آلمان یک کارگردان ایرانی-آلمانی را تهدید کرد

رضا جعفری از حمایت‌هایی که پس از این تهدید از او شده می‌گوید: «بسیاری از شخصیت‌های هنری با ارسال ایمیل از من پشتیبانی کردند و خواستند راهم را در این زمینه ادامه دهم اما احزابی که صحبت از آزادی و دموکراسی می‌کنند هیچ‌کدامشان حمایتی از من نکردند ولی برای من این زیبا بود که هنرمندان و مردم عادی با ارسال ایمیل‌های بسیار زیاد از من پشتیبانی کردند.»

رضا جعفری کار تئاتر را از سال ۱۹۷۴ در ایران آغاز کرد. او در دسامبر ۱۹۸۹ به آلمان آمد و بلافاصله مشغول کار تئاتر برای کودکان و بزرگسالان شد. جعفری از سال ۲۰۰۴ به عنوان مدیر هنری تئاتر کائوس در شهر آخن آلمان کارگردانی انجام می‌دهد.

دو نمایش دیگر از او به نام‌های "ابراهیم در آتش" و "از زیر خاک" بر اساس نوشته‌ای از نسیم خاکسار که درباره اعدام‌های سیاسی سال ۱۳۶۷ در ایران هستند با استقبال زیاد تماشاگران ایرانی روبرو شدند.