نخستین گام‌های اجرایی پروژه‌ی دیزرتک فاش شد

بسیاری هنوز باور ندارند که پروژه‌ی عظیم دیزرتک (Diesertec) بتواند به فرجام برسد. قرار است طبق این طرح تا سال ۲۰۵۰ پانزده درصد از برق مورد نیاز اروپا از انرژی خورشیدی کشورهای خاور میانه و صحرای شمال آفریقا تأمین شود.

قرار است که در هزاران کیلومتر مربع از صحرای شمال آفریقا و خاور میانه تأسیسات تولید حرارت از انرژی خورشیدی نصب گردند. این تأسیسات انرژی خورشیدی را متراکم و آنها را به لوله‌های استوانه‌ای حاوی یک نوع مایع روغنی منتقل می‌کند. حرارت موجب می‌شود، آبی که در مجاورت این مایع قرار دارد گرم شود و بخار حاصل از آن توربین‌های تولید برق را به چرخش درآورد.

برق ایجاد شده سپس توسط خطوط انتقال برق و کابل‌های برق فشار قوی به نقاط مصرف در اروپا خواهد رسید. کارشناسان هزینه‌ی این طرح را ۴۰۰ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند. اما آیا این طرح واقع‌گرایانه است؟

از رؤیا تا واقعیت

پاول فان زون، مدیر پروژه‌ی "دیزرتک"، در مصاحبه با روزنامه‌ی آلمانی "هاندلزبلات" به این سئوال پاسخ مثبت می‌دهد. او می‌گوید، ایده‌آلیست و خیال‌پرور نیست، فردی است که رؤیایی در سر دارد، اینکه روزی انرژی‌های تجدیدپذیر جایگزین انرژی‌های فسیلی شوند. اما برای تحقق این رؤیا امکانات موجود باید ارزیابی شده و منابع مالی سنجیده شود.

پاول فان زون می‌گوید،۴۰۰ میلیارد دلاری که از آن صحبت می‌شود، تنها تخمینی برای یک سناریوی قابل تصور است. او به ۴۰ سال پیش رو برای تحقق نهایی این پروژه اشاره می‌کند و ابراز امیدواری می‌کند که رقم نهایی کمتر از تخمین کنونی باشد.

پاول فان زون خاطرنشان می‌سازد که طراحان و مدیران پروژه‌ی "دیزرتک" هماهنگ‌کننده، راهنما و سرعت‌دهنده‌ی اجرای یک طرحند و این طرح تنها با همکاری و سرمایه‌‌گذاری سایر شرکت‌ها به انجام خواهد رسید.

به اعتقاد مدیر پروژه‌ی دیزرتک، برای اجرای این طرح ضروری است که دولت‌های مربوطه اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی کنند. او می‌گوید، بسیاری از کشورها، از جمله تونس، لیبی،مصر،الجزایر و مراکش اینک به ضرورت بی‌نیازی به نفت و گاز و روی آوردن به انرژی‌های تجدیدپذیر واقف شده‌اند. حتی در اروپا نیز هنوز بازار انرژی‌های تجدیدپذیر هماهنگی و سرعت لازم را ندارد و برای اجرای این ایده باید بسیاری از کشورها از این طرح حمایت کنند تا زمینه‌ی انتقال برق به اروپا فراهم شود.

بهای برق مصرفی، دومین چالش بزرگ "دیزرتک"

دومین چالش بزرگ پروژه‌ی "دیزرتک" پس از شرایط انجام آن بهای برق مصرفی حاصل از انرژی خورشیدی است. حامیان این طرح امیدوارند که در بلندمدت بتوان برق را ارزانتر از قیمت کنونی به دست آورد.

به گفته‌ی پاول فان زون، در حال حاضر بهای برق حاصله چه از نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی و چه از سیستم فتوولتائیک بالا است. بهای هر کیلووات‌ساعت برق حاصل از نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی به طور مثال در اسپانیا حدود ۲۵ سنت است در حالی‌که برق در بازار بورس بین ۵ تا ۶ سنت معامله می‌شود.

با این حال مدیر "دیزرتک" پیش‌بینی می‌کند که در طول ۱۰ سال آینده این مشکل برطرف شده و بهای برق نسبت به قیمت کنونی حدود ۵۰ درصد کاهش یابد. به عقیده‌ی وی، در نیمه‌ی دوم دوره‌ی این پروژه یعنی از سال ۲۰۳۰ به بعد سرمایه‌گذاری در این پروژه به شدت بالا می‌رود. دلیل این امر این است که در این دوره هم بهای بالای نفت و هم مخاطرات زیست‌محیطی سرمایه‌گذاران را به پروژه‌هایی مانند "دیزرتک" سوق می‌دهد.

پاول فان زون می‌گوید، پروژه‌ی "دیزرتک" در نخستین‌ سالهای اجرای خود به کمک برخی دولتهای اروپایی و آفریقایی نیاز دارد. به نظر وی، حوادثی مانند فاجعه‌ی نشت نفت در خلیج مکزیک و همچنین تأثیرپذیری کشورهای آفریقایی از نوسان‌های قیمت نفت آنها را در نهایت متقاعد خواهد ساخت که تمرکز بیشتر بر انرژیهای تجدیدپذیر به نفع همه خواهد بود.

مدیر پروژه‌ی "دیزرتک" می‌گوید، برخی از گام‌های عملی اجرای این پروژه به اتمام رسیده است. از جمله مذاکره با شرکت برق تونسی Steg Energies Renouvelables در مرحله‌ی نهایی قرار دارد و به زودی یک شرکت مصری نیز به این پروژه خواهد پیوست. در اروپا قرار است شرکت ترنا (Terna) به این پروژه بپیوندد.

مراکش، نخستین کشور استقرار نیروگاهها

نخستین نیروگاه‌های مربوط به پروژه‌ی "دیزرتک" در مراکش تأسیس خواهند شد. این نیروگاه‌ها بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ مگاوات برق تولید خواهند کرد. در این تأسیسات نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی، سیستم فتوولتائیک و انرژی بادی به خدمت گرفته خواهد شد.

به گفته‌ی پاول فان زون، این تأسیسات می‌تواند هم برای مراکش و هم برای اروپا برق تولید کند.

پروژه‌ی مراکش به نوعی معرف پروژه‌ی "دیزرتک" است و به گفتهی فان زون، نشان خواهد داد که «هر چه نیروگاه‌ها بزرگتر باشند، بهای برق مصرفی نازل‌تر خواهد بود».

مدیر پروژهی "دیزرتک" می‌گوید، در پایان سال ۲۰۱۲ طرح کلی این پروژه ارائه خواهد شد و نخستین پروژه‌های معرف نیز به مرحله‌ی اجرا خواهند رسید. او می‌گوید، «من مطمئن هستم که ما صحرا را به اروپا خواهیم آورد».

نویسنده: فریبا والیات

تحریریه: فرید وحیدی